معرفی عرق شاتره و خواص آن + نحوه و زمان مصرف، مضرات و شرایط نگهداری
شاتره یکی از گیاهان دارویی پرخاصیت است؛ گیاهی که از درمان مشکلات پوستی تا درمان کبد چرب می‌توانید روی آن حساب کنید. فراورده‌های مختلف این گیاه دارویی، استفاده‌های فراوانی در طب سنتی دارند. برای مثال، افراد با بیماری‌های مختلف و بنا بر تجویز پزشک می‌توانند از خواص عرق شاتره یا دمنوش شاتره بهره‌مند شوند. اما اگر درباره این گیاه به‌دنبال اطلاعاتی کامل و جامع هستید، حتما این مقاله اسنپ فود را تا انتها دنبال کنید.
معرفی شاتره
شاه‌تره، گیاهی علفی و یک ساله از تیره شقایقیان است. این گیاه را با نام علمی «Fumariaofficinalis» می‌شناسند و در کتب طبی قدیمی نام‌های دیگری مانند بقله‌الملک، شاه ترج و پیت پاپارا هم برای آن ذکر شده است. شاه تره در گویش عام به شاتره یا شاطره معروف است و خواص درمانی فراوانی دارد.
از نظر ظاهری، گیاه شاه تره ساقه‌ای کوتاه، شکننده، شاخه‌دار و برگ‌هایی بریده دارد. در انتهای ساقه‌ها، خوشه‌هایی متراکم از گل‌های صورتی مایل به بنفش دیده می‌شوند، البته گاهی رنگ گل‌های این گیاه، سفید هستند. گیاه را در آغاز زمان گل‌دهی جمع‌آوری می‌کنند تا بیشترین خواص ممکن را داشته باشد. سپس گیاه را به شکل‌های مختلفی مانند گرفتن عرق گیاه یا تهیه دمنوش مورد استفاده قرار می‌دهند. البته لازم است بدانید که خواص دمنوش شاتره بیش از خواص عرق شاتره است. با‌این‌حال، اضافه کردن مقداری عرق کاسنی به عرق شاتره، فواید عرق شاتره را افزایش می‌دهد.
طعم گیاه شاتره تلخ است و بیشتر در دامنه‌های زاگرس، منطقه اقلید فارس و کوهسرخ خراسان رضوی می‌روید.
شرایط نگهداری عرق شاتره
برای حفظ خواص عرق شاتره، نکات زیر را رعایت کنید:
- عرق شاتره را در یک بطری شیشه‌ای و درب‌دار نگهداری کنید و دقت داشته باشید که درب بطری کاملا کیپ شود، زیرا در غیر این صورت، عطر و طعم آن تغییر می‌کند.
- این عرق گیاهی مفید را در معرض گرما، رطوبت و نور خورشید قرار ندهید. لازم است بدانید که حتی تابش غیر‌مستقیم نور خورشید به ظرف این فراورده گیاهی هم عطر و خاصیت آن را از بین می‌برد.
- برای نگهداری عرق شاتره، مکان‌های خنکی که در آن‌ها جریان هوا وجود داشته باشد، مناسب است، اما نباید این عرق را در قسمت فریزر یخچال بگذارید.
- باید بدانید اکثر عرقیجات گیاهی بین 1 تا 3 سال ماندگاری دارند و لازم است هنگام خرید این فراورده گیاهی، تاریخ انقضای آن را در نظر داشته باشید.
انواع عرق شاتره
باید بدانید که تفاوت ظاهری رنگ گل‌های گیاه شاتره که گاهی سفید و گاهی صورتی هستند، تمایز عمده‌ای در میان گونه‌های این گیاه ایجاد نمی‌کند. بنابراین، چیزی که در بازار تحت عنوان عرق شاتره به فروش می‌رسد، گونه واحدی دارد.
عرق شاتره در چه غذاهایی استفاده می شود؟
مصارف خوراکی گیاه شاه تره تنوع قابل توجهی دارد. برای مثال، برگ‌های این گیاه برای پخت آش و انواع خورشت‌ها به کار می‌آیند و می‌توان از آن‌ها در ترکیب سبزیجات سر سفره هم استفاده کرد. ریشه این گیاه هم خوراکی است و برای درمان اختلالات گوارشی و عصبی به کار می‌رود. شما می‌توانید عرق شاتره را به تنهایی، همراه با آب یا همراه با عرق کاسنی مصرف کنید.
خواص عرق شاتره
مشکلات زیادی با استفاده از عرق شاتره قابل درمان و کنترل هستند. البته این عرق طعم تلخی دارد و اکثرا آن را کنار مصلحش یعنی عرق کاسنی می‌نوشند. در ادامه برخی از مهم‌ترین خواص عرق شاتره را با هم مرور می‌کنیم و اگر بعد از خواندن مطالب زیر، تصمیم به مصرف عرق این گیاه پرخاصیت گرفتید، سفارش آن را به عطاری آنلاین اسنپ فود بسپارید. با کمک اسنپ فود، عرقیجات گیاهی در کمترین زمان ممکن توسط پیک به محل آدرس ارسال می‌شوند و می‌توانید مصرف عرق شاه تره را به زودی شروع کنید.
۱. عرق شاتره برای کبد چرب
عرق شاتره یکی از بهترین عرقیجات برای پاکسازی کبد است. مطالعات نشان می‌دهد که مصرف آن، میزان عملکرد کبد را تا 80 درصد بهبود می‌بخشد. البته استفاده از دمنوش شاتره هم تأثیر مشابهی دارد. بنابراین، مبتلایان به کبد چرب می‌توانند با مصرف این عرق تحت‌نظر پزشک حاذق، مسیر درمان خود را کوتاه‌تر کنند.
۲. عرق شاتره برای سرماخوردگی
عرق شاتره یک ضد باکتریال قوی محسوب می‌شود. خاصیت ضد‌عفونی‌کننده این عرق گیاهی در درمان مشکلات زیادی مانند سرماخوردگی، آنفولانزا، التهاب گلو و ریه به کمک شما می‌آید. همچنین این گیاه پرخاصیت، تقویت‌کننده سیستم ایمنی بدن است و از این طریق هم از بدن در برابر ابتلا به سرماخوردگی محافظت می‌کند.
۳. خواص عرق شاتره برای مردان
خواص عرق شاتره برای مردان هم قابل‌توجه است و می‌تواند در رفع مشکلات مربوط به مثانه و جلوگیری از سرطان پروستات، مؤثر باشد.
۴. خواص شاتره برای پوست
اگر به‌دنبال یک روشن‌کننده قوی پوست هستید، عرق شاتره بنوشید. از دیگر خواص این عرق گیاهی آن است که التهاب و قرمزی پوست را فرو می‌نشاند. همچنین، درمانی عالی برای قارچ‌های جلدی، عفونت‌های پوستی و اگزما محسوب می‌شود. البته خواص عرق گیاهی شاتره برای صورت به همین جا ختم نمی‌شود. عرق شاتره برای جوش هم مفید است، زیرا کبد را پاکسازی می‌کند و باعث دفع سموم از بدن می‌شود. به‌علاوه، خاصیت آنتی باکتریال دارد و باکتری‌های موجود روی پوست را از بین می‌برد.
۵. خواص عرق شاتره برای مو
مواد مغذی موجود در این عرق گیاهی فولیکول‌های مو را تقویت می‌کند و باعث رشد بهتر و سریع‌تر موها می‌شوند. بنابراین، برای داشتن موهایی سالم و براق حتما روی خواص عرق شاتره حساب کنید. به‌علاوه، استفاده از این عرق گیاهی یک راه طبیعی برای درمان ریزش مو محسوب می‌شود و ریشه و ساقه موها را تقویت می‌کند.
۶. خواص عرق شاتره برای لاغری
عرق شاتره خاصیت اشتها‌آور دارد و به هضم بهتر غذاها کمک می‌کند. بنابراین، به‌دنبال فواید عرق شاتره برای لاغری نباشید و در‌این‌باره، روی خواص عرق کاسنی حساب کنید. در واقع نه تنها مصرف شاتره برای لاغری کارآمد نیست، بلکه تأثیر عکس دارد و معمولا به کسانی که دچار کاهش وزن هستند، توصیه می‌شود که برای هضم بهتر و افزایش اشتها به سراغ عرق گیاهی شاتره بروند.
۷. عرق شاتره برای گوارش
گیاه شاتره ترشح آنزیم‌های گوارشی را بهبود می بخشد؛ در نتیجه، دستگاه گوارش بهتر کار می‌کند و فرایند هضم غذا تسهیل می‌شود. این گیاه مفید و عرق آن درمان‌کننده استفراغ‌های صفراوی و بلغمی است و جلوی بروز برخی بیماری‌های گوارشی و عوارض آن‌ها مانند اسهال و تهوع را می‌گیرد. عرق شاتره، مقوی معده است و باعث تسکین التهابات این عضو می‌شود. همچنین، مصرف این عرق برای یبوست، نفخ و درد شکم هم بسیار مفید است.
۸. خواص شاتره برای فشار خون
عرق شاتره سطح فشار خون را در حالت نرمال و طبیعی نگه می‌دارد و به این ترتیب به سلامت قلب و عروق کمک می‌کند. همچنین، این عرق گیاهی مفید، یک رقیق‌کننده و تصفیه‌کننده طبیعی خون است و میزان چسبندگی و غلظت خون را پایین می‌آورد. البته خواص دمنوش شاتره مصفی خون هم در این مورد قابل‌توجه است و فشار خون را کنترل می‌کند.
۹. خاصیت دیورتیک عرق شاتره
از دیگر خواص عرق شاتره می‌توان به خاصیت ادرارآور بودن آن اشاره کرد. این خاصیت از احتباس آب در بدن جلوگیری می‌کند و سموم را از طریق ادرار از بدن بیرون می‌راند. بنابراین، کسانی که مشکلات قلبی – عروقی دارند، مبتلایان به فشار خون بالا و بیماران کلیوی و کبدی می‌توانند با نظر پزشک خود، از این خاصیت عرق شاتره بهترین استفاده ممکن را ببرند.
نکته: اگر به‌دنبال دمنوش برای عفونت ادراری هستید، انتخاب‌های بسیار دیگری مانند دمنوش دارچین، بابونه و کاسنی هم در اختیار دارید.
۱۰. عرق شاتره و خاصیت صفرابری
عرق شاتره یک صفرابر قوی است و جلوی ایجاد سنگ‌های کیسه صفرا را می‌گیرد. حتی قدرت این عرق گیاهی تا جایی است که می‌تواند سنگ صفرای ایجاد‌شده را نیز تجزیه و دفع کند. البته در این مورد، خواص اسفرزه هم قابل‌توجه است.
۱۱. خاصیت عرق شاتره برای مفاصل
عرق شاتره یکی از بهترین انتخاب‌های طبیعی برای کنترل و تسکین آرتروز است. آرتروز را به‌عنوان شایع‌ترین نوع بیماری آرتریت می‌شناسند. در این بیماری که در میان بانوان شایع‌تر است، مفاصل بدن دچار درد و التهاب می‌شود. خوشبختانه، عرق گیاهی شاه‌تره با داشتن خواص آنتی‌اکسیدانی بالا و خاصیت ضد‌التهابی، تأثیر چشمگیری در تسکین و کنترل این التهاب‌ها دارد.
۱۲. عرق شاتره برای تب
این عرق گیاهی طبع سردی دارد و برای کاهش گرما و حرارت بدن می‌توان از آن کمک گرفت. به همین دلیل، آن را به‌عنوان یک تب‌بر گیاهی قوی هم می‌شناسند.
۱۳. عرق شاتره برای دیابت
اگر دیابتی هستید، عرق شاتره را دریابید که تأثیر فوق‌العاده‌ای در کنترل قند خون و نگه‌داشتن میزان آن در محدوده مجاز دارد. بعضی مطالعات نشان داده‌اند که گیاه شاتره می‌تواند اثرات شبه انسولینی داشته باشد و باعث کاهش میزان گلوکز در خون شود.
۱۴. خواص عرق شاتره برای زنان
خاصیت ضد اسپاسم و ضد التهاب عرق شاطره آن را تبدیل به یکی از بهترین عرقیجات گیاهی در دوره قاعدگی کرده است. این عرق گیاهی ضمن کاهش دردهای دوران قاعدگی، چرخه قاعدگی را تنظیم می‌کند. به‌علاوه، گیاه شاتره گیاهی انرژی‌بخش است و تنش‌های روحی این دوره را به حداقل می‌رساند.
۱۵. عرق شاتره برای بینایی
یکی از مهم‌ترین خواص عرق شاتره، کمک به پاکسازی چشم‌ها و تقویت قوه بینایی است. البته دمنوش شاتره هم خواص مشابهی دارد. به‌علاوه، جالب است بدانید که حتی استفاده موضعی از گیاه شاتره هم برای چشم‌ها سودمند است. به این ترتیب که می‌توان برای جلوگیری از رویش مجدد موی منحرف در پلک چشم که قبلا کنده شده است، عصاره شاتره و صمغ عربی را مخلوط کرد و روی موضع مالید. همچنین، استفاده از این عرق گیاهی سوزش چشم ناشی از التهاب ملتحمه را از بین می‌برد.
۱۶. عرق شاتره برای اعصاب
عرق گیاهی شاتره یک آرام‌بخش طبیعی است و در جلوگیری از بروز آشفتگی‌های روحی، تأثیر زیادی دارد. این عرق گیاهی بی‌نظیر، تپش قلب را کاهش می‌دهد و آرامش و نشاط را برایتان به ارمغان می‌آورد. البته فواید عرق کاسنی و شاتره در کنار هم، اثربخشی بیشتری دارد.
خواص دمنوش شاتره
اگر می‌پرسید دمنوش شاتره برای چی خوبه ؟ باید بگوییم که بسیاری از خواص دمنوش شاتره و عرق شاتره یکسان است. برای مثال به موارد زیر دقت کنید:
- کمک به سلامت قلب و عروق
- تقویت عملکرد کبد
- دمنوش برای کبد چرب
- داشتن خاصیت ادرارآور
- از بین برنده انگل‌های روده
- بهبود‌دهنده سلامت پوست
- دمنوش شاتره مصفی خون
و….
البته همان‌طور که درباره عرق شاتره هم گفتیم، روی دمنوش شاتره برای لاغری حساب نکنید و در این مورد به سراغ مطالعه خواص خولنجان، کاسنی و… بروید.
طرز تهیه دمنوش شاتره
در طرز تهیه دمنوش شاتره، 1 تا 2 قاشق چایخوری از گیاه خشک شاتره را در 1 فنجان آب جوش بریزید و یک ربع صبر کنید تا دمنوش شما آماده مصرف شود.
نکته: برای جلوگیری از بروز عوارض دمنوش شاتره، مراقب میزان مصرف آن باشید. این دمنوش فشار خون را پایین می‌آورد و می‌توان آن را در دسته انواع بهترین دمنوش برای فشار خون بالا قرار داد. با‌این‌حال، ممکن است همین خاصیت در صورت مصرف اشتباه، باعث تداخل با داروهای پایین آوردنده فشار خون شود و عوارضی جدی به‌دنبال داشته باشد. مضرات عرق شاتره و عوارض دمنوش شاتره، در بیشتر موارد مشابه هم هستند. بنابراین برای مطالعه موارد بیشتر از محدودیت‌ها و عوارض مصرف دمنوش شاتره، بخش مضرات عرق گیاهی شاتره را ببینید.
نحوه مصرف عرق شاتره
طریقه مصرف عرق شاتره به تفکیک بزرگسال و کودک به صورت زیر است:
- برای بزرگسالان، روزی 3 بار، یک استکان عرق شاتره قبل از غذا
- برای کودکان، روزی 3 بار، نصف استکان عرق شاتره قبل از غذا
البته اگر دچار مشکلات خاص یا بیماری‌های زمینه‌ای هستید، درباره مقدار مصرف این عرق گیاهی حتما با پزشک متخصص مشورت کنید.
طریقه مصرف عرق شاتره برای کبد چرب
پیش از این درباره خواص شاتره برای کبد چرب صحبت کردیم. توصیه عمومی برای درمان کبد چرب این است که روزانه 1 لیوان عرق شاتره قبل از یکی از وعده‌های غذایی میل شود. دستور مصرف عرق شاتره و کاسنی هم به همین ترتیب است، اما دقت کنید که در این حالت باید نصف لیوان عرق شاه‌تره و مابقی عرق کاسنی باشد. فراموش نکنید که بهترین زمان خوردن عرق کاسنی و شاتره برای کبد چرب پیش از صرف غذا است.
طریقه مصرف عرق شاتره برای جوش
شاتره برای جوش صورت معجزه می‌کند، زیرا باعث پاکسای خون و کبد می‌شود که به زودی تأثیر آن را روی پوست صورت خود خواهید دید. مصرف گیاه شاتره برای جوش به صورت دمنوش یا عرق این گیاه است و باید مصرف خوراکی آن را طبق نظر پزشک و در یک دوره درمانی محدود، انجام داد. البته استفاده از عرق کاسنی و شاتره برای لک صورت هم مفید است و معمولا نسبت آن‌ها به صورت نصف نصف تجویز می‌شود.
بهترین زمان مصرف عرق شاتره
به طور معمول، بهترین زمان مصرف عرق شاتره قبل از وعده‌های غذایی است، زیرا این عرق گیاهی به هضم بهتر غذاها کمک می‌کند. می‌توان عرق گیاهی شاه‌تره را به‌تنهایی یا در ترکیب با آب مصرف کرد؛ همچنین می‌توان طعم تلخ آن را با افزودن مقداری عسل یا نبات، شیرین کرد. برای اصلاح طبع این عرق گیاهی نیز عرق کاسنی را با آن ترکیب می‌کنند.
مضرات عرق شاتره
در این قسمت به موارد محدودیت و ممنوعیت در مصرف عرق شاتره می‌پردازیم. به نکات و هشدارهای زیر توجه کنید:
- در نتیجه زیاده‌روی در مصرف این عرق گیاهی فرد دچار مسمومیت غذایی می‌شود. در چنین حالتی ممکن است عوارضی مانند تنگی نفس، لرزش، گرفتگی عضلات، تشنج، بی‌حسی در بدن و اسهال شدید بروز کند.
- بیشتر منابع طب سنتی طبع شاتره را سرد می‌دانند، هرچند که در برخی منابع هم طبع عرق شاتره معتدل عنوان شده است. توصیه می‌شود که افراد سرد مزاج، این عرق را با مصلح آن یعنی عرق کاسنی مصرف کنند.
- نوشیدن عرق گیاهی شاتره فشار خون را پایین می‌آورد. لذا افراد دارای فشار خون پایین باید در مقدار مصرف این عرق گیاهی احتیاط کنند.
- درباره مصرف عرق شاتره در بارداری و دوران شیردهی اطلاعات متناقضی وجود دارد. بنابراین، بهتر است از مصرف شاتره در بارداری و دوران شیردهی بپرهیزید.
- لازم است بیماران کلیوی و بیماران مبتلا به اختلالات کبدی در صورت مصرف داروهای خاص، از مصرف عرق شاتره بپرهیزند.
- همچنین، مصرف این عرق گیاهی برای مبتلایان به بیماری صرع هم مناسب نیست.
از مصرف شاتره غافل نشوید…
گیاه شاتره، خواص فراوانی دارد و برای درمان انواع بیماری‌ها مانند آرتریت، دیابت، سنگ کیسه صفرا، فشار خون بالا و… کارآمد است. با‌این‌حال، هیچ کدام از عرقیجات سنتی یا گیاهان دارویی را بدون مشورت با پزشک طب سنتی مصرف نکنید و در مصرف این فراورده‌های گیاهی حد اعتدال را نگه دارید.
