چای سبز اگر چه بومی هند و مناطق شرقی آسیا است ولی به دلیل فوایدی که برای سلامتی دارد، امروزه در کل دنیا محبوب شده است. چای سبز نوشیدنی سالم‌تری نسبت به قهوه یا چای سیاه است چون این چای نسبت به انواع نوشیدنی‌های گرم دیگر بیشترین میزان آنتی اکسیدان‌ها و پلی فنول‌های مفید را دارد. با این وجود حدود 78 درصد چای مصرفی در سراسر جهان چای سیاه است و تنها حدود 20 درصد این سهم از آن چای سبز است. چرا؟ شاید چون افراد زیادی هستند که از فواید چای سبز برای سلامتی آگاهی ندارند. به همین دلیل در این مطلب از اسنپ فود به بررسی پتانسیل‌های سلامتی چای سبز می‌پردازیم.

چای سبز و ویژگی‌های آن را بشناسید

چای معروف‌ترین نوشیدنی گرم در کل دنیاست. انواع چای از برگ‌های Camellia sinensis به دست می‌آیند و بر اساس میزان فراوری و اکسیداسیون انواع مختلفی از چای تولید می‌شود. چای سیاه، چای سفید، چای اولونگ و چای سبز انواع مختلف چای هستند. در بین تمام این انواع، چای سبز به دلیل فراوری کمتر، خواص بیشتری دارد.

چای سبز یک نوشیدنی سالم و فاقد قند است، کالری ندارد و مملو از انواع آنتی اکسیدان‌ها است. این چای حاوی ترکیبات فعال زیستی از جمله کافئین و آلکالوئیدها، پلی فنول‌ها و ویتامین K است. کافئین، تئوبرومین و تئوفیلین چای سبز اثر انرژی‌زایی دارند و اسید آمینه L-theanine موجود در این چای، اثر آرام بخشی بر سیستم عصبی دارد؛ بنابراین چای سبز می‌تواند هم‌زمان خاصیت ایجاد انرژی در عین حال آرامش‌بخشی داشته باشد.

مزایای سلامتی چای سبز عبارت‌اند از:

 چای سبز انرژی‌زایی طبیعی است که سبب بهبود عملکرد مغز می‌شود

چای سبز سرشار از کافئین است به همین دلیل خوردن یک لیوان چای سبز هنگام خستگی، سبب می‌شود مجدد انرژی خود را به دست آورید. کافئین جنبه‌های مختلف عملکرد مغز را بهبود می‌دهد. سبب افزایش هوشیاری، بهبود خلق و خوی و بهبود حافظه می‌شود.

شاید بگویید این کار را قهوه هم انجام می‌دهد؛ اما کافئین موجود در قهوه آن‌قدر بالاست که سبب بی‌خوابی خواهد شد؛ اما میزان کافئین چای سبز در حدی است که عوارضی از جمله بی‌خوابی و لرزش ناشی از مصرف کافئین زیاد را به همراه ندارد. (یک فنجان چای سبز حاوی تقریباً 35-80 میلی‌گرم کافئین است در حالی که در یک فنجان قهوه 100-400 میلی‌گرم کافئین وجود دارد)

علاوه بر کافئین، چای سبز حاوی اسید آمینه L-theanine است که دارای اثرات ضد اضطرابی است. این اسید آمینه با کافئین اثر هم افزایی دارد. در واقع این دو عامل با هم تأثیرات ویژه‌ای روی عملکرد مغز خواهند داشت.

نوشیدن چای سبز از مغز در برابر پیری محافظت می‌کند

چای سبز علاوه بر تأثیر کوتاه مدت بر عملکرد مغز، سبب بهبود فعالیت آن همراه با افزایش سن خواهد شد.

بیماری آلزایمر نوعی بیماری عصبی ناشی از زوال عقل در سنین بالا است. چای سبز با داشتن آنتی اکسیدان کاتچین، اثر محافظتی روی نورون‌ها دارد و احتمال ابتلا به این بیماری‌ را کاهش می‌دهد.

بیماری پارکینسون هم نوعی بیماری عصبی است که بر کنترل حرکات اعضای بدن تأثیر می‌گذارد. هرچند که این بیماری درمانی ندارد ولی پلی فنول‌های موجود در چای سبز سبب مقاومت سلول‌های عصبی در برابر آسیب‌های ناشی از نوروتوکسین‌ها می‌شود.

به مبارزه با سرطان کمک می‌کند

سرطان در اثر رشد غیرقابل کنترل سلول‌ها ایجاد می‌شود و یکی از مهم‌ترین دلایل مرگ در جهان است. تحقیقات نشان داده است که آسیب ناشی از اکسیداتیو بر سلول‌ها می‌تواند منجر به التهاب مزمن و در نهایت سبب انواع سرطان می‌شود؛ اما آنتی اکسیدان‌ها می‌توانند از سلول‌های در برابر آسیب اکسیداتیو محافظت کنند.

یکی از قوی‌ترین انواع آنتی اکسیدان‌ها به نام اپی گالوکاتچین گالات به مقادیر فراوانی در چای سبز وجود دارد. بررسی‌ها حاکی از این بودند که این آنتی اکسیدان باعث کاهش رشد تومورهای سرطان پروستات، سینه و روده بزرگ می‌شود.

اکنون که بحث چای و تاثیر آن بر سلامتی مطرح است می خواهیم شما را با دو مورد از بهترین و پرخاصیت ترین انواع چای آشنا کنیم. مقاله چای بابونه و چای نعنا را از دست ندهید.

نوشیدن چای سبز خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی را کاهش می‌دهد

نوشیدن سه فنجان چای سبز در روز باعث کاهش احتمال ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی می‌شود. کلسترول لیپوپروتئین با چگالی کم (LDL) خطر بیماری قلبی و عروقی را افزایش می‌دهد. در حالی که کلسترول لیپوپروتئین با چگالی بالا (HDL) از شما در برابر بیماری‌های قلبی محافظت می‌کند. طبق بررسی‌ها مصرف چای سبز باعث می‌شود میزان کلسترول خوب و بد خون متعادل شده و در یک محدوده سالم حفظ شوند. علاوه بر این خطر ابتلا به فشار خون بالا را هم کاهش می‌دهد.

چای سبز سبب افزایش روند کاهش وزن می‌شود

با توجه به این که چای سبز می‌تواند در مدت زمان کوتاهی میزان متابولیسم را افزایش دهد، کاملاً منطقی است اگر بگوییم باعث کاهش وزن می‌شود. مصرف چای سبز به طور مرتب کالری سوزی بدن را حتی در حالت استراحت افزایش می‌دهد. به علاوه با کاهش اشتها سبب می‌شود بدون هیچ تلاشی، کالری کمتری مصرف شود. چطور؟

برای لاغر شدن نیاز است تا بدن چربی سوزی کند. مواد مغذی موجود در چای سبز باعث تقویت هورمون‌های چربی سوز شده و به افزایش سرعت این فرایند کمک می‌کند. کافئین و EGCG موجود در این چای هم اثر هم افزایی دارند و سبب تجزیه بیشتر چربی‌های و تبدیل آن‌ها به انرژی مفید می‌شود.

همچنین مطالعات متعددی نشان داده که مصرف منظم این نوع چای سبب کاهش چربی‌های مضر بدن به ویژه در ناحیه شکم می‌شود.

در بهداشت دهان و دندان مؤثر است

دهان شما محل مناسبی برای رشد انواع باکتری‌ها است. چای سبز با داشتن خاصیت آنتی بیوتیکی و ضد قارچی سبب کاهش رشد باکتری‌ها و خطر عفونت‌ها می‌شود. علاوه بر این چای سبز حاوی فلوراید است که می‌تواند از حمله باکتری به دندان‌ها جلوگیری کند. مهار رشد باکتری‌ها سبب کاهش بوی بد دهان و جلوگیری از ایجاد پلاک روی دندان‌ها می‌شود.

چای سبز به جلوگیری از دیابت نوع دو کمک می‌کند

دیابت نوع دو بالا رفتن سطح قند خون بر اثر مقاومت به انسولین یا عدم توانایی در تولید انسولین است. بررسی‌ها علمی نشان داده‌اند که چای سبز حساسیت به انسولین را بهبود داده و میزان قند خون را، البته به میزان کم، کاهش می‌دهد.

از طرفی فلاونوئیدهای موجود در چای سبز باعث کاهش تولید گلوکز کبد می‌شود. در این حالت بدن قند خون را به طور مؤثر تنظیم می‌کند و میزان آن را در یک محدوده سالم نگه می‌دارد.

با نوشیدن چای سبز مقاومت استخوان‌ها بیشتر می‌شود

کاهش استحکام استخوان‌ها یا همان پوکی استخوان یکی از مشکلات رایج در افراد مسن به خصوص زنان بعد از یائسه شدن است. پلی فنول‌های موجود در چای سبز توده استخوانی را افزایش داده و از بافت استخوان در برابر پوکی استخوان محافظت می‌کنند.

آنتی اکسیدان‌های موجود در چای سبز باعث تقویت سیستم ایمنی بدن می‌شوند

بدن به خودی خود آنتی اکسیدان‌های لازم برای سیستم ایمنی بدن تولید می‌کند ولی گاهی این مقدار برای مقاومت بدن در برابر بیماری‌ها کافی نیست و نیاز به یک منبع تقویت کننده خارجی کاملاً حس می‌شود. از آنجایی که چای سبز سرشار از آنتی اکسیدان است، به بدن کمک می کند و سبب افزایش مقاومت بدن در برابر سرماخوردگی و آنفولانزا می‌شود.

چای سبز برای پوست هم مفید است

چای سبز نه تنها برای سلامتی جسمی شما مفید است بلکه می‌تواند باعث زیبایی شما هم بشود. این چای دارای خاصیت‌های ضد التهابی است به همین دلیل در درمان بیماری‌های پوستی مثل پسوریازیس و شوره سر بسیار مؤثر است.

مکمل‌های چای سبز هم خاصیت ارتجاعی پوست را بهبود می‌دهند و سبب جوان ماندن پوست می‌شوند. چای سبز حاوی چندین ویتامین از جمله ویتامین E است که توانایی تغذیه و آب‌رسانی به پوست را دارند.

چای سبز می‌تواند از بروز چین و چروک و علائم پیری جلوگیری کند؛ زیرا آنتی اکسیدان‌های موجود در چای سبز قادر به مقابله با آسیب‌های رادیکال آزاد هستند. وقتی چای سبز در بدن تجزیه می‌شود، راه خود را به پوست پیدا می‌کند و نوعی محافظ در برابر اشعه ماورا بنفش به وجود می‌آورد. در این حالت اثرات رادیکال‌های آزاد و التهابات ناشی از قرار گرفتن در معرض نور آفتاب کاهش پیدا می‌کند.

از طرفی خاصیت آنتی اکسیدانی، ضد التهابی و ضد میکروبی چای سبز آن را به درمان مؤثری برای آکنه تبدیل کرده است. پلی فنول‌های موجود در چای سبز به غشاهای باکتریایی که باعث ایجاد آکنه در پوست می‌شوند، آسیب می‌رسانند و مانع از ایجاد آکنه می‌شوند.

نوشیدن چای سبز باعث بهبود هضم می‌شود

برخی از بررسی‌ها نشان داده‌اند که چای سبز می‌تواند به هضم غذا، بهبود سلامت روده و کاهش التهاب روده کمک کند. با کاهش التهاب روده، ریسک ابتلا به بیماری‌های روده‌ای مثل کولیت کاهش پیدا می‌کند.

چای سبز باعث طولانی‌تر شدن عمر شما می‌شود

فواید سلامتی انباشته شده در چای سبز بدان معنی است که ممکن است به شما در طولانی‌تر زندگی کند. وقتی ترکیبات چای سبز از شما در برابر سرطان، بیماری‌های قلبی و عروقی و بسیاری بیماری‌های دیگر محافظت کند، منطقی است اگر بگوییم، می‌تواند سبب شود طولانی‌تر زندگی کنید.

نوشیدن چای سبز حتی برای زنان باردار و شیرده خطرناک نیست

طبق توصیه پزشکان میزان مجاز مصرف کافئین در زمان بارداری کمتر از 200 میلی‌گرم در روز است. با وجود میزان کم کافئین در چای سبز، زنان باردار می‌توانند در روز یک تا چهار فنجان چای سبز بنوشند. البته باید میزان کافئین موجود در سایر مواد خوراکی را هم در نظر گرفت.

چای سبز حاوی مواد مغذی ضروری مانند ویتامین B، اسید فولات، منگنز، منیزیم و سایر آنتی اکسیدان‌ها است که در تغذیه کودک و مادر به طور یکسان مؤثر است. البته دقت کنید که میزان مصرف کافئین برای مادران شیرده باید کمتر از 300 میلی‌گرم در روز باشد.

چطور دم‌نوش چای سبز درست کنیم؟

این که چطور چای سبز را درست دم کنید، هم در طعم و هم در کیفیت تغذیه‌ای آن تأثیر دارد.

آب را بجوشانید و حدود ده دقیقه منتظر بمانید تا آب کمی خنک شود. برگ‌های چای سبز را روی آن بریزید و یک دقیقه زمان دهید تا چای دم بکشید و سپس نوش جان کنید.

نکته: به هیچ وجه روی برگ‌های چای سبز آب جوش نریزید چون به کاتچین موجود در آن آسیب می‌رسد.

خواص چای سبز را نادیده نگیرید

چای سبز چیزی بیشتر از یک نوشیدنی ساده است. این نوشیدنی دارای ترکیبات مفید زیستی فراوانی است. بررسی‌های علمی نشان داده‌اند که نوشیدن چای سبز چه در کوتاه مدت و چه در بلند مدت به طرز حیرت انگیزی برای سلامتی مفید است. دلایل بسیار وجود دارد که چای سبز را پرطرفدار کرده است؛ که بعضی از آن‌ها را در این مطلب ذکر شد. امیدوارم این دلایل به اندازه کافی قانع کننده باشند تا چای سبز را در برنامه غذایی روزانه خودتان قرار دهید.

در پایان این مقاله پیشنهاد می کنیم با طرز تهیه دمنوش به لیمو و طرز تهیه چای ماسالا هم آشنا شوید!