گل فیکوس لیراتا و نکات مهم نگهداری و تکثیر
گل فیکوس لیراتا با برگهای بزرگ و منحصربهفرد خود، بهعنوان یکی از جذابترین گزینهها برای دکوراسیون فضاهای داخلی شناخته میشود. این گیاه که به نام فیکوس آفریقایی هم شناخته میشود، نهتنها زیبایی خیرهکنندهای به محیط میبخشد؛ بلکه بهعنوان یک تصفیهکننده طبیعی هوا به سلامت و شادابی فضا کمک میکند.
از طرفی با توجه به رشد خوب و نیازهای نسبتا کم این گیاه، نگهداری از آن برای افراد علاقهمند به گلوگیاه که زمان یا تجربه کافی برای نگهداری از گیاهان پیچیدهتر را ندارند، یک انتخاب مناسب است. اگر شما هم این شرایط را دارید با ما همراه باشید؛ چراکه در این مقاله همهچیز را درباره نگهداری از این گیاه به شما خواهیم گفت.
معرفی گل فیکوس لیراتا
گل فیکوس لیراتا گیاهی بسیار زیبا از غرب آفریقا و مناطق نیمهگرمسیری و گرمسیری آن و از انواع گل فیکوس است. برگهای این گیاه شکل ویولونی دارند؛ بههمین دلیل، یکی از زیباترین گیاهان آپارتمانی محسوب میشود. درواقع فیکوس لیراتا نوعی درختچه آپارتمانی است که وقتی بهخوبی رشد میکند امکان گل یا میوهدادن را هم دارد.
اگر این گیاه را در باغچه بکارید، به اندازه یک درخت رشد میکند؛ اما در آپارتمان، اندازه برگهای این گیاه به 30 الی 50 سانتیمتر و قد آن به 2 تا 3 متر میرسد. در جدول زیر میتوانید اطلاعات کامل این گیاه را مشاهده کنید:
نام علمی | فیکوس لیراتا Ficus lyrata |
خانواده | انجیریان یا Moraceae |
زادگاه | غرب آفریقا |
اسامی دیگر | گل برگ ویولونی
گل فیکوس آفریقایی گل فیکوس برگپهن |
وضعیت میوهدهی | در شرایطی مطابق با منطقه بومی خود |
وضعیت سمیبودن | سمی برای حیوانات خانگی |
سرعت رشد | بالا |
بهترین آبوهوا | گرم و مرطوب |
نیاز به نور | نور زیاد و غیرمستقیم |
شرایط نگهداری در منزل | آسان |
انواع گل فیکوس لیراتا
اگر قصد خرید گیاه فیکوس لیراتا را دارید که یکی از پرطرفدارترین انواع گل آپارتمانی است، باید بدانید که این گیاه، گونههای مختلفی دارد که عبارتند از:
فیکوس لیراتا ابلق
گل فیکوس لیراتا ابلق از لحاظ شکل ظاهری تفاوت چندانی با لیراتای معمولی ندارد. تنها تفاوت این گیاه در رنگ برگهای آن است که به رنگ سبز روشن با حاشیه و مرکز زرد یا سفیدرنگ است. دورنگی برگ فیکوس ابلق آن را به یکی از پرطرفدارترین انواع این گیاه تبدیل کرده است.
فیکوس لیراتا برگ ریز
تنها تفاوت این گیاه با فیکوس معمولی در اندازه برگهای آن است. فیکوس لیراتا برگ ریز، بهدلیل اندازه کوچکتر برگهایش نگهداری سادهتری نسبت به فیکوسهای معمولی دارد، در حالی که فیکوس لیراتا با برگهای بزرگتر به مراقبت بیشتری نیاز دارد.
گل لیراتا مینیاتوری
فیکوس لیراتا مینیاتوری برگهایی کوچکتر، ضخیمتر و متراکمتر دارد؛ به همین دلیل، نام مینیاتوری را برای آن انتخاب کردهاند. با اینکه این گیاه از نظر اندازه و ظاهر، تفاوتهایی با فیکوس لیراتا معمولی دارد؛ اما شرایط نگهداری فیکوس لیراتا مینیاتوری مشابه فیکوس معمولی است.
فیکوس لیراتا آفریقایی
گل فیکوس آفریقایی همان گل فیکوس لیراتای معمولی است و دلیل نامگذاری آن به خاستگاه این گیاه برمیگردد.
فیکوس لیراتا بلک
این گیاه دارای برگهای بسیار تیرهای است که به سیاهی میزنند. بههمین دلیل به گل فیکوس لیراتای بلک معروف شده است؛ در حالی که بهغیر از این، تفاوت چندانی با لیراتاهای دیگر ندارد.
روش های نگهداری گل فیکوس لیراتا
روشهای نگهداری گل فیکوس لیراتا
نگهداری گل لیراتا کار چندان دشواری نیست و نیازمند رعایت چند نکته مهم و ساده است که در ادامه به آنها میپردازیم:
نورمناسب
گل فیکوس لیراتا عاشق نور زیاد و غیرمستقیم است. نور پنجره جنوبی عموما بهترین گزینه برای این گیاه محسوب میشود. به یاد داشته باشید که نور مستقیم و شدید، میتواند برگهای این گیاه را دچار سوختگی کند.
آبیاری مناسب
گل فیکوس آفریقایی بهدلیل اندازه برگهای متنوع به آب متوسط تا بالایی نیاز دارد. بهترین روش آبیاری این گیاه صبرکردن برای خشکشدن سطحی خاک گیاه است. زمانی که ارتفاع 2 الی 3 سانتیمتری از سطح خاک گیاه خشک شد، باید آن را آبیاری کنید تا سطح خاک بهصورت کامل مرطوب شود.
این گیاه به زهکشی کاملی نیاز دارد تا آب اضافه از آن خارج شود. در غیر اینصورت، ریشههای گیاه دچار پوسیدگی میشوند. توجه داشته باشید که هم کمآبی و هم آبیاری زیاد میتوانند باعث ریزش برگهای گیاه شوند.
رطوبت مناسب
رطوبت مناسب برای رشد و شادابی گل فیکوس لیراتا حدود ۲۵ تا ۵۰ درصد است. اگر رطوبت پایینتر از این میزان باشد، باعث کاهش شادابی گل میشود. برای نگهداری این گل در محیطهایی با رطوبت پایینتر، توصیه میشود هر چندوقت یکبار گیاه را داخل سینی سنگریزه و آب بگذارید تا رطوبت مورد نیازش تامین شود. همچنین غبارپاشی و اسپری آب بهمیزان مناسب هم میتواند به شادابی گیاه کمک کند.
دمای مناسب
دمای مناسب برای نگهداری و رشد فیکوس لیراتا بین 18 الی 24 درجه سانتیگراد است. دماهای بیشتر و کمتر میتوانند به گیاه آسیب بزنند و شادابی آن را کاهش دهند؛ بنابراین، برای حفظ سلامت و طراوت این گیاه، ضروری است که دما در محدودهای ثابت و متعادل نگه داشته شود.
خاک مناسب
یکی از مهمترین قسمتهای نگهداری از گل و گیاه، تامین خاک مناسب برای رشد و تغذیه آنهاست. فیکوس لیراتا هم از این قاعده مستثنی نیست. برای تامین خاک مناسب این گیاه، نکات زیر را در نظر بگیرید:
- زهکشی خاک فیکوس لیراتا باید کامل باشد تا تمام آب را در مدت کوتاهی از خود عبور دهد.
- PH مناسب خاک گل فیکوس لیراتا بین۵.۵ تا ۷ است.
- مناسبترین ترکیب خاک فیکوس لیراتا شامل ۵۰ درصد پیتماس + ۵۰ درصد پرلیت دانه درشت است. البته، ترکیب پیتماس، پرلیت، کوکوپیت و شن دانهدرشت هم میتواند بهترین خاک برای این گیاه باشد.
کود فیکوس لیراتا
گل فیکوس لیراتا هم مانند سایر گلها و گیاهها برای رشد و سلامت خود به کود مناسب نیاز دارد. کودهایی که نیتروژن زیادی دارند، برای این گیاه مناسب هستند. کود سهبیست که حاوی عناصر ضروری مانند نیتروژن، پتاسیم و فسفر است یکی از کودهای مناسب برای این گیاه محسوب میشود.
برای کوددهی، میتوانید با افراد متخصص مشورت کنید؛ همچنین راهنمای استفاده از هر کود را از روی بستهبندی آن بخوانید تا بهترین کود برای گیاهان آپارتمانی خود را تهیه کنید. نکتهای که باید توجه کنید این است که فصول سرد سال، زمان مناسبی برای کوددهی فیکوس لیراتا نیستند.
هرس گل فیکوس لیراتا
یکی از روشهای مهم برای نگهداری این گل، هرسکردن آن است. اینکار باعث میشود گیاه انرژی لازم برای رشد مجدد را بهدست آورد. هرسکردن به معنای حذف و بریدن برگ و شاخههای اضافی و ناسالم گیاه است که بیش از حد رشد کردهاند. هنگام هرس، باید مراقب شاخه اصلی گل باشید. بهتر است بریدن شاخههای فرعی را حداقل با فاصله 3 سانتیمتری از شاخه اصلی انجام دهید.
تعویض گلدان فیکوس لیراتا
تعویض گلدان عملی است که باید هر سال یا حداکثر هر دوسال یکبار انجام دهید تا گل، فضای کافی برای تنفس و رشد داشته باشد. بهترین زمان برای تعویض گلدان فیکوس لیراتا فصل بهار است. اگر بعد از انتقال گل به گلدان جدید با ریزش برگها مواجه شدید، امکان دارد بهدلیل آسیبدیدگی ریشههای گیاه باشد؛ بنابراین، در زمان تعویض گلدان باید مراقب باشید تا ریشهها آسیب نبینند.
تمیزکردن برگهای فیکوس لیراتا
در نهایت، فراموش نکنید که برگهای گل فیکوس لیراتا را باید تمیز کنید. این کار به سلامت و زیبایی ظاهری گیاه کمک میکند؛ چراکه گردوغبار و آلودگی میتواند منشاء بیماریها و جذب آفتها باشد.
تمیزکردن برگها را باید هر دوهفته یکبار با یک دستمال تمیز نخی مرطوب انجام دهید. این عمل باعث میشود برگهای زیبا و براق گل، نور خورشید را بهتر جذب کنند. توجه داشته باشید که تمیزکردن برگها نیازی به استفاده از مواد شوینده خاص، بهخصوص مواد شیمیایی ندارد.
خواص گل فیکوس لیراتا
یکی از مهمترین خواص گیاه فیکوس لیراتا پاککردن هوا از مواد آلوده مانند آمونیوم، بنزین و فرمالدهید است. رسیدگی و نگهداری از این گیاه زیبا باعث کاهش استرس و افزایش تمرکز و قوه ادراک هم میشود.
این گیاه دارای خاصیت آنتیاکسیدانی است و میتواند از سلولها در برابر رادیکالهای آزاد محافظت کند. برگ فیکوس لیراتا هم خاصیت ضدالتهابی دارد و برای درمان زخمهای دردناک و جای نیش حشرات مفید است. بااینحال، خوردن برگ و میوه فیکوس لیراتا برای انسان و حیوانات ضرر دارد.
روش های تکثیر گل فیکوس لیراتا
برای تکثیر این گیاه عموما از سه روش استفاده میشود که عبارتند از:
تکثیر به روش قلمهزدن ساقه
برای قلمه زدن فیکوس لیراتا میتوانید از ساقه و برگ این گیاه استفاده کنید. بهترین زمان برای تهیه قلمهها اوایل بهار است. برای تهیه قلمههای مناسب از انتهای ساقه به اندازه 10 الی 15 سانتیمتر جداکنید. نکته مهم این است که قلمههای مناسب باید حداقل یک برگ و سه بند داشته باشند و درست از زیر بند سوم بریده شوند. اگر قصد تکثیر گیاه با این روش را دارید، چند نکته را در نظر بگیرید:
- برگهای قلمه مورد نظر را جدا کنید، طوریکه تنها یک یا دو برگ روی آن باقی بماند.
- برگهای باقیمانده را با چاقو یا قیچی مخصوص کوچک کنید.
- برای خارجشدن شیره از قلمه، آنها را بهمدت 24 ساعت در سایه قرار دهید.
- برای داشتن یک تکثیر موفق از گیاه فیکوس لیراتا میتوانید از هورمونهای مخصوص ریشهزایی استفاده کنید.
- قلمهها را پس از خروج شیره در ماسه شستهشده بکارید و اطراف آنها را با بیلچه یا انگشت محکم کنید.
- حرارت مناسب برای قلمهها 25 درجه است.
- پس از مشاهده ریشههای جدید، قلمهها را به گلدان با خاک مناسب منتقل کنید.
تکثیر به روش خوابانیدن هوایی
بهترین زمان برای تکثیر گل فیکوس لیراتا با روش خوابانیدن هوایی، اوایل فصل بهار یا اوایل پاییز است. برای تکثیر گیاه با استفاده از این روش باید شاخههای جوان و شاداب که قطر آنها به 8 الی 20 میلیمتر میرسد را پیدا کنید.
برشی سطحی بهطول 2 سانتیمتر بین دو بند شاخه مورد نظر ایجاد کنید. سپس، این برش را ابتدا با خزه و سپس با پلاستیک بپوشانید. محل برش را مرطوب نگه دارید تا پس از 1 الی 2 ماه، گیاه ریشه دهد. برای انجام این روش به نکات زیر توجه کنید:
- برش مورد نظر را از پایین به بالا ایجاد کنید.
- برگهای نزدیک محل برش را جدا کنید.
- این برش باید آنقدر سطحی باشد که تنها پوست ساقه را بشکافد.
- برای موفقیت در تکثیر با این روش میتوانید محل برش را به هورمون ریشهزایی آغشته کنید.
- خزههایی که در محل برش قرار میدهید را از قبل در ظرف آب قرار دهید تا کاملا مرطوب شوند و قبل از استفاده، آب اضافی آنها را بگیرید.
- برای مرطوب نگهداشتن خراش میتوانید از قسمت بالای پلاستیک، آب را اسپری کنید. همچنین میتوانید از یک سرنگ کوچک برای مرطوبکردن خراش زیر پلاستیک کمک بگیرید.
- بعد از دوماه، ریشهها در محل خراش نمایان میشوند. در این زمان شاخه را از زیر ریشه برش دهید و در گلدانی با خاک مناسب بکارید.
تکثیر به روش قلمه برگ
آخرین روش تکثیر گل فیکوس لیراتا و سادهترین آن، قلمه برگ است که در اوایل بهار انجام میشود. این روش بسیار ساده و مناسب افرادی است هیچ تجربهای از تکثیر گیاه ندارند. برای قلمه برگ لازم است برگهای جوان و شاداب را از ساقه جدا کنید و در داخل خاک مناسب یا آب قرار دهید. پس از مشاهده ریشهها گیاه را مانند قبل به گلدان مناسب منتقل کنید. حالا کافی است شرایط نگهداری فیکوس لیراتا را رعایت کنید تا گیاه شما جان بگیرد و رشد کند.
بیماری های گل فیکوس لیراتا و روش درمان
اگر قصد نگهداری از فیکوس لیراتا برگ پهن را دارید، باید با بیماریها و آفات شایع این گیاه و روشهای درمان آن آشنا باشید. مهمترین مشکلات، بیماریها و آفاتی که این گیاه را درگیر میکنند عبارتند از:
پوسیدگی در قسمت ریشه
زمانی که این گل بیش از حد لازم آبیاری شود یا خاک زهکشی مناسبی نداشته باشد، ریشهها دچار پوسیدگی میشوند. وقتی گیاه دچار پوسیدگی ریشه میشود علائمی مانند پژمردگی و بیحالی برگها، قهوهای، نرم و تیرهشدن ریشهها و ریزش برگها مشاهده میشود. در این حالت برای درمان پوسیدگی ریشه فیکوس لیراتا میتوانید از چند روش استفاده کنید که عبارتند از:
- در این حالت گیاه را از گلدان خارج کنید و خاک آن را بتکانید.
- بهتر است قسمتهای پوسیده ریشه گل فیکوس لیراتا را با یک قیچی یا چاقوی تیز ببرید و محل برش را ضدعفونی کنید.
- از قارچکش بنومیل استفاده کنید.
- برای آبیاری مجدد تا خشکی کامل خاک گیاه صبر کنید.
- وضعیت زهکشی گلدان را بررسی و اصلاح کنید.
قارچ فیکوس لیراتا
سفیدک پودری یک بیماری قارچی شایع برای این گیاه است. علائم این بیماری ظاهرشدن لکههای سفید پودری یا لکههای خاکستری گچیمانند است. این بیماری سرایت میکند؛ پس، در قدم اول باید گلدان لیراتا را از سایر گیاهان جدا کنید.
در این مرحله به شرایط مطلوب برای جریان پیداکردن هوا و نور کافی نیاز دارید؛ بنابراین، بهتر است گلدان را به محیطی روشن و دارنده فن منتقل کنید. پس از جداکردن برگهای بیمار به سراغ قارچکش بنومیل و اسپری آب و جوش شیرین بروید. آن را به دو طرف برگهای سالم اسپری کنید. برای تهیه این محلول کافی است یک قاشق جوش شیرین را در یک لیتر آب حل کنید.
لکههای باکتریایی
اگر برگهای درخت فیکوس لیراتا زرد شدهاند یا لکههای قهوهای روی آنها دیده میشوند، احتمالا گیاه شما درگیر لکه باکتریایی شده است. بهترین راه درمان گیاه در این مواقع جداکردن قسمتهای آسیبدیده و سپس استفاده از باکتریکشهاست.
آفات گل فیکوس لیراتا
حمله آفتها به گل فیکوس لیراتا یکی از مهمترین دلایل بیماری و خرابی این گیاه است. بیتوجهی به آفات میتواند باعث از بینرفتن کامل گیاه شود. مهمترین آفتهایی که این گیاه را تهدید میکنند عبارتند از:
- کنه تار عنکبوتی: حمله کنه تارعنکبوتی با علائمی مانند تنیدهشدن تار روی برگها همراه است. وقتی این کنه به گیاه حمله میکند با زردی و ریزش برگهای گل مواجه خواهید شد. زمانی که گل فیکوس مورد حمله کنه تارعنکبوتی قرار میگیرد، دیگر به خوبی قبل رشد نمیکند. برای درمان این مشکل باید از کنهکشها استفاده کنید.
- شپشک آردآلود: یکی دیگر از آفات مخربی که به گل فیکوس لیراتا حمله میکند، شپشک آردآلود است. علائم حمله این آفت، پژمردگی، زردی، ضعف و بیحالی گیاه و ریزش غیرعادی برگ است. برای درمان این آفت هم به آفتکش مناسب مانند دیازینون و مالاتیون نیاز دارید. در صورتی که شدت آفت زیاد نیست، میتوانید از آب و الکل هم استفاده کنید.
- شته: حمله شته معمولا از دلایل اصلی بیحالی و ضعف فیکوس آفریقایی است. شته بهدلیل مکیدن شیره گیاه باعث ضعف و بیحالی آن میشود. همچنین مادهای شفاف اما چسبنده روی برگ بهجا میگذارد. برای کنترل این آفت هم باید از آفتکش مناسب استفاده کنید. در جدول زیر میتوانید خلاصهای از سایر مشکلات فیکوس لیراتا و بهترین شیوه درمان آنها را هم مشاهده کنید.
مشکلات گیاه فیکوس لیراتا | روش درمان |
علت لکههای سیاه روی برگ فیکوس لیراتا آبیاری بیش از حد و زهکشی نامناسب خاک است. |
درمان لکههای سیاه روی برگ فیکوس لیراتا از طریق قراردادن گیاه در مقابل نور غیرمستقیم و آبیاری پس از خشکشدن خاک گیاه است. |
علت افتادن برگ فیکوس لیراتا آبیاری نامناسب و تابش مستقیم آفتاب است. | برای آبیاری مجدد، تا خشکی کامل خاک منتظر بمانید و گیاه را در مقابل نور غیرمستقیم قرار دهید. |
علت سوختگی برگ فیکوس لیراتا بهدلیل نور مستقیم و طولانی خورشید یا برخی بیماریها مانند قارچ است. | نور غیرمستقیم، استفاده از قارچکشها و جداکردن برگهای سوخته روشهای درمان این مشکل هستند. |
قارچ فیکوس لیراتا | برای درمان قارچ فیکوس لیراتا، برگهای آلوده را ببرید، تهویه و نور گیاه را بهبود ببخشید و آبیاری را کاهش دهید. از قارچکش مناسب استفاده کنید و محیط گیاه را خشک و تمیز نگه دارید تا از بازگشت قارچ جلوگیری شود. |
علت لکه های قهوه ای روی برگ فیکوس لیراتا کمبود رطوبت و دمای پایین محیط است. | درمان لکه های قهوه ای روی برگ فیکوس لیراتا مهپاشی از فاصله چندمتری و انتقال گلدان به محیطی با دمای مناسب است. |
آویزانشدن برگهای گل فیکوس لیراتا بهدلیل آبیاری نامناسب، دمای کم و کمبود رطوبت است. | راهحل این مشکل آبیاری منظم در زمان خشکی خاک، انتقال گلدان به فضای گرمتر و استفاده از جزیره برای تامین رطوبت است. |
خشکشدن برگ این گیاه بهدلیل آبیاری نامناسب و تابش مستقیم است. | راهحل این مشکل مرطوب نگهداشتن خاک، آبیاری بهموقع و نور غیرمستقیم خورشید است. |
کلام آخر
در این مقاله به معرفی فیکوس لیراتا یکی از گیاهان آپارتمانی محبوب اینروزها پرداختیم. این گیاه با برگهای بزرگ و براق خود زیبایی خاصی به فضاهای داخلی و خارجی میبخشد و نگهداری بسیار سادهای دارد. تنها با رعایت نکات ساده نگهداری مانند آبیاری منظم، تامین نور و خاک مناسب، میتوانید فیکوس لیراتا را در بهترین حالت خود نگه دارید.
اگر شما هم به این گیاه زیبا علاقه دارید، اطلاعات این مقاله به شما کمک خواهند کرد تا از این گیاه بهخوبی مراقبت کنید. فراموش نکنید که گل فیکوس لیراتا نهتنها زیبایی را به محیط و دکوراسیون شما میآورد، بلکه بهعنوان یک تصفیهکننده طبیعی هوا، به سلامت محیط زندگی شما کمک میکند. با سفارش آنلاین گل از اسنپ فود هر نوع گل و گیاهی که میخواهید را به راحتی تهیه کنید.
اگر در مشهد زندگی میکنید، به راحتی از گل فروشی مشهد، انواع گل و گیاه دلخواه خود را آنلاین سفارش دهید و با تحویل سریع درب منزل دریافت کنید؛ زیرا اسنپ فود در شهرستانها هم خدمات گلفروشی آنلاین را ارائه میدهد .
سوالات متداول
1. آیا فیکوس لیراتا مینیاتوری با فیکوس برگریز متفاوت است؟
بله، فیکوس مینیاتوری و برگریز دو نوع متفاوت از این گیاه هستند که از لحاظ تراکم و شکل برگها فرق میکنند.
2. بهترین شرایط برای گل فیکوس لیراتا چیست؟
دمای بین منفی 18 تا 24 درجه، رطوبت مناسب، نور زیاد و غیرمستقیم، خاک مغذی با زهکشی کامل، کود مناسب با درصد نیتروژن زیاد و آبیاری پس از خشکی خاک، بهترین شرایط برای رشد این گیاه را فراهم میکنند.
3. آیا این گیاه برای حیوانات خانگی مضر است؟
برگها و میوههای این گیاه سمی هستند و خوردن آنها برای حیوانات مضر است.