نان پنجره ‌ای که به آن شیرینی پنجره ‌ای، خاتون پنجره و یا مُنَقّا نیز گفته می‌شود، یکی از شیرینی‌های بسیار محبوب و در عین حال نوستالژیک در میان ایرانیان است. در طرز تهیه نان پنجره ای ابتدا شیر و نشاسته را روی شعله حرارت داده و هم بزنید تا نشاسته حل شود. تخم مرغ زده شده را با آرد مخلوط کنید تا یک‌دست شود. شیر و نشاسته را نیز به خمیر اضافه کرده و هم بزنید. یک تابه با را روغن پر کرده و قالب را داخل روغن داغ فرو ببرید. قالب داغ را در تا نیمه در خمیر شیرینی پنجره ای بزنید و سپس داخل روغن فرو کنید. زمانی که شیرینی خود را گرفت، با تکان دادن قالب آن را جدا کرده و سپس شیرینی را سرخ کنید.

به طور کلی از هیچ کدام از روش‌های طرز تهیه شیرینی پنجره ‌ای نمی‌توان به عنوان دستور تهیه اصلی این شیرینی نام برد. افراد مختلف، بسته به سلیقه و نیاز خود از انواع روش‌های تهیه این شیرینی استفاده می‌کنند. بنابراین، با ما همراه باشید تا شما را با دستورهای متنوع طرز تهیه شیرینی خاتون پنجره آشنا کنیم.

طرز تهیه نان پنجره ای خوشمزه با شیر

نان پنجره ای طعمی دلچسب و بافتی ترد و نازک دارد و سرو کردن آن به همراه چای، فوق‌العاده لذت‌بخش خواهد بود. این شیرینی در بسیاری از کشورهای دنیا با نام شیرینی سال نو یا شیرینی اعیاد مذهبی معروف است. در کشورهای ایران، ترکیه، هند، چین، بنگلادش، مالزی، مکزیک، سوئد، فنلاند و آمریکا، نون پنجره‌ای با دستور پخت تقریبا مشابهی تهیه می‌شود. مواد تشکیل‌دهنده این شیرینی عموما شامل تخم مرغ، پودر نشاسته، آرد گندم و شکر بوده و یک شیرینی ارزان قیمت به حساب می‌آید.

مواد لازم در طرز تهیه نون پنجره‌ای با شیر

در ادامه با طرز تهیه شیرینی پنجره ‌ای برای 20 نفر آشنا خواهید شد. اگر قصد دارید این شیرینی را برای افراد کمتری مانند طرز تهیه شیرینی پنجره ای برای 4 نفر آماده کنید، مقدار مواد اولیه را به نسبت کاهش دهید. مواد اولیه برای طرز تهیه نان پنجره ای با شیر، به شرح زیر است:

دستور پخت شیرینی پنجره ای

مراحل طرز تهیه شیرینی پنجره ای با شیر به شرح زیر هستند:

• مرحله اول: در اولین مرحله از تهیه شیرینی نان پنجره ای، ابتدا شیر و پودر نشاسته را با یکدیگر به خوبی مخلوط کرده و آن را روی حرارت ملایم هم بزنید. هم زدن شیر و نشاسته را تا زمانی ادامه دهید که نشاسته به طور کامل در شیر حل شده باشد. سپس حرارت را خاموش کرده و مواد را در دمای محیط بگذارید تا خنک شود.
• مرحله دوم: تخم مرغ‌ها را در ظرفی جداگانه شکسته و آن‌ها را با چنگال هم بزنید تا سفیده و زرده به خوبی با یکدیگر مخلوط شوند. آرد را روی تخم‌ مرغ‌ها الک کنید و بار دیگر مخلوط را تا زمان یکدست شدن هم بزنید.
• مرحله سوم: محلول شیر و نشاسته را به آرامی روی خمیر تخم‌ مرغ و آرد اضافه کنید. خمیر مایه به دست آمده را تا هنگام ایجاد خمیری نسبتاً شل هم بزنید.
• مرحله چهارم: ماهیتابه‌ای مخصوص سرخ کردن نون پنجره‌ای را برداشته و داخل آن را تا ارتفاع 5 الی 6 سانتی‌متری با روغن پر کنید.
• مرحله پنجم: پس از داغ شدن روغن ماهیتابه، قالب مخصوص نان‌ پنجره ‌ای را در روغن قرار دهید و صبر کنید تا داغ شود.
• مرحله ششم: خمیر مایه نان پنجره‌ ای را تا نیمه درون قالب داغ‌شده بریزید و قالب را با احتیاط درون روغن فرو ببرید.
• مرحله هفتم: هنگامی که نان پنجره ‌ای از قالب جدا شد، قالب را از روغن بیرون آورید.
• مرحله هشتم: به دلیل چربی بیش از حد پس از سرخ شدن شیرینی پنجره ‌ای، آن را با کفگیر سوراخ‌دار از روغن خارج کرده و بر روی دستمال کاغذی مخصوص آشپزی قرار دهید. این کار موجب گرفته‌شدن روغن اضافی شیرینی می‌شود.
• مرحله نهم: برای تزیین نون پنجره‌ ای از پودر شکر یا خاک قند استفاده کنید. برخی دیگر از افراد نیز استفاده از مخلوط پودر مغز پسته و پودر هل را برای تزیین نان پنجره ‌ای ترجیح می‌دهند.

طرز تهیه نان پنجره ‌ای بدون شیر

همان‌طور که اشاره کردیم بسیاری از افراد به دلیل حساسیتی که به لاکتوز دارند، قادر به تهیه نان پنجره ‌ای با شیر نخواهند بود. به همین منظور با ایجاد تغییراتی کوچک در طرز تهیه نان پنجره‌ای، قادر به پخت شیرینی پنجره ‌ای بدون شیر خواهید بود.

مواد لازم برای شیرینی پنجره ای بدون شیر

مواد اولیه که باید در فرایند طرز تهیه نون پنجره ای بدون شیر مورد استفاده قرار دهید؛ به شرح زیر هستند:

دستور پخت شیرینی پنجره ‌ای برای 20 نفر

طرز تهیه نان پنجره ای خانگی برای 20 نفر را به شرح زیر انجام دهید:

• مرحله اول: پودر نشاسته را در یک ظرف ریخته و گلاب را به تدریج به آن اضافه کنید؛ سپس مخلوط را تا زمان یکدست شدن، به هم بزنید.
• مرحله دوم: تخم‌مرغ‌ها را در ظرفی جداگانه بشکنید و به آرامی به خمیر نشاسته خود اضافه کنید. دوباره محتویات خمیر را تا زمان یکدست شدن، هم بزنید.
• مرحله سوم: آرد را روی مایه خمیر الک کنید و آن را به خوبی هم بزنید. دقت داشته باشید که غلظت مایع نون پنجره ای نباید زیاد شود.
• مرحله چهارم: یک ماهیتابه کوچک را تا ارتفاع 5 الی 6 سانتی‌متر از روغن پر کرده و بر روی گاز بگذارید. زیر گاز را روشن کرده و اجازه دهید تا روغن درون ماهیتابه با حرارت ملایم داغ شود.
• مرحله پنجم: قالب نان پنجره ‌ای خود را درون ماهیتابه فرو ببرید تا داغ شود.
• مرحله ششم: پس از گذشت چند ثانیه و داغ شدن قالب، آن را در مایه نان پنجره‌ ای قرار دهید. توجه داشته باشید که هنگام قرار دادن قالب در مایه، باید 1 الی 2 سانتی‌متر از لبه قالب خالی بماند.
• مرحله هفتم: قالب را به آرامی درون ماهیتابه بگذارید و شیرینی پنجره ‌ای را سرخ نمایید. پس از اینکه مواد شیرینی خود را گرفت، قالب را کمی تکان داده و شیرینی را از آن جدا کنید.
• مرحله هشتم: شیرینی پنجره ‌ای را بر روی دستمال مخصوص جاذب روغن، قرار دهید تا روغن اضافی آن گرفته شود.
• مرحله نهم: با استفاده از خاک قند و پودر شکر، نان خود را تزیین نموده و نوش جان کنید.

سایر روش های تهیه شیرینی پنجره ‌ای

دو دستور شیرینی پنجره‌ ای که تا اینجا دنبال کردیم، رایج‌ترین روش‌های پخت این شیرینی به شمار می‌روند. به دلیل محدودیت‌ها، بسیاری از افراد نون پنجره‌ای را با دستورهایی تهیه می‌کنند که نیاز به قالب مخصوص یا شیر ندارد.

طرز تهیه نان پنجره ای بدون قالب

جذابیت اصلی نون پنجره ‌ای به قالب‌های متنوع آن است. یکی از دلایل نام‌گذاری آن با اسم شیرینی پنجره ‌ای نیز همین ظاهر منظم و یک‌دست پنجره‌ای شکل شیرینی است. با این وجود اگر تصمیم به پخت این شیرینی گرفته، اما قالب برای شیرینی پنجره ای ندارید یا به دلیل کمبود وقت و حوصله، مایل به خرید قالب نیستید، می‌توانید از ظروف مخصوص سس استفاده کنید. طرز تهیه شیرینی پنجره ای بدون قالب تا حد زیادی به دستور اصلی تهیه شباهت دارد. لیوان‌های دسته‌دار فرانسوی که به نام ظروف سس نیز معروف هستند، ظاهری شبیه به زولبیا به نون پنجره‌ای شما می‌دهند.

روش دیگر برای طرز تهیه نون پنجره ای بدون قالب استفاده از قیف است.

• مرحله اول: خمیر نان پنجره ای را مطابق یکی از روش‌هایی که توضیح دادیم، آماده کنید.
• مرحله دوم: زمانی که غلظت خمیر به حد مطلوب رسید، آن را داخل قیف بریزید.
• مرحله سوم: قیف این امکان را به شما می‌دهد که بدون نیاز به قالب مواد را درون روغن بریزید. پس با استفاده از قیف، مواد را به شکل دلخواه خود داخل روغن ریخته و شکل دهید.
• مرحله چهارم: زمانی که نان پنجره‌ای به خوبی سرخ شد، آن را از روغن خارج کرده و روی دستمال بگذارید تا روغن اضافی آن گرفته شود.

طرز تهیه نان پنجره ای با ماست

یکی دیگر از روش‌های تهیه شیرینی پنجره ‌ای استفاده از ماست به جای شیر است. در طرز تهیه نون پنجره ای با ماست در دستور تهیه شیرینی پنجره ‌ای که در ابتدای مقاله با آن آشنا شدید، ماست را جایگزین شیر کنید. طرز تهیه شیرینی پنجره ای با ماست مناسب کسانی است که به هر دلیل علاقه‌ای به استفاده از شیر ندارند و می‌توانند از دستور نان پنجره ای با ماست استفاده کنند:

• مرحله اول: ماست و نشاسته را مخلوط کنید و روی شعله قرار دهید. سپس ترکیب را هم بزنید تا نشاسته به خوبی حل شود.
• مرحله دوم: تخم مرغ را با چنگال هم بزنید تا یک‌دست شود و سپس آرد را اضافه کنید.
• مرحله سوم: شیر و نشاسته را نیز به خمیر بیفزایید و به هم زدن مواد ادامه دهید.
• مرحله چهارم: زمانی که خمیر آماده شد، آن را قالب زده و در روغن سرخ کنید.
• مرحله پنجم: پس از سرخ شدن شیرینی‌ها، آن‌ها را روی دستمال قرار دهید تا روغن اضافی شیرینی گرفته شده و سپس آن را با پودر قند تزیین کنید.

طرز تهیه نان پنجره ‌ای سه رنگ

نان پنجره ای را می‌توان به صورت سه رنگ نیز تهیه کرده که روش پخت آن مطابق مراحل زیر است:

• مرحله اول: برای تهیه نان پنجره ‌ای سه رنگ، ابتدا خمیر نان را مطابق دستوری که در این مقاله یاد گرفتید، تهیه کنید.
• مرحله دوم: خمیر شیرینی را به سه قسمت مجزا تقسیم کنید و سپس رنگ‌های مجاز خوراکی (مثلا آبی، سبز و زرد) را با هر قسمت از خمیر مخلوط کرده و هم بزنید.
• مرحله سوم: یک کاسه بزرگ انتخاب کنید و سه خمیر رنگی را هم‌زمان داخل کاسه بریزید، به گونه‌ای که هر گوشه کاسه را یک خمیر رنگی پوشش دهید. (بهتر است برای این کار از شخص دیگری نیز کمک بگیرید.)
• مرحله چهارم: قالب را داغ کرده و در مرکز کاسه فرو ببرید تا سه رنگ خمیر، قالب را پوشش دهند.
• مرحله پنجم: در نهایت شیرینی‌های پنجره ای سه رنگ را در روغن سرخ کرده و با پودر قند تزیین کنید.

در طرز تهیه قطاب یزدی نیز می‌توان این شیرینی را به صورت چند رنگ تهیه کرد، اگرچه حالت یک رنگ آن، محبوبیت بیشتری دارد.

قالب شیرینی پنجره ‌ای

یکی از اساسی‌ترین وسایل نون پنجره ای قالب‌های آن به شمار می‌رود. در صورتی که تجربه کافی در درست کردن نون پنجره‌ای ندارید و اولین بار است که اقدام به تهیه آن می‌کنید، پیشنهاد می‌کنیم از قالب نون پنجره ای مخصوص برای این کار استفاده کنید. قالب‌هایی که در تهیه نان پنجره ‌ای استفاده می‌شود، اغلب از جنس آهنی یا برنجی هستند.

برای جلوگیری از سوزش دست، دسته‌های بلند آهنی در قالب شیرینی پنجره ‌ای قرار گرفته‌اند. این دسته‌های بلند به شما کمک‌ می‌کنند تا بدون نزدیک کردن دست به روغن داغ، شیرینی خود را سرخ کنید. قالب‌های شیرینی پنجره‌ ای را می‌توانید با طرح‌های متنوعی همچون طرح لانه زنبوری یا پروانه‌ای از فروشگاه‌های لوازم قنادی تهیه کنید.

فوت و فن های شیرینی پنجره ‌ای

گاهی اوقات، افراد در دستور نون پنجره ای علی‌رغم سادگی پخت، به دلیل رعایت نکردن نکات خاص آشپزی، دچار مشکل می‌شوند. در تهیه این شیرینی باید به انواع فوت و فن شیرینی پنجره ای که در ادامه به آن اشاره می‌کنیم، توجه داشته باشید.

• حتما پیش از قرار دادن مایه نون پنجره‌ای در قالب، از داغ بودن آن اطمینان حاصل کنید. این کار باید هر بار پیش از فرو بردن قالب در مایه شیرینی تکرار شود؛ البته برای راحتی کار می‌توانید از چند قالب مجزا استفاده کنید. تا هنگامی که بدنه قالب به طور کامل داغ نشده باشد، مواد درون قالب فرم جذاب خود را به دست نیاورده و ناهمگون می‌شوند.
• در صورت زیاد بودن تعداد شیرینی‌ها احتمال دارد که روغن بسوزد یا بوی آن عوض شود. برای جلوگیری از این مشکل، روغن را عوض کنید. تعویض روغن علاوه بر جلوگیری از بوی بد شیرینی، برای سلامتی نیز ضروری است.
• در صورتی که مایه شیرینی را تا انتهای قالب پر کنید، در حین جداسازی آن دچار مشکل خواهید شد. هنگامی که دیواره‌های قالب تا نیمه آغشته به مایه شیرینی شد، آن را بیرون آورده و در تابه بگذارید.
• در طرز تهیه شیرینی پنجره‌ای قبل از اضافه کردن مایه در قالب، روغن اضافی آن را بگیرید.

• در صورت علاقه به تزیین شیرینی خود با پودر قند یا مواد دلخواه خود ابتدا اجازه دهید شیرینی کاملاً سرد شود. پس از سرد شدن شیرینی به وسیله الک پودر قند خود را بر روی نان پنجره ‌ای بریزید. علاوه از پودر قند می‌توانید از پودر هل و یا پودر پسته نیز برای تزیین شیرینی خود استفاده کنید.
• قالب‌های نان پنجره ‌ای در بازار اغلب به شکل گل، پروانه، ستاره، قلب و دانه برف یافت می‌شوند.
• در حین جداسازی نان پنجره ‌ای از چنگال استفاده کنید.
• در صورتی که مایه شیرینتان غلیظ بود می‌توان از آب برای رقیق‌ کردن آن استفاده کنید.
• در طرز تهیه شیرینی پنجره ای با پیمانه لیوان به جای وزن کردن مواد اولیه، از یک پیمانه برای اندازه‌گیری میزان ترکیبات استفاده می‌شود؛ البته این روش مناسب افراد حرفه‌ای‌تر است.
• طرز تهیه نان پنجره ای با ساندویچ ساز نیز امکان‌پذیر است. برای تهیه شیرینی پنجره‌ای با این روش، کف ساندویچ‌ساز را چرب کنید و سپس مقداری از خمیر را داخل آن بریزید. ساندویچ‌ساز را ببندید و ۳ تا ۴ دقیقه صبر کنید تا نان آماده شود.

روش نگهداری نان پنجره ای

پس از آشنایی با طرز تهیه خاتون پنجره، یکی از سوالات مهم شیوه نگهداری این شیرینی است. ابتدا دقت داشته باشید که شیرینی پنجره ای تازه، ظاهر و طعم جذاب‌تری دارد، پس بهتر است تا آن را به اندازه مصرف خود درست کنید. با این وجود اگر مقداری از شیرینی باقی ماند، خاتون پنجره خانگی را در ظرفی درب‌دار چیده و در یخچال قرار دهید.

جلوگیری از خراب شدن شیرینی پنجره ای

با قرار دادن شیرین پنجره ای در جایی خنک مانند یخچال، امکان نگهداری از آن فراهم می‌شود دقت داشته باشید که اگر شیرینی‌ها در بیرون از یخچال یا در معرض هوای آزاد قرار بگیرند، خشک و سفت می‌شوند. پس توجه کنید که ظرف نگهداری نان پنجره ای حتما درب‌دار باشد.

تاریخچه نان پنجره ‌ای

بسیاری از منابع از نان پنجره‌ ای به عنوان شیرینی اصیل ایرانی یاد می‌کنند، اما واقعیت این است که هیچگونه شواهد رسمی از تاریخچه این شیرینی خوشمزه وجود ندارد. نام نون پنجره‌ای بر اساس کشوری که در آن تهیه ‌می‌شود متفاوت است. به عنوان مثال در انگلستان به شیرینی پنجره ‌ای روزت (Rosette) می‌گویند.

مردم سوئد نیز نام Struva و مردم چین نام Kuih Rose را برای این شیرینی انتخاب کرده‌اند. در کشور ایران، نون پنجره ‌ای اغلب برای جشن‌ها و اعیاد تاریخی مانند شب یلدا سرو می‌شود. طرز تهیه نون پنجره‌ ای بسیار ساده است و هر کدبانوی ایرانی به راحتی قادر به تهیه آن در منزل خود خواهد بود.

شیرینی نان پنجره ‌ای را می‌توان هم به وسیله قالب و هم بدون قالب تهیه کرد. بسیاری از افراد با اضافه کردن رنگ مجاز خوراکی به نون پنجره ‌ای خود آن را متناسب با رویدادهای خاص تهیه می‌کنند. برای افرادی که به شیر حساسیت دارند نیز روشی برای تهیه این شیرینی بدون استفاده از شیر وجود دارد.

نان پنجره ای را سریع تر از همیشه در ظرف سرو بچینید

نان پنجره ‌ای یا شیرینی پروانه ای با بافت متفاوت خود، به یکی از محبوب‌ترین شیرینی‌های خانگی تبدیل شده است. با خوردن این شیرینی حال و هوای خاطرات گذشته در شما زنده خواهد شد. شیرینی نان پنجره‌ای روش‌های پخت متنوعی دارد و این شیرینی را می‌توان هم با شیر و هم بدون شیر تهیه کرد. در این مقاله به طور مفصل با انواع روش‌های تهیه نان پنجره‌ای و فوت‌ و فن‌های پخت آن آشنا شدید. به جز این می‌توانید با سفارش آنلاین شیرینی از اسنپ فود، این شیرینی خوشمزه و نوستالژیک را از نزدیک‌ترین و بهترین شیرین فروشی محل خود سفارش داده و پس از مدت زمان کوتاهی درب منزل تحویل بگیرید.

سوالات متداول

آیا امکان طرز تهیه شیرینی پنجره ای بدون شیر نیز وجود دارد؟

بله، دستور شیرینی پنجره ای با ماست روشی است تا ماست را با شیر جایگزین کرده و این شیرینی خوشمزه و زیبا را آماده کنید.

چرا شیرینی پنجره ای از قالب جدا نمیشه؟

در طرز تهیه شیرینی نون پنجره ای، سرد بودن یا داغ بودن بیش از حد قالب، علت جدا نشدن شیرینی است. زمانی که روغن به خوبی داغ شد، قالب را تنها برای چند ثانیه داخل روغن نگه دارید. احتمالا با درست کردن چند عدد نان پنجره ای، در داغ کردن قالب مهارت پیدا می‌کنید.

چگونه نان پنجره ای سه رنگ تهیه کنیم؟

برای این کار باید خمیر را به سه قسمت تقسیم کرده و با رنگ خوراکی مخلوط کنید. سپس هر سه خمیر را به طور هم‌زمان داخل یک کاسه بزرگ بریزید تا هر گوشه کاسه را یکی از خمیرهای رنگی پوشش دهد. سپس قالب را در وسط کاسه بزنید و در نهایت شیرینی‌ها را سرخ کنید.