نگهداری از بچه گربه؛ راهنمای جامع و قدم به قدم
نگهداری از بچه گربه، این موجود دوست‌داشتنی و در عین‌حال آسیب‌پذیر، حساسیت‌ها و دردسرهای شیرین و خاص خود را دارد. نگهداری از این موجودات بازیگوش حتی از گربه‌های بالغ هم سخت‌تر است. با این‌حال اگر به‌تازگی صاحب یک بچه گربه کوچک شده یا یکی از این کوچولوهای بانمک را در خیابان پیدا کرده‌اید، برای یک مراقبت همه‌جانبه باید نکاتی را رعایت کنید.
در این راهنمای جامع قرار است همه‌چیز را در مورد نگهداری صحیح از بچه گربه به شما بگوییم و کمک کنیم این ماه‌های حساس را به بهترین شکل سپری کنید. بعد از مطالعه این مقاله، شما از همه جهت آماده نگهداری از بچهگربههای کوچک و بازیگوش هستید.
تشخیص سن بچه گربه
حتی اگر در فکر نگهداری از بچه گربه خیابانی هستید، لازم است سن آن را به‌صورت حدودی تشخیص دهید. روش‌های مختلفی برای این کار وجود دارد و از آن‌جایی که برای نگهداری از بچه گربه به سن تقریبی آن نیاز خواهید داشت، بهتر است با این روش‌ها آشنا باشید.
تشخیص سن بچه گربه از روی دندان
یکی از راه‌های تشخیص سن برای کسانی که مشغول نگهداری از بچه گربه هستند، از روی دندان‌های شیری است. بین هفته دوم تا هفته چهارم تولد، بچه‌گربه‌ها صاحب اولین دندان شیری می‌شوند. همچنین دندان‌های دائمی گربه‌ها بالای دندان شیری و در حدود 3 تا 4 ماهگی رشد می‌کنند. بنابراین شما می‌توانید با بررسی دندان‌ها تخمین بزنید که سن بچه گربه شما چقدر است.
معمولا زمانی که گربه‌ها به 6 ماهگی می‌رسند، تمام دندان‌های آن‌ها دائمی می‌شود و دیگر برای تخمین سنشان راه حل مناسبی نیستند. قبل از این زمان هم تشخیص سن از روی دندان‌ها کاملا حدودی است و همیشه امکان خطا در آن وجود دارد.
تشخیص سن بچه گربه از روی چشم‌ها
اگر مشغول نگهداری از بچه گربه هستید، باید بدانید که بچه گربه و همین‌طور گربه‌های سالم در ماه‌های اولیه تولد تا سال‌های اولیه بزرگسالی چشمانی بسیار شفاف و درخشان دارند. در این زمان تقریبا هیچ نشانه‌ای از پارگی یا ترشح در چشم‌ها وجود ندارند؛ در حالی که چشم گربه‌ها در سال‌های آخر زندگی، عموما ظاهری کدر دارد.
در این سال‌ها اغلب شاهد ریزش اشک و ترشحات از گوشه چشمان گربه خواهید بود. اگر چشم‌های بچه گربه شما درخشان و روشن است، احتمالا سن زیادی ندارد. بنابراین این تغییرات هم می‌تواند برای تشخیص سن به شما کمک کند.
تشخیص سن بچه گربه از روی خز
یکی دیگر از نشانه‌هایی که می‌توانید برای تخمین سن بچه گربه به‌کار ببرید، وضعیت خز یا موی بدن آن است. نرمی و لطیفی خز یا موی بچه کاملا مشهود است؛ اما با افزایش سن گربه، موهای کرکی تن ضخیم‌تر و درشت‌تر می‌شوند. همچنین با افزایش سن شاهد تغییر رنگ موی تن گربه خواهید بود. گرچه خز بدن گربه نشانه دقیقی برای تشخیص سن بچه گربه نیست، اما همین نشانه می‌تواند به دامپزشک در تشخیص سن گربه کمک کند.
تشخیص سن گربه از روی سن بلوغ
برای تشخیص سن گربه سالم می‌توان از نشانه‌های بلوغ جنسی هم کمک گرفت. گربه‌های نر عموما از سن 6 ماهگی به بلوغ جنسی می‌رسند. علائم این موضوع شامل پاشش ناحیه‌ای ادرار و همچنین بیضه‌هایی است که برجسته‌تر می‌شوند؛ به‌طوری که با نگاه‌کردن به پشت گربه نر بالغ، بیضه‌ها به‌راحتی قابل مشاهده‌اند.
از طرفی گربه‌های ماده با اولین چرخه فحلی در سنین 5 تا 9 ماهگی مواجه می‌شوند. این تجربه بسیار آشکار و با صدای بلند خواهد بود و شما به‌راحتی متوجه آن خواهید شد. علاوه‌بر این‌ها دامپزشکان هم می‌توانند به شما در تشخیص حدودی سن بچه گربه کمک کنند. بنابراین امکان این‌که مثلا به‌طور دقیق بدانید که مشغول نگهداری از بچه گربه 2 ماهه هستید، وجود ندارد.
ویژگی های بچه گربه
دانستن ویژگی‌های بچه گربه نه‌تنها به شما در نگهداری از بچه گربه تازه متولد شده کمک می‌کند، بلکه باعث می‌شود بتوانید سن او را راحت‌تر تخمین بزنید. مهم‌ترین ویژگی‌های بچه گربه در سنین مختلف عبارتند از:
از بدو تولد تا یک‌هفتگی
هفت روز اول تولد گربه از حساس‌ترین روزهای نگهداری از آن است. در این زمان چهار خواسته مهم وجود دارد: شیرخوردن، خوابیدن، گرم‌ماندن و دستشویی‌کردن که با کمک مادر انجام می‌شوند. در این بازه زمانی بچه گربه اغلب خواب بوده و در 10 درصد باقی‌مانده روز که بیدار است، شیر می‌خورد. بچهگربههای دوست‌داشتنی با چشم‌های بسته به‌دنیا می‌آیند و تازه از 8 روزگی است که چشم گربه باز می‌شود و بازشدن کامل چشم تا 14 روزگی طول می‌کشد.
در این زمان کانال گوش بچه گربه هم بسته است؛ به‌همین دلیل در روزهای اول تنها با احساس گرما متوجه می‌شود که جای امنی دارد و همین‌طور با بوییدن مادر می‌تواند سینه را برای شیرخوردن تشخیص دهد. تا قبل از یک‌ماهگی بچه گربه اندازه یک کف دست است و راحت راه نمی‌رود. وزن این گربه‌ها هم عموما بین 80 تا 100 گرم است. در این روزها رشد گربه آن‌قدر زیاد می‌شود که روزانه حدود 7 تا 14 گرم وزن اضافه می‌کند.
یک علت مرگ بچه گربه تازه متولد شده این است که در هفته اول تولد نتواند به‌اندازه کافی رشد کند. تا پایان هفته اول وزن گربه به حدود 200 گرم می‌رسد. دمای بدن او در روز اول بین ۳۳ تا ۳۶ درجه است و از روز دوم به ۳۵ تا ۳۷ درجه می‌رسد. در این زمان بچه گربه به یک منبع گرما نیاز دارد تا زنده بماند.
بیشتر بخوانید: شیردادن به نوزاد گربه
از یک تا دوهفتگی
در هفته دوم چشم‌های بچه گربه کم‌کم باز می‌شوند. همچنین جالب است بدانید که در این هفته‌ها همه گربه‌ها چشم‌های آبی دارند و تازه از هفته سوم است که چشم گربه به رنگ اصلی شبیه می‌شود. دید گربه هم در ابتدا کامل نیست و به‌مرور بهتر می‌شود. برای سلامت گربه‌ها باید آن‌ها را در این سنین از نور مستقیم و شدید دور نگه دارید.
رشد این گربه‌های کوچولو همچنان در این هفته با سرعت ادامه دارد و روزی 10 گرم به وزن آن‌ها اضافه می‌شود. در هفته دوم یعنی در 7 تا 14 روزگی بویایی گربه تقویت می‌شود و از طریق بویایی می‌تواند خواهر و برادر خود را تشخیص دهد.
از دو تا سه‌هفتگی
نگهداری از بچه گربه در سن دو تا سه هفته هم حساسیت‌های خاص خود را دارد. از سه‌هفتگی می‌توانید جنسیت بچه گربه محبوبتان را تشخیص دهید. در این هفته کانال گوش گربه کم‌کم باز می‌شود و توانایی شنیدن پیدا می‌کند. البته این شنوایی هنوز باید تقویت شود. در این زمان رنگ چشم‌های گربه هم کم‌کم به رنگ اصلی نزدیک‌تر می‌شود. اتفاق مهم دیگری که باید منتظر آن باشید، نیش‌زدن دندان‌ها و آمادگی گربه برای خوردن غذای خشک است.
در آخر هفته سوم وزن بچه گربه به حدود ۴۳۰ گرم می‌رسد. در آخر این هفته انتظار شما برای ایستادن او به پایان می‌رسد و کم‌کم شروع به بازیگوشی می‌کند. در همین زمان صدای خرخر گربه را هم در زمان‌هایی که سیر و راضی است خواهید شنید. درست است که فعالیت گربه در این زمان بیشتر می‌شود؛ اما همچنان بیشتر ساعات روز را در خواب به‌سر می‌برد. همچنین برای نگهداری از بچه گربه در این سن باید بدانید که کم‌کم می‌تواند بدون کمک مادر دفع ادرار و مدفوع داشته باشد.
از سه تا چهارهفتگی
نگهداری از بچه گربه در این سن کم‌کم جذاب‌تر می‌شود؛ چراکه شیطنت او در سه تا چهارهفتگی شروع خواهد شد. در این سن گربه‌ها می‌توانند راه بروند و با گربه‌های دیگر یا اسباب‌بازی‌هایی که برای آن‌ها خریداری می‌کنید، بازی کنند. در این سن باید کم‌کم به فکر اجتماعی‌کردن بچه گربه خود باشید.
موی بدن گربه از حالت کرکی خارج می‌شود و به سمت متراکم و ضخیم‌ترشدن پیش می‌رود. به‌همین دلیل موکوتاه یا بلندبودن گربه‌ها را هم در این سن می‌توانید تشخیص دهید. همچنین در پایان هفته چهارم، یعنی یک‌ماهگی می‌توانید بچه گربه را با غذای خشک آشنا کنید.
توجه داشته باشید که نگهداری از بچه گربه در هر سنی اهمیت بالا و ویژه‌ای دارد؛ به‌طور مثال نگهداری از بچه گربه سه ماهه یا یک‌ماهه باید به یک‌اندازه برای شما مهم باشد؛ زیرا در این سنین گربه‌ها به‌شدت آسیب‌پذیرند و باید تمام نکات مراقبت از آن‌ها را به‌درستی بلد باشید تا شرایط مطلوب رشد و زندگی را برایشان فراهم کنید.
مراقبت از بچه گربه بین یک تا دو ماهگی
بچه گربه در فاصله 5 تا 11 هفتگی قادر است از شیر مادر جدا و با شیشه تغذیه شود. در این ماه‌ها بهترین تغذیه برای گربه رژیم‌های پرپروتئین و پرانرژی است. مهارت‌های حرکتی و هماهنگی اعصاب و عضلات گربه هم در این ماه‌ها کم‌کم پیشرفت می‌کند. بنابراین لازم است مراقبت و نظارت دقیق‌تری روی حرکات گربه داشته باشید؛ چراکه در این ماه‌ها به‌دلیل جنب‌و‌جوش زیاد، می‌تواند دچار آسیب شود.
برای نگهداری از بچه گربه 5 هفته‌ای و بالاتر مراقبت‌های غذایی و رفتاری دقیقی را نیاز دارید. وقتی بچه از شیر گرفته می‌شود، باید همیشه به آب و غذا دسترسی داشته باشد. همچنین چکاپ‌ها و زدن واکسن‌های لازم گربه در این هفته‌ها را نباید فراموش کنید.
مراحل و قدم های نگهداری از بچه گربه
برای نگهداری از بچه گربه چند روزه باید نکاتی را رعایت کنید که در ادامه به آن‌ها خواهیم پرداخت. نگهداری از بچه گربه کار دشواری نیست؛ به‌شرطی که نیازهای او را بشناسید و بدانید که چطور باید از سلامت بچه گربه محافظت و شرایط زیست مطلوب را برای این کوچولوی قشنگ فراهم کنید. مهم‌ترین مراحل و نگهداری از بچه گربه عبارتند از:
گرم نگه داشتن
افت دمای بدن یکی از مهم‌ترین خطراتی است که یک بچه گربه را تهدید می‌کند. بنابراین برای نگهداری از بچه گربه، گرم نگه‌داشتن آن را در اولویت قرار دهید. گربه‌های تازه‌متولدشده برای گرم‌شدن به مادر خود نیاز دارند. وقتی دمای بدنشان پایین می‌آید و سرما را احساس می‌کنند، ابتدا با سروصدا و سپس بی‌حالی این موضوع را نشان می‌دهند.
اگر این شرایط ادامه پیدا کند، بچه‌گربه‌ها به کما می‌روند و در نهایت تلف می‌شوند. بنابراین زمانی که بچه گربه‌ای را پیدا می‌کنید، به‌خصوص وقتی که ویژگی‌های زیر ۳ هفته را دارد:
- ابتدا آن را با پتو گرم کنید. همچنین در صورتی که امکانات خاصی ندارید، از چسباندن گربه به پوست بدن و درآغوش‌گرفتن برای گرم‌شدن استفاده کنید.
- به‌دلیل آسیب‌پذیری گربه در برابر سرما است که گرم‌نگهداشتن را یکی از مهم‌ترین اصول نگهداری از بچه گربه در نظر می‌گیرند. از طرفی به همین دلیل، نگهداری از بچه گربه در حیاط توصیه نمی‌شود.
- حتی اگر این امکان را ندارید تا همیشه گربه را در خانه نگهداری کنید، بهتر است حداقل تا یک‌ماهگی او را به داخل خانه انتقال دهید تا در جای گرم و امنی رشد کند.
- در خانه برای نگهداری از بچه گربه، یک پتو را روی هیت‌پد یا همان تشک گرمایشی بگذارید. البته می‌توانید از کیسه آب گرم هم استفاده کنید و بچه گربه را روی آن قرار دهید.
- باید مطمئن شوید که گربه می‌تواند هرموقع خواست از منبع گرمایی که در نظر گرفته‌اید دور شود.
- همان‌طور که سرما برای سلامت بچه گربه مناسب نیست، گرمای زیاد هم مضر است؛ بنابراین اگر گربه بی‌قراری می‌کند، گرما را کم‌تر کنید.
- برای نگهداری از بچه گربه دو هفته ای و کم‌تر، مراقب باشید که گربه خیس نشود. حتی در صورتی که جای گربه خیس شده است، آن را با دستمال مرطوب تمیز و کاملا خشک کنید.
تهیه لوازم مورد نیاز بچه گربه
یکی از اصول نگهداری از بچه گربه تهیه لوازم مورد نیاز آن است. اگر تابه‌حال تجربه‌ای در نگهداری از گربه نداشته‌اید و نمی‌دانید که به چه وسایلی نیاز دارد، کافی است به لیست زیر توجه کنید. لیست لوازم مورد نیاز بچه گربه عبارتند از:
- غذای خشک مخصوص بچه گربه
- تشویقی مخصوص گربه
- جعبه حمل‌و‌نقل مخصوص گربه
- مالت و خمیرهای گربه
- ظروف مخصوص آب و غذای بچه گربه
- خاک مخصوص برای دستشویی گربه
- ظرف مخصوص خاک دستشویی و بیلچه
- برس و شانه مناسب
- ناخن‌گیر گربه
- لوازم بازی و اسکرچر مخصوص گربه
- شامپو و لوازم بهداشتی گربه مانند اسپری چشم، حوله، دستمال مرطوب و…
- محل مناسب خواب
برای خرید وسایل مورد نیاز بچه گربه، می‌توانید سری به پت شاپ آنلاین اسنپ فود بزنید و خرید خود را به راحتی و با اطمینان انجام دهید.
غذا دادن به بچه گربه
برای نگهداری از بچه گربه قبل از هرچیز مراقب باشید که از شیر گاو استفاده نکنید؛ چراکه لاکتوز شیر گاو باعث اسهال او می‌شود. برای مراقبت از بچه گربه 4 تا 6 هفته‌ای، از شیر خشک مخصوص بچه گربه استفاده کنید. از اتمام هفته ششم هم می‌توانید برای سیرکردن او از غذاهای مخصوص نوزاد گربه کمک بگیرید. در هر صورت بچهگربههای کوچک زیر یک‌ماهه باید از شیر خشک مخصوص بچه گربه استفاده کنند.
- برای غذادادن به بچه گربه باید از شیشه شیر استفاده کنید. مقدار کافی از شیر خشک را با آب مخلوط کنید و توسط شیشه شیر به او بدهید.
- در صورتی که مشاهده کردید گربه قادر به خوردن شیر از شیشه نیست، می‌توانید از قطره‌چکان هم کمک بگیرید. شیر را قطره‌قطره به گربه دهید و صبر کنید تا آن را قورت دهد. دقت داشته باشید که شیردادن به گربه با سرنگ می‌تواند ریسک خفگی گربه را افزایش دهد.
یکی دیگر از نکات نگهداری بچه گربه، میزان و تعداد دفعات غذادادن به آن است:
- بچهگربههای زیر ۱۰ روز نیاز به غذاخوردن در هر ۳ تا ۴ ساعت دارند.
- این گربه‌ها از ۱۸ روزگی باید هر ۵ تا ۶ ساعت غذا بخورند.
- این موضوع آن‌قدر حساس است که شاید نیاز باشد برای نظم‌دادن به آن، شب را بیدار بمانید تا در ساعت مناسب به گربه غذا دهید.
- در پایان یک‌ماهگی می‌توانید غذای جامد را اضافه کنید.
بیشتر بخوانید: در روز چقدر به گربه غذا بدهیم
دفع بچه گربه
بچه گربه باید بعد از هر وعده غذایی دفع داشته باشد. همچنین گربه تا قبل از رسیدن به هفته سوم نمی‌تواند این عمل را بدون کمک انجام دهد. برای این‌کار نیم تا یک‌ساعت بعد از غذاخوردن باید با پنبه خیس و تمیز، ناحیه تناسلی و مقعد بچه گربه را ماساژ دهید. این کار را آن‌قدر ادامه می‌دهید تا گربه عمل دفع را انجام دهد. همچنین بهتر است بعد از هر وعده غذایی، گربه را روی دست و به پشت بخوابانید و ماساژ دهید.
با خواندن مقاله چرا گربه خارج از خاک دستشویی می کند؛ هم می‌توانید دلایل این کار بچه گربه و تربیت درست او را یاد بگیرید.
نظافت بچه گربه
در نگهداری از بچه گربه نظافت آن را فراموش نکنید؛ چراکه نظافت به‌صورت مستقیم با سلامت گربه در ارتباط است. از تعویض به‌موقع خاک و ضدعفونی‌کردن وسایل آن شروع کنید. گربه را زمانی که کثیف می‌شود حمام کنید. برای بیشتر گربه‌های خانگی دوبار حمام در سال کفایت می‌کند.
حمام کردن بچه گربه را می‌توانید بعد از اتمام چهارهفتگی آغاز کنید. البته گربه‌های کم‌تر از 8 روز نیازی به حمام ندارند. گربه‌های کم‌تر از 8 هفته را هم در موارد ضروری که بیش از اندازه کثیف شده‌اند بشویید. در مورد نظافت بچه گربه به این نکات توجه کنید:
- پس‌از شست‌و‌شو باید او را کاملا خشک کنید.
- خز گربه را به‌صورت منظم شانه بزنید. این کار به نظافت و حالت خوب موها کمک می‌کند.
- اگر بچه گربه شما زیاد کثیف نشده، بهتر است از پاک‌کردن موضعی او با دستمال مرطوب استفاده کنید.
- برای نظافت گربه از شامپوی مخصوص یا آب گرم خالی استفاده کنید.
- توجه داشته باشید که شامپو و صابون‌های انسانی می‌توانند برای گربه‌ها خطرناک باشند.
- میزان حمام‌کردن مناسب برای گربه‌ها براساس میزان کثیفی آن‌ها از ماهی یکبار تا سه ماه یکبار است. اما در کل دوبار در سال حمام‌کردن گربه‌های خانگی، کافی خواهد بود.
- کوتاه‌کردن ناخن را هم فراموش نکنید. برای این‌کار از ناخن‌گیر مخصوص گربه استفاده کنید و مراقب باشید که به رگ‌های خونی آسیب نزنید.
توجه به بیماری های بچه گربه
یکی دیگر از نکات مهم در نگهداری از بچه گربه، توجه به بیماری آن است. بچه‌گربه‌ها آسیب‌پذیرند و باید به‌صورت مداوم از لحاظ سلامتی آن‌ها را چک کنید. بررسی مداوم وزن بچه گربه یکی از بهترین روش‌ها برای اطمینان از روند درست رشد و سلامت او محسوب می‌شود. همچنین از پیداکردن یک کلینیک دامپزشکی مناسب برای چکاپ‌های منظم گربه غافل نشوید.
به‌طور مثال به‌محض مشاهده علائمی مانند ترشحات چشم و بینی، گربه را به دامپزشکی ببرید و تحت درمان قرار دهید؛ چراکه این علائم می‌توانند نشانه یک بیماری شایع مانند عفونت دستگاه تنفسی گربه باشند. علاوه‌بر این‌ها، علائم دیگری مانند اسهال، بی‌اشتهایی و بی‌حالی را هم جدی بگیرید. یک دامپزشک باتجربه و خوب همیشه می‌تواند بهترین انتخاب برای چکاپ سلامت بچه گربه، تشخیص بیماری های گربه و درمان آن باشد.
هرآن‌چه که باید، گفته شد
در این مقاله به نگهداری از بچه گربه پرداختیم و سعی کردیم راهنمای کاملی را ارائه دهیم تا در ماه‌های اولیه زندگی دوست کوچلویتان به شما کمک کند. باید بدانید که منابع دقیقی برای تمام اصول نگهداری از گربه‌ها چه در بدو تولد و چه پس از آن وجود ندارد.
بهترین روش این است که از نکاتی که گفته شد استفاده و در هر مرحله با دامپزشک خود مشورت کنید تا به بهترین شکل شاهد بزرگ‌شدن بچه خود باشید. با این اطلاعات می‌توانید از بچه گربه محبوبتان به‌خوبی مراقبت کنید و از داشتن دوست پرجنب‌و‌جوش و بامزه‌تان لذت ببرید.
سوالات متداول
- مهم‌ترین ویژگی‌های بچه گربه یک‌ماهه چیست؟
چشم‌ها کاملا باز و کانال شنوایی تا حدود زیادی تکمیل شده است. بینایی گربه تکمیل است و برای دفع و غذاخوردن نیاز کمتری به مادر دارد. موهای بدن رشد کرده و از حالت کرکی خارج می‌شود.
- آیا گربه نوزاد قادر به دفع است؟
خیر؛ بچه گربه تا هفته سوم قادر به دفع نخواهد بود و شما باید با ماساژدادن اندام تناسلی و مقعد، به او کمک کنید.
- آیا گربه یک‌ماهه هم نیاز به حمام دارد؟
خیر، حمام‌بردن بچه گربه را بهتر است بعد از 4 هفتگی شروع کنید؛ آن هم تنها در شرایطی که واقعا کثیف باشد. در غیر این صورت، به هفته هشتم موکول کنید.
