چای سیاه، چای سبز، چای سفید و چای ترش نام هایی است که بارها و بارها به گوشمان خورده و از خواص دارویی آن‌ها شنیده ایم. برخی انواع چای در کشور ما مصرف بیشتری دارد و برخی دیگر تنها به ندرت در بعضی روزهای سال مصرف می شوند.

بدون شک چای ترش یکی از انواع چای است که مصرف کمی دارد. رفته رفته و با وارد شدن به فصل سرما و سرماخوردگی، تب استفاده از انواع داروها و دم‌نوش های گیاهی اوج می گیرد. چای ترش یکی از آن‌ها است که قصد داریم شما را با خواص آن در این مطلب آشنا کنیم. ادامه مطلب را با اسنپ فود همراه باشید.

چای ترش چیست؟

همان طور که از اسم آن پیداست، اولین و بارزترین خصوصیت چای ترش طعم ترش آن است. یکی از نام‌های دیگر این چای، چای مکی یا چای مکه است. دلیل آن میزان کشت بالا در کشور عربستان و بخصوص شهر مکه است.

نام علمی گیاه چای ترش (Hibiscus sabdariffa) است. چای ترش جزء سرده گل بامیه یا ختمی به شمار می رود. چای ترش معمولاً به صورت سرد و گرم مورد استفاده قرار می گیرد. البته با توجه به خواص ضد سرماخوردگی آن، نوع گرم آن نسبت به نوع سرد طرفداران بیشتری دارد.

چای ترش یا گل جامائیکا به شکل بوته رشد می کند. ارتفاع بوته آن به حدود 3 متر خواهد رسید. بخش اصلی چای ترش که مورد مصرف قرار می گیرد، کاسبرگ آن است. کاسبرگ چای ترش در ابتدا روی بوته سبز رنگ است و پس از رسیدن به رنگ قرمز درمی آید.

چای ترش طعم ترش و رنگ قرمز دارد. به همین دلیل ممکن است با همه ذائقه ها جور نباشد. چای ترش را با نام چای قرمز نیز می شناسند که برگرفته از رنگ آن است.

اگر ذائقه شما با طعم ترش سازگار نیست، برای مصرف بهتر و لذت بخش تر آن می توان افزودنی هایی به آن اضافه کرد که در انتها مورد بحث قرار خواهیم داد. در مصرف چای ترش باید رعایت کرد، چراکه میزان بیش از حد آن ممکن است باعث بروز مشکلاتی در بدن شود.

پیشینه چای ترش

امروزه با پیشرفت تکنولوژی، بروز بیماری های جدید ناشی از زندگی مدرن و آلودگی هوا، استفاده از گیاهان دارویی طرفداران بی‌شماری پیدا کرده است. سالیان درازی است که انسان ها برای حل مشکلات جسمی و روحی خود دست به دامان پزشک طبیعت می شوند و گیاهانی که در دل آن رشد می کنند را به عنوان درمان مشکلات خود جستجو می کنند.

یکی از این گیاهان که خواص دارویی و البته طعم لذت بخشی دارد، چای ترش است. چای ترش در غرب آفریقا متولد شده است. اکنون گستره کشت آن به کشورهای زیادی افزایش یافته است؛ مانند بسیاری دیگر از گونه های دم‌نوش گیاهی، چای ترش نیز در مناطق گرمسیری رشد بهتری دارد.

چای ترش توسط برده های آفریقایی به دیگر نقاط جهان انتقال یافت. اولین تجربه استفاده از کاسبرگ چای ترش به عنوان دم‌نوش در سال 1687 به ثبت رسیده است.

چای ترش در ایران

چای ترش در ایران کشت بالایی ندارد. چای ترش از جمله گیاهان دارویی است که در سال های اخیر با تقاضای نسبتاً بالایی روبرو شده است. بیشتر چای ترشی که در کشور به فروش می رسد، در کشتزارهای استان سیستان و بلوچستان پدید می آید. حدود 100 هکتار از زمین های این استان به کشت چای ترش اختصاص دارد.

خواص چای ترش

مانند بیشتر گیاهان دارویی، چای ترش نیز جدای از طعم دل‌چسب آن، به دلایل پزشکی مورد استفاده قرار می گیرد. به قول معروف «هم فال است، هم تماشا». چای ترش به دلیل طعم و خواص دارویی آن بیشتر در فصول سرد سال مورد استقبال مردم قرار می گیرد. برخی از بارزترین خواص دارویی چای قرمز به شرح زیر هستند:

پیشگیری از سرماخوردگی

تقریباً تمام خوراکی های ترش طبیعی در یک خصوصیت اشتراک دارند و آن ویتامین سی است. ویتامین سی در چای ترش به وفور یافت می شود و یکی از منابع ارزشمندی است که می تواند در فصل پاییز و زمستان برای جلوگیری از سرماخوردگی مورد استفاده قرار گیرد.

البته اگر بیشترین میزان خواص چای ترش را جستجو می کنید، استفاده از آن بدون قند توصیه می شود. برای بهتر کردن طعم آن می توان اندکی عسل نیز به آن اضافه کرد که خاصیت ضد سرماخوردگی آن را افزایش خواهد داد.

کاهش فشار خون و کلسترول

شواهد و مطالعات حاکی از آن است که چای ترش می تواند میزان فشار خون را در درازمدت کاهش داده و برای کسانی که به فشار خون بالا مبتلا هستند می تواند ثمربخش باشد.

طبق تحقیقات انجمن قلب آمریکا در سال 2008، حدود یک سوم افرادی که به فشار خون بالا و نسبتاً بالا دچار بودند، به مصرف چای ترش واکنش مثبتی نشان داده و فشار خون آن‌ها پایین آمد.

یکی دیگر از اثرات چای ترش، کاهش کلسترول بد بدن به دلیل خواص آنتی‌اکسیدانی آن است.

رفع عطش و سردرد

برخی از ورزشکاران از این نوشیدنی به صورت سرد و پس از تمرین های ورزشی استفاده می کنند. چای ترش به سرعت جذب می شود و دمای بدن را تعدیل می کند. همچنین به دلیل خاصیت ادرارآوری می تواند مواد سمی و زائد بدن را به شکل قابل ملاحظه ای دفع کند.

یکی از خواص ویتامین سی این است که سردرد شما را به صورت طبیعی التیام می دهد. چای ترش نیز علاوه بر ویتامین سی دارای البته باید دقت داشت که چای ترش کافئین ندارد و به همین دلیل نیاز شما را به کافئین برطرف نخواهد کرد.

چای ترش برای لاغری

با گسترش سبک زندگی ناسالم، هر روز نیاز به تحرک و مصرف مواد غذایی سالم بیشتر در جامعه به چشم می خورد. افزایش وزن هدیه ناخواسته این سبک زندگی ناسالم بوده است. چای ترش یکی از مواد غذایی و گیاهان دارویی است که می تواند در کنترل وزن و کاهش وزن به شما کمک کند.

چای ترش با کاهش میزان جذب گلوکز و نشاسته باعث می شود که وزن شما در کنترل باشد. البته تمام این‌ها به یک عامل کلیدی دیگر وابسته است و آن ورزش است. نمی شود در منزل نشست و بدون هیچ فعالیتی انتظار داشت که با نوشیدن چند لیوان چای ترش وزن شما در کنترل باشد.

چای ترش ترشح آنزیم آمیلاز را در کنترل می گیرد که عامل اصلی تجزیه نشاسته است. به همین دلیل می تواند پس از غذاهایی که کربوهیدرات و گلوکز فراوانی دارند، به کنترل وزن شما منجر شود.

عوارض مصرف زیاد چای ترش

با اینکه چای ترش می تواند یکی از بهترین گیاهان دارویی و نوشیدنی ها باشد اما مصرف بیش از حد آن نیز می تواند باعث ایجاد مشکلاتی در بدن باشد که در ادامه مورد بحث قرار خواهیم داد.

کاهش فشار خون

همان طور که در بخش های قبل اشاره شد، یکی از خواص دارویی چای قرمز کاهش فشار خون است. به همین دلیل اگر میزان بیش از حد چای قرمز مورد استفاده قرار گیرد، فشار خون شما را در درازمدت پایین می آورد. همچنین مصرف آن برای کسانی که از فشار خون پایین برخوردارند، توصیه نمی شود. بهترین میزان مصرف چای قرمز، روزانه 2 الی 3 لیوان است.

ایجاد حساسیت

مانند بیشتر گیاهان، چای قرمز نیز می تواند باعث بروز برخی حساسیت ها در بدن شما شود. تب، قرمز شدن و چشم ها از شایع ترین علائم حساسیت به چای قرمز است. در صورت بروز این نوع حساسیت ها بهتر است مصرف آن را کاهش داده یا به طور کلی قطع کنید.

مصرف در دوران بارداری

تأثیرات مستقیم چای ترش بر جریان خون در رحم و لگن باعث می شود که گزینه مناسبی برای خانم های باردار نباشد. البته چای ترش به نسبت چای سبز گزینه بهتری برای خانم های باردار است چراکه میزان کافئین چای سبز بسیار بیشتر است اما باز هم گزینه مناسبی برای خانم های باردار نیست.

نحوه و میزان مصرف چای ترش

بسته به تعداد اعضای خانواده، به نسبت هر یک پیمانه آب (200 گرم)، یک قاشق غذاخوری سرخالی چای قرمز باید استفاده کرد.

ابتدا آب را در یک قوری به جوش بیاورید. پس از اضافه کردن چای قرمز، زیر قوری را خاموش کرده و اجازه دهید حدود 5 الی 7 دقیقه دم بکشد.

برای تلطیف طعم آن می توانید در این مرحله یک یا دو قاشق عسل به قوری اضافه کنید. همچنین می توانید از چند قطره آب‌لیموی تازه نیز برای عطر متفاوت در چای قرمز استفاده کنید. سپس چای را در فنجان ریخته و نوش جای کنید. سعی کنید برای مصرف چای قرمز اجازه دهید که دمای آن به دمای اتاق برسد سپس آن را میل کنید. نــــوش جــــان

اگر از علاقه مندان به چای و دمنوش های گیاهی هستید،مطالعه مطالب زیر را از دست ندهید.

• طرز تهیه دمنوش به لیمو و خواص آن برای فصل سرد
• طرز تهیه چای ماسالا، صندوقچه سلامتی هندوها
• چای نعنا، دمنوش سنتی محبوب