اسفناج در ذهن بسیاری از ما با یک خاطره خوش درآمیخته است: سریال ملوان زبل، و کنسروهای اسفناج او که اثراتی جادویی داشتند و میتوانستند نیروی زیادی به ملوان زبل بدهند! با وجود آنکه این تصور از اسفناج بعدها نقد و تصحیح شد، اما همچنان میتوان آن را یک گیاه خوراکی با اثراتی فوقالعاده نامید.
خواص اسفناج بسیار متنوع هستند و مواد معدنی و ویتامینهای متعددی که در برگ و ساقه این گیاه وجود دارد، آن را چه در حالت پخته و چه در حالت خام، به یک خوراکی شگفتانگیز تبدیل کرده است. درباره اسفناج گفته میشود که برای اولین بار در ایران و بیش از 2000 سال قبل به کشت درآمده و جای ثابتی در رژیم غذایی مردمان پیدا کرده است.
این گیاه بعدها به سرزمینهای آسیای میانی و البته آسیای غربی منتقل شده و از آن طریق به آسیای دور و سرزمینهای اروپا رسیده است. این گیاه بسیار مقاوم بوده و در آب و هواهای مختلفی رشد میکند؛ از همین رو میتوان نشانههای آن را در بسیاری از نقاط جهان پیدا کرد.
اسفناج در نقاط مختلف دنیا نه تنها به عنوان غذا، بلکه به عنوان دارو هم کار گرفته میشود که در بخشهای بعدی، به خوبی با خواص غذایی و دارویی آن آشنا خواهید شد. با ما باشید!
خواص اسفناج
ارزش غذایی هر 100 گرم اسفناج را در جدول زیر مشاهده کنید:
انرژی (کالری) | 23 کیلوکالری |
آب | 91.40 گرم |
کربوهیدرات | 3.63 گرم |
پروتئین | 2.86 گرم |
فیبر | 2.20 گرم |
چربی | 0.39 گرم |
قند | 0.42 گرم |
کلسترول | 0.00 میلی گرم |
ویتامین K | 482.90 میکروگرم |
ویتامین A | 469.00 میکروگرم |
فولات یا B9 | 194.00میکروگرم |
ویتامین C | 28.10 میلی گرم |
کولین یا B4 | 19.30میلی گرم |
ویتامین E | 2.03 میلی گرم |
نیاسین یا B3 | 0.72 میلی گرم |
ویتامین B6 | 0.20 میلی گرم |
ویتامین D | 0.00 میکروگرم |
ریبوفلاوین یا B2 | 0.19 میلی گرم |
تیامین یا B1 | 0.08 میلی گرم |
پانتوتنیک اسید یا B5 | 0.07 میلی گرم |
ویتامین B12 | 0.00 میلی گرم |
پتاسیم | 558.00 میلی گرم |
کلسیم | 99.00 میلی گرم |
منیزیم | 79.00 میلی گرم |
سدیم | 79.00 میلی گرم |
فسفر | 49.00 میلی گرم |
آهن | 2.71 میلی گرم |
سلنیم | 1.00 میکروگرم |
منگنز | 0.90 میلی گرم |
روی | 0.53 میلی گرم |
مس | 0.13 میلی گرم |
پیش از بحث درباره خواص اسفناج، لازم است یک نکته مهم را گوشزد کنیم: اینکه بدن ما نمیتواند آهن و کلسیم چندانی از اسفناج دریافت کند! هرچند میزان قابلتوجهی از این دو ماده در اسفناج وجود دارد، وجود مادهای به نام اگزالات در این گیاه باعث شده تا بدن ما در دریافت این دو ماده معدنی از اسفناج ناتوان باشد.
این موضوع درباره حالت خام اسفناج بیشتر صدق میکند؛ اما در خصوص حالت پخته آن نیز نمیتوان چنین نظری داد که این گیاه منبع کلسیم و آهن است!
از همین جهت است که متخصصان تغذیه باورهای نهفته غذایی در سریال ملوان زبل را نقد میکنند. بنابراین اگر این گیاه را به عنوان منبع آهن و کلسیم مصرف میکنید (این کار در میان گیاهخواران بسیار شایع است) لازم است به دنبال منابعی دیگری برای این دو ماده معدنی حیاتی باشید.
اما درباره سایر خواص اسفناج باید گفت که به دلیل وجود مقادیر زیادی کربوهیدرات، پروتئین، فیبر، ویتامین K، ویتامین A، فولات یا B9، ویتامین C، پتاسیم، منیزیم، سدیم و البته فسفر، این گیاه یکی از پرخاصیتترین برگها نامیده شده است. اینها تنها بخشی از مواد غذایی، معدنی و آلی موجود در این گیاه هستند و لیست کامل آنها در جدولهای بالا آورده شده است.
هریک از این مواد گفتهشده اثرات زیادی در حفظ سلامتی شما خواهند داشت. برای مثال وجود ویتامین K باعث حفظ سلامت استخوانهای شما شده و از بروز بیماریهایی نظیر پوکی استخوان جلوگیری خواهد کرد. همچنین خواص اسفناج برای پوست صورت نیز قابلتوجه است و برای مثال وجود انواع آنتی اکسیدانها در این گیاه، باعث پیشگیری از پیری و چروکیدگی پوست شما خواهد شد.
اسفناج همچنین خاصیت ضدسرطان دارد و میتواند در پیشگیری از بروز این بیماری خطرناک موثر باشد؛ از سویی سیستم ایمنی بدن شما را نیز تقویت خواهد کرد و مصرف منظم آن، مقاومت بدن شما در مقابل بیماریهای ناشی از عوامل خارجی را افزایش خواهد داد. اسفناج همچنین به سبب بهرهمندی از مقادیر بالای فیبر، به دستگاه گوارشی شما کمک کرده و یبوست را برطرف خواهد کرد.
با ما باشید تا در بخشهای بعدی، به تفصیل خواص اسفناج را بررسی کنیم. همچنین میتوانید خواص کرفس و فواید و خواص آب کرفس را نیز مطالعه نمایید و با خواص این خوراکی شگفتانگیز نیز آشنا شوید.
خواص اسفناج برای پوست
پیشتر اشارههایی به خواص اسفناج برای پوست کردیم؛ اما در این بخش و بخش بعدی به تفصیل به خواص اسفناج برای پوست صورت و همچنین مو میپردازیم.
مهمترین مواردی که اسفناج را به یک خوراکی و البته یک ماده موثر در ماسک صورت تبدیل میکند، وجود آنتی اکسیدان، ویتامین A و C و همچنین خاصیت قلیایی آن است.
اسفناج اثربخشی بالایی در پیشگیری از آکنه دارد. همچنین استفاده از ماسکهای صورت حاوی اسفناج میتواند باکتریهای مخرب سطح پوست را به طور چشمگیری کاهش دهد. از سویی وجود این گیاه در برنامه ثابت غذایی شما میتواند سرعت تصفیه سلولهای مرده از سطح پوست شما را افزایش دهد.
همچنین اثر قابلتوجهی بر بهبود منافذ مسدودشده پوستتان داشته باشد؛ این موضوع طبیعتاً در صورت استفاده از ماسک صورت هم وجود دارد.
کاهش میزان چربی پوست از دیگر آثار اسفناج است. بنابراین میتوان گفت که اسفناج میتواند در ماسکهای پاکسازی پوست صورت شما حضور داشته باشد و نقشی اساسی را ایفا کند.
اما اینها تنها خواص اسفناج برای پوست نیست. وجود مقادیر بالای مواد آنتی اکسیدان در اسفناج به پوست شما مقاومت بالایی در برابر اشعههای مضر میبخشد که در نتیجه آن از پیری زودرس پوست جلوگیری خواهد شد.
خواص اسفناج برای مو
خواص اسفناج برای مو اما بیشتر به دلیل حضور موادی همچون پروتئین، ویتامین A و ویتامین C در ترکیبات آن است. برای مثال یکی از اثرات اسفناج، تنظیم چربی پوست سر است. بسیاری از افراد دچار موهای چرب و یا خشک هستند که هر دوی این موارد مشکلات خاص خود را به همراه میآورد. خبر خوب آنکه مصرف اسفناج در بلند مدت میتواند چنین مشکلاتی را برطرف کند.
برخی محققان مدعی هستند استفاده از اسفناج و محصولات برگرفته از آن میتواند بر رشد مجدد و پرپرشت شدن موها اثرگذار باشد؛ هرچند همچنان نمیتوان چنین نظراتی را تأیید کرد، لااقل میتوان بر خاصیت جلوگیری از ریزش مو تأکید نمود.
اسفناج اثرات اثباتشدهای در بهبود رشد موهای سر دارد. همچنین مواد معدنی و آلی اسفناج موهایی براق و زیبا را برای شما به ارمغان خواهد آورد.
خواص اسفناج خشک
یکی از سوالات پرتکرار افراد این است که خواص اسفناج خشک چیست؟ و آیا اسفناج خشک همچون اسفناج تازه خواصی فوقالعاده دارد؟
بدون شک به سبب از دست رفتن کامل آب برگهای اسفناج، خواص اسفناج خشک و تر تفاوتهایی با یکدیگر دارند؛ اما نمیتوان گفت خواص آنها یکسره متفاوت است. در مجموع میتوان از مهمترین خواص اسفناج خشک، به این موارد اشاره کرد:
۱. کاهش وزن: یکی از پیشنهادهای خوبی که میتوان به افراد دارای اضافه وزن داد، جای دادن اسفناج خشک در وعدههای غذایی است. برای مثال میتوان اسفناج خشک را در ماست ریخت یا آنکه پودر آن را به برخی غذاها اضافه کرد. اسفناج میتواند در کنار ورزش، به کاهش وزن شما کمک کند.
۲. پیشگیری از سرطان، دیابت و بیماریهای قلبی: اسفناج خشک میتواند شما را در برابر بیماریهای گفتهشده تا حدی مقاوم سازد. البته اگر دیابتی هستید، حتماً پیش از مصرف اسفناج با پزشک خود مشورت کنید.
۳. کمک به سیستم گوارشی: استفاده منظم از مقادیر کم پودر اسفناج در وعدههای غذایی، هضم غذا را برای سیستم گوارشی شما سادهتر خواهد کرد.
خواص اسفناج و ماست
ماست و اسفناج را به دو صورت میتوان تهیه کرد: ماست و پودر اسفناج خشک، و بورانی اسفناج. پیشتر درباره خواص بورانی اسفناج گفته میشد که بهتر است این خوراکی تهیه نشود چراکه آهن داخل اسفناج و کلسیم ماست مانع جذب یکدیگر توسط بدن میشوند.
اما همانطور که گفتیم به دلیل آنکه بدن در حالت معمول نیز نمیتواند آهن چندانی از اسفناج جذب کند، این موضوع منتفی بوده و شما میتوانید بدون هیچ مشکلی این خوراکی خوشمزه را نوش جان کنید.
درباره خواص اسفناج و ماست و یا خواص بورانی اسفناج باید گفت که این خوراکیها گزینهای عالی برای جای دادن اسفناج در برنامه ثابت غذایی هستند؛ و از آنجایی که فرصت کمتری برای خوردن اسفناج خام وجود دارد، بورانی اسفناج میتواند یکی از بهترین خوراکیهایی باشد که در خود این گیاه را به صورت خام جای داده است. بنابراین از میل کردن آنها غافل نشوید!
از دیگر گیاهانی که میتوان با آن بورانی خوشمزه تهیه کرد و همچنین ترکیب ماست با حالت خشکشده آن نیز فوقالعاده میشود، شوید است. به شما پیشنهاد میکنیم با مطالعه خواص شوید با خواص آن بیشتر آشنا شوید.
چگونه خواص اسفناج را حفظ کنیم
یکی از چالشهای همیشگی در استفاده از اسفناج در غذاها، شیوه پخت صحیح آن است. برخی از روشهای پخت باعث از بین رفتن خواص اسفناج میشوند و از همین رو بهتر است از آنها خودداری کنیم تا ارزش غذایی این گیاه مغذی شود. پس سوال این است که چگونه خواص اسفناج را حفظ کنیم؟
هرچند استفاده از اسفناج پخته جای اسفناج خام را نمیگیرد، برای کسانی که با مشکل هضم گیاهان خام مواجهاند، اسفناج پخته گزینه مناسبی خواهد بود. بهترین روشها برای پخت اسفناج، بخارپز کردن آن است؛ همچنین پخت بدون آب در مایکرویو یا تفت دادن آن با روغن بر روی حرارت ملایم.
اما آبپز کردن اسفناج بخش زیادی از خواص آن را از بین خواهد برد و بهتر است به این شکل آن را نپزید.
پخت غذاهای خوشمزه با اسفناج!
شما میتوانید غذاهای بسیاری با اسفناج تهیه کنید؛ تنها باید در نظر داشته باشید که تا جای ممکن، از آبپز کردن آن خودداری نمایید. به شما پیشنهاد میکنیم با سرچ کلیدواژه اسفناج در وبلاگ اسنپفود، از دستور پخت غذاهای متنوعی بهره ببرید که با این گیاه آماده میشوند. از همراهی شما سپاسگزاریم!
نظرات کاربران