اصولا مرباها پای ثابت وعده‌های صبحانه ما ایرانی‌ها هستند. در واقع هر زمان که احساس ضعف و گرسنگی هم می‌کنیم، با دیدن یک شیشه مربای توت‌فرنگی یا هویج در یخچال، وسوسه می‌شویم که چند لقمه‌ای از آن را میل کنیم. فارغ از انواع گوناگون و خوشمزه مرباهای کارخانه‌ای، مرباهای خانگی نیز به دلیل اینکه با سلیقه شخصی افراد تهیه می‌شوند، طرفداران زیادی دارند. از همه اینها که بگذریم، بحث ماندگاری مرباها بسیار مهم بوده که در این زمینه، نیازمند دانستن مجموعه‌ نکات نگه داری مربا هستیم. به همین منظور تا انتهای مطلب همراه ما باشید تا بتوانید مرابای خوشمزه خود را به مدت بیشتری سالم نگه دارید.

چگونه بفهمیم مربا خراب شده است؟

همین ابتدای کار و قبل از اینکه به سراغ نکات نگه داری مربا برویم، اجازه دهید در مورد برخی تغییرات ظاهری مرباها صحبت کنیم که ابدا نشانه‌ای از فاسد شدن آنها نیستند. به عبارتی برخی از مرباها حتی اگر درب آنها پلمپ باشد به‌طور طبیعی با گذشت زمان رنگ تیره‌تری پیدا می‌کنند. این امر به ویژه برای مرباهای بدون مواد نگهدارنده یا آنهایی که شکر کمتری دارند صادق است. بنابراین نیازی نیست نگران تیره‌شدن رنگ آنها باشید. علاوه‌بر آن حتی انتظار می‌رود که تغییر جزئی در طعم این مرباها با گذشت زمان ایجاد شود که باز هم نگران‌کننده نیست.

بنابراین اگر همه چیز خوب به‌نظر می‌رسد و بوی بدی حس نمی‌کنید، با خیال راحت مربا را میل کرده و نگران نباشید. ولی اگر نشانه‌های مهم و ناخوشایند فساد مرباها که در بخش زیر آمده است را رویت کردید، باید آنها را جدی گرفته و مربا را دور بریزید:

• رشد کپک یا مخمر: اگر مربا بوی مخمر، الکل یا هر چیز تخمیرشده دیگری را می‌داد، بدون تعلل آن را دور بیندازید.
• بویی نامطبوع و زننده: در صورت رشد هر گونه کپک روی سطح مربا، طبیعتا باید انتظار بوی بد را داشته باشید و مربا را دور بیندازید.

ماندگاری مربا چقدر است؟

برای اینکه بخواهیم ماندگاری مرباها را بررسی کنیم، بهتر است آنها را به چهار دسته تقسیم کنیم:

مربا کارخانه ای و پلمپ

اگر مربای موردنظر توسط برندی مرغوب تولیدشده و از فروشگاهی معتبر آن را خریداری کرده باشید، معمولا با بهترین مدت زمان و تاریخ مصرف عرضه می‌شوند. لازم به ذکر است که تاریخ نوشته شده در پشت شیشه مربا، فقط یک عدد تقریبی است و یک شیشه سالم و باکیفیت از مربا که با رعایت اصول بهداشتی و مواد اولیه مرغوب تهیه شده باشد، می‌تواند برای مدت طولانی‌تری نیز دوام بیاورد. بنابراین با اینکه معمولا مدت زمان ماندگاری مرباها بین 12 تا 24 ماه پس از تاریخ تولید است، می‌توانید فرض کنید که این مربا می‌تواند تا سال‌ها بیشتر نیز ماندگاری داشته باشد.

مربا خانگی با درب بازنشده

در مورد مرباهای خانگی که درب‌شان باز نشده است، توافق عمومی بر این است که می‌توانید آنها را حداقل تا یک سال نگهداری کنید. به عبارتی اکثر مرباها خانگی که از دستور‌العمل ایمنی مانند جوشاندن شیشه‌ های مربا و… استفاده کرده‌اند، باید بهترین کیفیت و طعم را تا مدت زمان یک ساله حفظ کنند. البته یادتان باشد که باید آنها را در مکانی خنک، تاریک و خشک، در دمای 50 تا 70 درجه فارنهایت یا 10 تا 20 درجه سانتی‌گراد نگهداری کنید. با این حال، در مدت زمان طولانی، تغییر در رنگ، طعم و محتوای مرباهای خانگی اجتناب‌ناپذیر است.

مربا بازشده کارخانه‌ای

حالا بیایید در مورد مرباهایی که درب‌شان باز شده صحبت کنیم. بسیاری از تولیدکنندگان به‌طور کلی پیشنهاد می‌کنند که این مرباها را ظرف مدت دو هفته تا یک ماه مصرف کنید. البته این حرف فقط برای این است که از بهترین کیفیت مربا برخوردار باشید وگرنه اگر به خوبی از مربا مراقبت کنید، باید طعم خوب خود را حداقل برای چند ماه دیگر حفظ کند.

مربا بازشده خانگی

وقتی صحبت از مرباهای خانگی می‌شود، یک ماه ماندن در یخچال، با رعایت اصول بهداشتی، تخمین مطمئنی از مدت زمان ماندگاری طعم و مزه آن است. مانند مرباهای خریداری شده از فروشگاه، اگر شیوه نگهداری شما خوب و مناسب باشد، این مرباها نیز قادر هستند برای مدت زمان بیشتری سالم باقی بمانند.

در جدول زیر می‌توانید اطلاعات مربوط به زمان ماندگاری این مرباها را مشاهده کنید، فقط توجه داشته باشید که این زمان‌ها بر اساس آنکه تا چه میزان مرباها را به درستی ذخیره و نگه‌داری کرده‌اید می‌توانند قدری متفاوت باشند:

نکات نگه داری مربا که باید بدانید

همانطور که برای تازه نگه داشتن سبزی ها باید یکسری نکات را بدانیم، نگهداری مربا به مدت طولانی نیز مستلزم دانستن مجموعه نکاتی ساده بوده که کاملا شبیه به نگهداری انواع سس‌ها است. شاید با خود بگویید سس کجا و مربا کجا! باید بگوییم با اینکه طعم این مواد ابدا یکسان نیست، اما همه آنها حاوی مقدار زیادی مواد نگهدارنده طبیعی هستند و در مورد مربا که موضوع امروز ماست، آن ماده نگهدارنده شکر است. بدین ترتیب اگر شما نیز با خود می‌پرسید که چکار کنیم مربا در شیشه کپک نزند، به نکات نگه داری مربا در متن زیر توجه ویژه داشته باشید:

مربا را دور از گرما و نور نگه‌ دارید

شما می‌بایست اگر پلمپ شیشه مربا بازنشده، آن را در مکانی خنک و البته تاریک و خشک نگه دارید. این بدان معناست که باید آنها را دور از نور مستقیم خورشید و دیگر منابع گرمایشی نگهداری کنید. زیرا قرار گرفتن در معرض نور و گرما می‌تواند مربا را به سرعت فاسد کند که طبیعتا این روند بر طعم و مزه، قوام و رنگ و ظاهر مربا تاثیر می‌گذارد. در این مورد، انباری آذوقه و مواد خوراکی یا کابینت در آشپزخانه، بهترین انتخاب هستند. در واقع این مکان‌ها هم برای مرباهای خریداری شده از فروشگاه و هم برای مرباهای خانگی که به درستی کنسرو شده‌اند بهترین گزینه هستند.

پس از باز کردن درب مربا، آن را در یخچال نگه داری کنید

این مورد هم برای مرباهای کارخانه‌ای صادق است و هم مرباهای خانگی که به خوبی کنسرو شده‌اند. بدین ترتیب، پس از باز کردن پلمپ و درب شیشه مرباها، آنها را درون کابینت نگذاشته و پیوسته در یخچال قرار دهید.

پس از هر بار استفاده، درب شیشه را محکم بسته و آن را فیکس کنید

یکی دیگر از نکات نگه داری مربا بستن درب آن است. همین کار ساده، تضمین می‌کند که مربا کیفیت خوب خود را برای طولانی‌ترین زمان ممکن حفظ خواهد کرد و علاوه‌بر آن، احتمال آلودگی میکروبی که ممکن است باعث خراب شدن آن شود را به حداقل می‌رساند.

همیشه از قاشق تمیز و عاری از رطوبت و آب، برای برداشتن مربا استفاده کنید

مانند سایر غذاهایی که می‌خوریم، به یاد داشته باشید که همیشه از قاشق‌های تمیز استفاده کنید. فرقی نمی‌کند مربا را از فروشگاه خریده باشید یا مربای موردنظر خانگی باشد، زمانیکه قاشق شما خیس بوده یا دیگر مواد غذایی به آن چسبیده باشد، احتمال خراب شدن مربا را بالا می‌برد.

مرتبا مربا را از نظر وجود آلودگی و کپک چک کنید

همچنانکه که شیشه بازشده مربا را در زمان مصرف در یخچال نگهداری می‌کنید، مرتبا آن را از نظر وجود علائم فساد مانند رشد کپک یا مخمر و همچنین بوی نامطبوع مانند بوی تخمیر، الکل یا بوی مخمرها که نوعی قارچ هستند بررسی کنید. در ادامه، در صورت مشاهده هرگونه علائم فساد، فورا محصول را دور بیندازید.

نکات نگه داری مرباهای خانگی و افزایش ماندگاری آنها

برای این دست از مرباها که مواد نگهدارنده ندارند، توجه به نکات زیر برای افزایش مدت زمان ماندگاری به مدت طولانی‌ راه‌گشاست:

• سعی کنید همین ابتدا برای تهیه مرباها، از میوه‌های در حال خراب شدن با بافت پلاسیده استفاده نکنید.
• هرچند که شکرک زدن به معنای فاسد شدن مربا نیست، به یاد داشته باشید که استفاده افراطی از شکر و یا خوب حل نشدن آن، باعث شکرک زدن مربا می‌شود، که شاید پس از مدتی دلتان نخواهد آن را مصرف کنید.
• مرباهایی که با میزان کمی شکر تولید شده‌اند، به دلیل آنکه فاقد اثرات کامل نگهدارندگی شکر هستند، رنگ و بافت آنها سریعتر تغییر کرده و نامطلوب می‌شوند. بنابراین از میزان مناسب شکر استفاده کنید.
• غلظت مربا را به‌گونه‌ای تنظیم کنید که نه رقیق باشد و نه خیلی غلیظ. چراکه رقت زیاد، از دلایل اصلی کپک زدن و فساد مربا بوده و غلظت بسیار، از عوامل شکرک زدن آن است.
• پس از تهیه مربا آن را داغ‌داغ درون شیشه‌هایی که درنظر دارید نریخته و فرصت دهید تا از حرارت بیفتند.
• حتما از ظروفی تمیز و خشک برای نگه‌داری مرباها استفاده کنید. بدین منظور ظروف مناسب را درون آب‌ جوش قرار داده تا استریل و ضدعفونی شوند.
• حتما از ظروف شیشه‌ای برای نگهداری طولانی‌مدت مرباها استفاده کنید. زیرا نگهداری مربا در ظرف پلاستیکی با خطر سرایت مواد شیمیایی این ظروف به درون بافت مربا روبرو است.
• اگر روش نگهداری مربا در فریزر را پیش می‌گیرید، صرفنظر از اینکه چرا مربا در فریزر یخ نمیزند، یادتان باشد آنها را پس از اینکه مدتی در دمای اتاق قرار دادید، در ادامه به یخچال انتقال دهید. همچنین حواستان باشد که از این زمان فقط تا 3 الی 4 هفته دیگر مرباها کیفیت موردقبول خود را حفظ خواهند کرد.
• برای هر بار استفاده، مقدار مربا مورد نیاز خود را در یک پیاله ریخته و شیشه را سریعا در یخچال قرار دهید. این امر عدم قرار گرفتن مربا در معرض منابع آلودگی میکروبی را در طول استفاده، تضمین می‌کند.

کلام آخر درباره نکات نگه داری مربا

در مطلبی که مطالعه کردید اکنون می‌دانید که زمان ماندگاری انواع مربا چقدر بوده و چگونه می‌توانید با چند تکنیک ساده، انواع مرباهای فروشگاهی و مرباهای خانگی که درست کرده‌اید را برای مدت زمان بیشتری سالم نگه‌داری کنید. اکنون می‌دانید که اگر پلمپ شیشه مربا سالم باشد و محتوای مربا هیچ علامت قابل‌مشاهده‌ای از فساد ناشی از کپک‌ها یا مخمرها نشان ندهد، خوردن آن بی‌خطر است.

علاوه‌بر آن، بدانید که برخی از مرباها با توجه به نوع میوه، میزان شکر و زمان حرارت دیدن، ماندگاری کوتاه‌تر یا بیشتری نسبت به بقیه مرباها دارند. برای مثال، مرباهای رنگ روشن‌تر ممکن است سریع‌تر از سایرین تیره شوند و این موضوع با اینکه نگران‌کننده نیست، اما جذابیت بصری مربا را کاهش می‌دهد. در هر صورت، همیشه اصول بهداشتی را رعایت کرده و سعی کنید مرباها را در مدت زمان مقرر مصرف کنید.