به احتمال زیاد درباره فایده روغن کرچک برای درمان یبوست شنیده‌اید، اما باید بگوییم که این تنها فایده این روغن پرخاصیت نیست. روغن کرچک یکی از بهترین و مؤثرترین روغن‌های گیاهی برای مراقبت از سلامت پوست و مو است و در مواردی مثل تسکین دردهای عضلانی، فرو نشاندن التهاب‌های بدن، تسکین سردرد و تقویت سیستم ایمنی هم عالی عمل می‌کند. به‌علاوه، این روغن گیاهی در صنایع مربوط به رنگ، الیاف، پلاستیک‌سازی و… هم کاربرد دارد. در این مقاله از اسنپ فود، با نگاهی عمیق‌تر به معرفی خواص و مضرات این روغن گیاهی می‌پردازیم و روش‌های مختلفی درباره نحوه مصرف آن را بازگو می‌کنیم؛ با ما همراه باشید.
معرفی روغن کرچک
روغن کرچک حاصل روغن گیری از دانه‌های گیاه کرچک به روش پرس سرد یا پرس گرم است. گیاه کرچک، بومی شرق مدیترانه، آفریقا، بخش‌هایی از جنوب غرب آسیا و هندوستان است. فرم رویش این گیاه به صورت درخت یا درختچه بوده و بسته به آب و هوای محل رویش می‌تواند گیاهی یک یا چند ساله باشد.
درخت یا درختچه کرچک، برگ‌هایی پهن و بزرگ به رنگ‌های سبز و ارغوانی و گل‌هایی تک‌جنس بر روی گل‌آذینی خوشه‌مانند دارد. میوه‌های کرچک، کپسول‌هایی سه برچه‌ای هستند که پس از رسیدن، باز می‌شوند و درون هر میوه، 2 تا 3 دانه قرار گرفته است. این دانه‌ها به لحاظ ظاهری شبیه لوبیا و رگه‌دار هستند و حجم قابل توجهی از اسیدهای چرب اشباع‌نشده، اسید ریسینولئیک، تری گلیسیرید و ترکیبات آنتی‌اکسیدانی را در خود جای داده‌اند. البته پوست آن‌ها حاوی ترکیبی سمی به نام «ریسین» است و به همین دلیل نمی‌توان از این دانه‌ها به صورت مستقیم استفاده کرد. خبر خوب این است که این سم، طی فرایند روغن‌گیری دانه‌های کرچک از بین می‌رود و در نهایت، روغن به دست آمده، روغنی بی‌خطر و پرفایده خواهد بود.
در اغلب موارد، این روغن زردرنگ، بوی نامطبوع و مزه تلخی دارد و ممکن است برخی افراد با خوردن آن دچار حالت تهوع شوند؛ البته برخی نمونه‌ها، عطر و طعم ملایم‌تری دارند. با تمام این‌ها، این روغن گیاهی خواص درمانی چشمگیری برای سلامتی دارد و مصارف صنعتی آن هم قابل‌توجه است.
برای مثال در صنعت پلاستیک‌سازی، عطرسازی، صابون، روان‌کننده‌ها، لوازم آرایش و… استفاده می‌شود و در مجموع، استفاده‌های متنوع از آن، سابقه‌ای دیرینه دارد.
شرایط نگهداری روغن کرچک
برای حفظ کیفیت این روغن گیاهی مفید، نکات زیر را در نظر داشته باشید:
- روغن را در ظرفی شیشه‌ای و درب‌دار ریخته و داخل کابینت یا قفسه‌های اتاق قرار دهید.
- دقت کنید که روغن کرچک نباید داخل یخچال نگهداری شود.
- از قرار دادن این روغن گیاهی در معرض نور، رطوبت و گرمای زیاد خودداری کنید.
- پس از هر بار مصرف، درب ظرف را محکم بسته و آن را دور از دسترس کودکان قرار دهید.
- قاشق یا هر وسیله دیگری که داخل ظرف روغن قرار گیرد، باید کاملا خشک باشد.
- قرار گرفتن طولانی مدت این روغن در مجاورت هوا، باعث شروع فرآیند اکسیداسیون و فاسد شدن روغن می‌شود.
انواع روغن کرچک
انواع این روغن به دو دسته کلی روغن کرچک بکر و روغن کرچک تصفیه‌شده تقسیم می‌شوند که در ادامه به طور مختصر درباره هر کدام توضیح می‌دهیم:
روغن کرچک بکر
این روغن، روغنی است که به طور طبیعی و به روش پرس سرد از دانه‌های گیاه کرچک استخراج می‌شود و کیفیت بالایی دارد. از روغن کرچک بکر برای مصارف خوراکی و آرایشی مانند مراقبت از پوست و مو استفاده می‌کنند و برای مصارف صنعتی باید آن را تصفیه کرد.
روغن کرچک تصفیه‌شده
در فرایند تصفیه، اصلاحاتی روی این روغن انجام می‌شود تا برای تولید پلاستیک، الیاف، رنگ، چسب، گریس، رنگدانه‌ها و… قابل استفاده شود. همچنین این روغن تصفیه‌شده در تولید لوازم دارویی و آرایشی – بهداشتی هم کاربرد دارد. به‌علاوه، به دلیل قابلیت واکنش شیمیایی با گروه الکل، در تولید انواع مشتقات شیمیایی هم قابل استفاده است.
نحوه تشخیص روغن کرچک اصل از تقلبی
برای تشخیص روغن کرچک اصل ، به نکات زیر توجه کنید:
- روغن کرچک اصل، در دمای معمول اتاق، غلظتی بسیار بالا دارد و قوام آن شبیه عسل است. بنابراین اگر دیدید که روغن غلظت بسیار کمی دارد و مطمئن هستید که تحت تأثیر گرما قرار نگرفته، باید بدانید که با یک روغن کرچک تقلبی سر و کار دارید.
- رنگ این روغن هم راهنمای خوبی برای شما است. یک روغن کرچک اصل، رنگ زرد بسیار روشن و حتی گاهی مایل به سفید دارد و هر تفاوتی در این زمینه، نشان‌دهنده وجود ناخالصی در روغن است.
- دقت کنید که یک روغن کرچک اصل، طعم و بوی مشخصی دارد و یک تندی قابل‌توجه یا بوی نامتعارف می‌تواند دلیل بر کیفیت پایین روغن یا فاسد شدن آن باشد.
- اگر با لمس روغن، ذره‌های بسیار ریز و جامد را احساس کردید، باید بدانید که یک روغن کرچک ناخالص در دست دارید.
خواص روغن کرچک
فواید روغن کرچک بیشمار است و مزایای فراوانی برای سلامتی دارد. در ادامه، بخشی از مهم‌ترین خواص این روغن گیاهی ارزشمند را با هم مرور می‌کنیم:
- مصرف روغن کرچک باعث بهبود سلامت غده تیروئید و کاهش غلظت خون می‌شود.
- لنفوسیت‌ها نوعی از سلول‌های سفید خون در سیستم ایمنی هستند که توان بدن را در مقابله با تهاجم باکتری‌ها و سموم افزایش می‌دهند. استفاده از روغن کرچک، باعث ذخیره سطوح مناسبی از لنفوسیت‌ها داخل بافت لنفاوی شده و از بافت لنفاوی به غدد لنفاوی ترشح می‌شود.
- استفاده از روغن کرچک باعث از بین بردن سلول‌های مرده پوست می‌شود و چربی‌های اضافی، باکتری‌ها و ناخالصی‌های این عضو را بدون خشک کردن پوست، برطرف می‌کند. بنابراین می‌توان به‌عنوان یک درمان طبیعی ضد آکنه روی آن حساب کرد.
- روغن گرچک یک پاک‌کننده طبیعی و عمیق برای پوست است که جوش‌ها را از بین می‌برد.
- اسید موجود در روغن گرچک، درمانی عالی برای عفونت‌های قارچی پوست است.
- نفوذ روغن کرچک به داخل پوست، باعث تولید آلاستین و کلاژن می‌شود. در نتیجه پوست، استحکام و انعطاف‌پذیری بیشتری پیدا می‌کند.
- استفاده از این روغن گیاهی روی پوست صورت، آن را هیدراته و شاداب نگه می‌دارد و در کاهش چین چروک‌های پوستی بسیار مؤثر است.
- روغن گرچک نمی‌تواند زخم‌هایی را که از قبل داشته‌اید از بین ببرد، ما عوارض ظاهری زخم‌ها را تا حد زیادی کاهش می‌دهد. همچنین بسیاری از اسیدهای چرب موجود در این روغن، با تحریک سیستم لنفاوی، نقشی مؤثر در پیشگیری از به وجود آمدن زخم‌ها دارند.
- روغن کرچک یک رطوبت‌رسان قوی است و یکی از ساده‌ترین و مؤثرترین درمان‌ها برای پوست‌های خشک و ترک‌خورده محسوب می‌شود. اگر پاشنه پاهایتان ترک می‌خورد، قبل از خواب، مقداری از این روغن را به پاهایتان بزنید، جوراب بپوشید و اجازه دهید تا صبح بماند.
- جالب است بدانید که ترکیب روغن کرچک با جوش‌شیرین ، ترکیبی قوی برای از بین بردن خال‌های ناخوشایند و زائده‌های پوستی است که در قسمت نحوه مصرف روغن کرچک به آن اشاره می‌کنیم.
- روغن کرچک خاصیت ضد باکتری و ضد التهاب دارد و برای تسکین زخم‌های دهان می‌توان از آن کمک گرفت. همچنین استفاده موضعی از این روغن گیاهی، در بهبود جای نیش حشرات و بثورات جلدی هم بسیار مؤثر است.
- مرطوب کردن لب‌ها با روغن کرچک، یک راه آسان برای هیدراته نگه داشتن این عضو و جلوگیری از ترک خوردن آن است. همچنین مخلوط کردن این روغن با مقداری گلیسیرین و آب لیمو هم در این مورد تأثیرات قابل توجهی دارد. بهتر است این کار را قبل از خواب شبانه انجام دهید.
- استفاده از روغن کرچک برای موها، به رشد، شفافیت و ضخامت آن‌ها کمک کرده و خشکی پوست سر را کاهش می‌دهد. همچنین، استفاده از این روغن مفید بر ساقه موها، موخوره و حالت وز وز شدن مو را کاهش خواهد داد.
- قابلیت آبرسانی روغن کرچک به از بین بردن میخچه‌های دردناک پاها کمک می‌کند.
- برای داشتن مژه‌های بلند و ابروهایی پرپشت، روغن کرچک را از قلم نیندازید و روی مواد مغذی موجود در این روغن، از جمله ویتامین E، پروتئین‌ها و مواد معدنی آن حساب کنید.
- روغن کرچک حاوی مقدار زیادی ویتامین E است و ماساژ روزانه ناخن‌ها با این روغن، به تقویت ناخن‌ها و کاهش شکنندگی آن‌ها کمک می‌کند.
- سیستم لنفاوی، زباله‌های متابولیک بدن را دفع می‌کند و استفاده از روغن کرچک، یکی از بهترین روش‌ها برای حمایت و تقویت این سیستم حیاتی است.
- این روغن گیاهی یک ملین قوی است که با تحریک روده کوچک و بزرگ، به دفع آسان‌تر مدفوع کمک می‌کند.
- روغن کرچک تمایل به تحریک و انقباض رحم دارد. همچنین مصرف خوراکی آن، روده‌ها را تحریک می‌کند و تمام این‌ها می‌توانند موجب تسهیل زایمان شوند. با‌این‌حال، مصرف این روغن برای زایمان راحت‌تر باید حتما تحت نظر پزشک باشد.
- اسید ریکینولیک موجود در این روغن گیاهی، خاصیت ضد التهاب و ضد درد دارد. بنابراین برای کاهش دردهای قاعدگی، مقداری از این روغن را روی شکم خود ماساژ دهید تا شرایط شما بهبود یابد.
- روغن کرچک حاوی اسیدی به نام اسید ریسینولئیک است که با نفوذ عمیق به بافت‌های بدن، التهاب بافت‌ها را کاهش می‌دهد. بنابراین، برای تسکین درد عضلات هم می‌توان از این روغن گیاهی کمک گرفت.
- این روغن به‌عنوان یک روغن خنک‌کننده، به رفع آفتاب‌سوختگی کمک می‌کند و اسید ریکینولئیک موجود در این روغن نیز التهاب ناشی از آفتاب‌سوختگی را کاهش می‌دهد.
- روغن کرچک روغنی آرام‌بخش است و باعث بهبود گردش خون در بدن می‌شود. بنابراین، اگر دچار بی‌خوابی هستید، پیش از خواب مقدار کمی روغن را روی پلک‌های خود بمالید تا به بهبود کیفیت خواب شما کمک کند.
- روغن کرچک یکی از روغن‌های گیاهی مفید برای تسکین سردرد و میگرن است. برای این منظور، 1 قاشق چایخوری روغن را روی پیشانی ریخته و یک دقیقه ماساژ دهید.
نحوه استفاده از روغن کرچک
همان‌طور که گفتیم، استفاده از روغن کرچک می‌تواند به شکل خوراکی یا موضعی باشد. برای استفاده موضعی از این روغن در نقاط حساس بدن مثل پوست صورت یا دور چشم، ابتدا مقداری از آن را بر بخش کوچکی از پوست دست خود مالیده و 24 ساعت صبر کنید. اگر بعد از گذشت این مدت، اثری از حساسیت پوستی به وجود نیامد، می‌توانید با خیال راحت اقدام به مصرف موضعی روغن کنید. آنچه در ادامه می‌آید، چند دستورالعمل عمومی درباره روش‌های مختلف استفاده از روغن کرچک برای زیبایی و بهبود سلامتی است:
- برای از بین بردن آکنه‌های پوستی، ابتدا صورت خود را با آب گرم شسته و سپس آن را با چند قطره روغن کرچک با حرکات دایره‌ای به آرامی ماساژ دهید. اجازه دهید روغن یک شب روی پوست بماند و صبح روز بعد، صورت خود را با آب سرد بشویید.
- برای درست کردن یک رطوبت‌رسان طبیعی پوست، 3 تا 4 قطره روغن کرچک را با 6 قطره روغن کنجد مخلوط کرده و آن را برای چند ساعت روی صورت خود بگذارید.
- برای رفع چین و چروک‌های پوست، 1 قاشق چایخوری از روغن را با 1 عدد زرده تخم مرغ ترکیب کرده و روی صورت خود بمالید. سپس، 10 تا 15 دقیقه بعد، صورت خود را فقط با آب شستشو دهید.
- در صورت آفتاب‌سوختگی، مقداری روغن کرچک و روغن نارگیل را با هم مخلوط کرده و آن را 3 بار در روز روی نواحی آسیب‌دیده بمالید. البته برای نتیجه‌گیری بهتر می‌توانید این روغن ترکیبی را شب، قبل از خواب به صورت خود زده و صبح آن را بشویید.
- برای از بین بردن پف زیر چشم، 2 قطره روغن کرچک و روغن نارگیل را با هم مخلوط کرده و آن را به صورت ضربه‌ای به زیر چشم‌های خود بزنید. این دستور را هر شب قبل از خواب اجرا کرده و صبح روز بعد، صورت خود را فقط با آب و بدون استفاده از سایر شویندها، آبکشی کنید.
- برای تقویت موها، مقداری روغن کرچک خالص را روی دست خود ریخته و کف سر خود را با آن ماساژ دهید. سپس با استفاده از شانه، موهای خود را هم به روغن آغشته کرده و سر خود را به مدت 2 ساعت با یک کلاه پلاستیکی بپوشانید.
- برای ترمیم موهای شکننده و آسیب‌دیده، مقداری از روغن را با 1 قاشق چایخوری عسل و 1 تخم‌مرغ مخلوط کرده و به مدت نیم ساعت روی پوست سر مرطوب، بگذارید. سپس موهای خود را با آب سرد و شامپو، شستشو دهید.
- مقدار مساوی آب و ترکیب روغن گرچک و سرکه سیب را با هم مخلوط کرده و پس از استحمام، پوست سر خود را چند دقیقه با آن ماساژ دهید. سپس سر خود را با آب سرد بشویید. این دستور، به درخشندگی و آبرسانی به موها کمک کرده و شوره سر را از بین می‌برد.
- ترکیبی از روغن کرچک و روغن نارگیل را گرم کرده و آن را از ریشه موها تا انتهای ساقه مو پخش کنید. 30 دقیقه بعد، موهای خود را با آب و شامپو بشویید؛ این کار، به نرمی موها و مرطوبت نگه داشتن آن‌ها کمک می‌کند.
- برای از بین بردن خال‌ها و زائده‌های پوستی ناخوشایند، روغن کرچک و جوش‌شیرین را ترکیب کنید. سپس، آن را روی موضع مورد نظر مالیده و با باند بپوشانید. این کار را به صورت روزانه و به مدت 4 تا 6 هفته ادامه دهید تا اثر آن را ببینید.
- برای تسکین درد عضلات، مقداری روغن کرچک را روی موضع آسیب دیده بمالید و یک پد یا بطری آب گرم روی آن قرار دهید. گرما، سرعت انتقال روغن به مفاصل و بافت‌های ملتحمه را افزایش داده و در نهایت، درد عضلات کاهش می‌یابد.
- اگر دچار یبوست هستید، 30 تا 60 گرم از این روغن را را با یک لیوان شیر ولرم ترکیب کرده و آن را میل کنید. البته می‌توانید به جای شیر، از آب آشامیدنی استفاده کنید و اگر بو و طعم روغن کرچک برایتان ناخوشایند است، مقداری زنجبیل به این ترکیب بیفزایید. حدود 1 ساعت بعد، متوجه آثار بهبودی مزاج خود خواهید شد.
- برای درمان میخچه، پاهای خود را به مدت 15 دقیقه در مقداری آب گرم قرار دهید. سپس، پاها را خشک کرده و روی میخچه، مقداری روغن بمالید. پس از حدود 10 روز درمان به این شیوه، میخچه نرم شده و به‌راحتی کنده می‌شود.
- اگر دچار زخم لثه هستید، مقداری روغن کرچک و پودر کافور را با هم ترکیب کرده و آن را روی لثه‌های خود ماساژ دهید. پس از چند دقیقه، دهان خود را با آب بشویید. با استفاده منظم از این ترکیب، به سرعت شاهد بهبود لثه‌ها و سلامت دهان خود خواهید بود.
- برای از بین بردن التهابات پوستی مثل جای گزش حشرات یا بثورات جلدی، باندی را به روغن کرچک آغشته کرده و آن را روی محل مورد نظر قرار دهید. برای مناطق وسیع‌تر پوستی، پنبه را با روغن آغشته کرده و به موضع آسیب‌دیده بزنید. بعد از 1 ساعت، پوست خود را بشویید و چندین بار این کار را تکرار کنید.
مضرات روغن کرچک
با وجود تمام فوایدی که ذکر کردیم، مراقب محدودیت‌ها و عوارض جانبی مصرف روغن کرچک هم باشید و موارد زیر را در نظر بگیرید:
- اگر به مدت طولانی دچار یبوست مزمن بوده‌اید، خودسرانه اقدام به مصرف این روغن گیاهی نکنید، زیرا ممکن است مشکلات شما حادتر شوند.
- این روغن گیاهی خاصیت ملین دارد و مصرف آن برای افرادی که دچار عفونت‌های داخلی مانند آپاندیسیت هستند، توصیه نمی‌شود.
- مصرف روغن کرچک برای بانوان باردار مجاز نیست، زیرا ممکن است مادر را دچار انقباضات زودرس کند.
- هنوز تحقیقات کافی درباره اثر روغن کرچک بر شیردهی صورت نگرفته است؛ لذا توصیه می‌شود که مادران شیرده، در مورد استفاده از این روغن گیاهی با پزشک خود مشورت کنند.
- ممکن است برخی افراد نسبت به مصرف این روغن حساسیت داشته باشند. به طور معمول این حساسیت در قالب بثورات پوستی، خارش، کهیر، تورم لب، زبان یا گلو و تورم صورت بروز می‌کند. در صورت مشاهده این حالات، مصرف روغن را متوقف کرده و به پزشک مراجعه کنید.
- زیاده‌روی در مصرف این روغن گیاهی عوارض گوارشی نظیر حالت تهوع، اسهال، گرفتگی عضلات شکم و کم‌آبی بدن را به‌دنبال خواهد داشت.
- توصیه می‌شود که قبل از دادن این روغن به کودکان خود، با پزشک اطفال مشورت کنید.
- دقت کنید که مصرف این روغن گیاهی برای افراد مبتلا به بیماری‌های خاص مانند التهاب روده، انسداد دستگاه گوارش و… مجاز نیست و مصرف آن در چنین شرایطی، عوارض جدی به‌دنبال خواهد داشت.
- از مصرف همزمان روغن کرچک با ویتامین‌های محلول در چربی مانند ویتامین A، E، K و D خودداری کنید.
- بزرگسالان بالای 60 سال نباید از این روغن گیاهی برای مدت طولانی استفاده کنند.
- توجه داشته باشید که استفاده طولانی‌مدت از این روغن گیاهی، میزان پتاسیم بدن را کاهش می‌دهد.
- در نهایت اینکه، مراقب تداخلات دارویی با این روغن گیاهی باشید و از مصرف همزمان آن با دیورتیک‌ها، داروهای رقیق‌کننده خون، آنتی‌بیوتیک‌ها، داروهای مربوط به بیماری‌های قلب و عروق و… خودداری کنید.
سفارش روغن کرچک مرغوب از اسنپ فود
برای استفاده از خواص درمانی این روغن مفید، باید آن را از مراکز معتبر تهیه کنید. یکی از بهترین و سریع‌ترین راه‌ها برای این منظور، مراجعه به سایت اسنپ فود است. کافی است به بخش عطاری آنلاین سایت بروید و با چند کلیک ساده، روغن‌های گیاهی مدنظر خود را به صورت اینترنتی سفاش دهید. پس از ثبت آدرس، بقیه کارها به عهده اسنپ فود است و پیک‌های بادپای این سایت، سریع‌تر از آنچه فکرش را بکنید، سفارش‌های شما را به آدرس ثبت‌شده در سایت می‌رسانند. امیدواریم خرید اینترنتی خوب و رضایت‌بخشی در پیش داشته باشید.
نظرات کاربران