زردچوبه یکی از قدیمی‌ترین و معروف‌ترین ادویه‌ها در سراسر جهان است که باید آن را گل سرسبد ادویه‌ها در آشپزی دانست. این ادویه پرکاربرد، علاوه بر رنگ‌دهی و طعم‌دهی به غذاها، فواید درمانی بسیاری دارد و در موارد زیادی مثل کاهش وزن، از بین بردن عفونت‌ها، تسکین التهاب‌ها و… می‌توان روی خواص آن حساب کرد. از شما دعوت می‌کنیم تا پایان این مقاله از اسنپ فود همراه ما باشید تا اطلاعات کامل‌تری درباره این ادویه مفید کسب کنید.

معرفی زردچوبه

زردچوبه با نام علمی « Curcuma domestica» گیاهی گدار از تیره زنجبیلیان است. این گیاه بومی هند است و در کشورهای جنوب آسیا هم به بار می‌نشیند. زردچوبه، به شکل سنبل گل می‌دهد و گل‌های آن رنگ سبز مایل به زرد دارند. قسمت مورد استفاده گیاه اما، ساقه‌های زیرزمینی گوشتی به نام ریزوم هستند. ریزوم‌ها را پس از جمع‌آوری، در آب جوشانده و زیر نور آفتاب خشک می‌کنند. سپس ریشه‌ها را آسیاب می‌کنند تا پودر زرد مایل به نارنجی زردچوبه به دست آید.

بدون اغراق، زردچوبه یکی از قوی‌ترین آنتی اکسیدان‌ها است و بسیاری از خواص آن به ماده فعال اصلی این ادویه یعنی کورکومین «curcumin» بازمی‌گردد. البته در این ادویه پرکاربرد، ترکیبات مهم دیگری از قبیل اسید‌های والرینیک، کاپریلیک، فلاندرن و سابی نیل نیز وجود دارند که در مجموع باعث خواص درمانی بی‌نظیر آن شده‌اند.

جالب است بدانید که از زردچوبه برای رنگ کردن پارچه‌های پشمی، ابریشمی و پنبه‌ای هم استفاده می‌شود و اسانس ریزوم‌های این گیاه در صنایع داروسازی، عطرسازی و همچنین صنایع غذایی کاربردهای فراوانی دارد.

شرایط نگهداری زردچوبه

پودر زردچوبه را در ظرفی درب‌دار و در محیطی خشک و خنک نگهداری کنید. دقت کنید که درب ظرف کاملا بسته شود، زیرا قرار گرفتن طولانی‌مدت این ادویه در معرض هوا، عطر و بوی آن را از بین می‌برد. به‌علاوه، دقت داشته باشید که نور خورشید هم رنگ زردچوبه را محو می‌کند و گرمای بیش از اندازه می‌تواند باعث پخش شدن روغن اسانس معطر ادویه شود. نکته دیگر اینکه برای نگهداری انواع ادویه‌ها از جمله زردچوبه، از ظروف شیشه‌ای یا فلزی استفاده کنید و به هیچ وجه ظروف پلاستیکی به کار نبرید؛ زیرا فلز یا شیشه با مواد معطر ادویه، فعل و انفعال نمی‌دهد.

انواع زردچوبه

نمونه‌های مختلف زردچوبه از نظر کشور مبدأ، رنگ ظاهری و عطر و طعم متفاوت هستند. در ادامه، برخی از انواع این ادویه پرمصرف جهانی را معرفی می‌کنیم:

• زردچوبه هندی: یکی از بهترین و پرفروش‌ترین انواع زردچوبه، نوع هندی آن است. این ادویه باکیفیت، رنگ زرد روشن و عطر و طعمی تند دارد.
• زردچوبه پاکستانی: پاکستان یکی از اصلی‌ترین تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان زردچوبه در جهان است که زردچوبه‌های آن به‌خوبی با زردچوبه‌های هندی رقابت می‌کنند و خرید آن‌ها نسبت به نوع هندی، مقرون به‌صرفه‌تر است.
• زردچوبه اندونزیایی: این نوع زردچوبه هم رنگ زرد روشنی دارد، اما عطر و طعم آن نسبت به نوع هندی، ملایم‌تر است.
• زردچوبه چینی: نوع چینی این ادویه به رنگ زرد تیره است و عطر و طعم تندی دارد.

تشخیص زردچوبه اصل از تقلبی

با در نظر گرفتن موارد زیر در خرید زردچوبه دقت کنید:

• زردچوبه مرغوب باید رنگ زرد پررنگ متمایل به نارنجی یا رنگ خردلی بسیار روشن و مات داشته باشد. وجود لکه‌های کوچک در زردچوبه هم می‌تواند دلیل دیگری بر خلوص ادویه و عدم وجود رنگ مصنوعی در ساختار آن باشد.
• عطر و طعم یک زردچوبه اصل، گرم و خاکی تند است. بنابراین در صورتی که حس کردید ادویه کمی به تلخی می‌زند یا بوی گچ یا سایر مواد شیمیایی در آن محسوس است، از خرید آن صرف‌نظر کنید.
• یک زردچوبه اصل باید دانه‌هایی کاملا مجزا و پودری داشته باشد.
• زردچوبه مرغوب در تماس با پوست، به پوست می‌چسبد و یک رد زرد روشن از خود بر جای می‌گذارد. این اثر با یک دستمال مرطوب به‌راحتی از روی دست پاک می‌شود، در صورتی که برای پاک کردن اثر زردچوبه‌های نامرغوب، نیاز به پاک‌کننده خواهید داشت.
• مقدار کمی زردچوبه را در یک لیوان آب جوش بریزید. اگر کمتر از 3 ثانیه، رنگ آب کاملا تغییر کرد، به اصل بودن زردچوبه شک کنید؛ زیرا معمولا سرعت بالای انتشار رنگ به دلیل استفاده از رنگ‌های صنعتی است.

زردچوبه در چه غذاهایی استفاده می شود؟

پودر زردچوبه یکی از ترکیبات اصلی پودر کاری است که به آن رنگ و عطر می‌دهد. علاوه بر این، زردچوبه در آشپزی کاربردهای فراوانی دارد که برای مثال به چند مورد اشاره می‌کنیم:

• افزودن مقداری زردچوبه به سوپ‌ها و خورشت‌ها، ارزش غذایی آن‌ها را افزایش داده و عطر و طعم آن‌ها را بهتر می‌کند.
• زردچوبه در طب سنتی طبعی گرم و خشک دارد. لذا افزودن مقدار کمی از آن به برنج، باعث تعادل طبع برنج و ایجاد رنگ و بویی متفاوت برای این غذا خواهد شد.
• می‌توان با افزودن مقداری زردچوبه به سبزیجاتی که در حال تفت‌خوردن هستند، عطر و مزه متفاوتی به آن‌ها بخشید.

• تجربه ثابت کرده است که ترکیب فلفل و زردچوبه با انواع ریشه‌ها و سبزیجات ریشه‌دار مثل سیب زمینی، هویج، کلم بروکلی و… طعم‌های فوق‌العاده‌ای ایجاد می‌کند.
• می‌توان از پودر زردچوبه در ترکیب انواع آب میوه‌ها و اسموتی‌ها هم استفاده کرد. به این ترتیب، ارزش غذایی این نوشیدنی‌ها بالا رفته و طعمی متمایل به تندی پیدا می‌کنند. البته دقت کنید که در این حالت، در استفاده از زردچوبه زیاده‌روی نکنید تا مزه غالب نوشیدنی تغییر نکند.
• تهیه چای یا دمنوش زردچوبه یا افزودن مقداری زردچوبه به چای مصرفی هم یکی دیگر از راه‌های گنجاندن این ادویه مفید در سبد غذایی است.

خواص زردچوبه

خواص درمانی زردچوبه از گذشته تا به حال مورد توجه بوده است و در درمان و کنترل مشکلات بسیاری می‌توان روی این ادویه شگفت‌انگیز حساب کرد. البته توجه داشته باشید که خواص این ادویه زمانی اثرگذار است که حد تعادل را در مصرف آن نگه دارید. فواید زردچوبه در ادامه آمده است:

• آنتی اکسیدان‌های فراوان موجود در زردچوبه و در رأس آن‌ها کورکومین، فعالیت مخرب رادیکال‌های آزاد بدن را خنثی می‌کنند. همچنین کورکومین، آنتی اکسیدان‌های داخلی بدن را هم فعال کرده و جلوی استرس اکسیداتیو سلول‌ها را می‌گیرد.
• ترکیبات موجود در زردچوبه به بهبود عملکرد سلول‌های ایمنی بدن کمک می‌کنند و میزان مقاومت بدن در برابر عوامل بیماری‌زا را بالا می‌برند.
• خواص ضد میکروبی زردچوبه به مبارزه با طیف وسیعی از میکروارگانیسم‌ها مانند ویروس‌ها، قارچ‌ها و باکتری‌ها کمک می‌کند. بنابراین در درمان و پیشگیری از عفونت‌های مختلف مانند عفونت‌های تنفسی، عفونت‌های دستگاه گوارش، عفونت‌های پوستی و… می‌توان روی خواص زردچوبه حساب کرد.
• زردچوبه یک ضد التهاب طبیعی است و مصرف آن می‌تواند باعث تسکین التهاب و درد مفاصل شود.
• تحقیقات نشان داده‌اند که کورکومین موجود در این ادویه، رشد سلول‌های سرطانی در انواع سرطان‌های مختلف را مهار می‌کند.
• خواص زردچوبه در بهبود سلامت مغز هم قابل توجه است و باز هم در اینجا، کورکومین نقش مهمی ایفا می‌کند. مصرف این ادویه، قدرت تفکر را افزایش داده و باعث بهبود حافظه است. همچنین عملکرد شناختی افراد مبتلا به بیماری آلزایمر و پارکینسون را قوت می‌بخشد.

• کورکومین موجود در زردچوبه به افزایش متابولیسم بدن و کاهش اشتها کمک می‌کند. بنابراین، برای کاهش وزن و لاغری می‌توانید روی خواص این ادویه فوق‌العاده حساب کنید.
• برای تنظیم فعالیت آنزیم‌های کبدی از زردچوبه کمک بگیرید و با مصرف این ادویه مفید، فرایند هضم و جذب مواد مغذی را در بدن خود بهبود ببخشید.
• خواص ضد التهابی و ضد باکتریایی زردچوبه، فعالیت باکتری هلیکوباکتر پیلوری را مهار کرده و التهابات معده را فرو می‌نشاند.
• زردچوبه، تنظیم‌کننده طبیعی فشار و چربی خون است. به همین دلیل، مصرف آن خطر ابتلا به انواع بیماری‌های قلبی – عروقی را کاهش می‌دهد و درمانی مؤثر برای از بین بردن علائم کبد چرب است.
• مصرف متعادل و مناسب زردچوبه، سطح انسولین خون را متعادل کرده و به تنظیم قند خون کمک می‌کند.
• گفتیم که زردچوبه یک ضد التهاب قوی است. بنابراین برای رفع مشکلاتی مانند التهاب‌های پوستی، جوش و آکنه هم می‌توانید از آن کمک بگیرید. به‌علاوه، استفاده از انواع ماسک‌های ترکیبی با زردچوبه هم یکی از راه‌های مؤثر برای رفع تیرگی‌های پوست و تنظیم چربی آن است.
• گنجاندن زردچوبه در رژیم غذایی، راهی مؤثر برای جلوگیری از ریزش موها است.
• مصرف زردچوبه برای درمان بیماری‌های زنان هم بسیار مفید است. برای مثال این ادویه، هورمون‌های بدن را تنظیم می‌کند و مشکلات مربوط به قاعدگی را کاهش می‌دهد. همچنین خواص ضد التهابی و ضدعفونی‌کننده آن هم در بسیاری از بیماری‌های زنان مانند عفونت رحم، قابل توجه است.

ارزش غذایی زردچوبه

زردچوبه منبعی غنی از انواع ویتامین‌ها و املاح معدنی مورد نیاز بدن است و در هر 100 گرم از آن، مواد مغذی زیر وجود دارد:

جدول زیر شامل ویتامین‌های موجود در 100 گرم زردچوبه است:

زردچوبه حاوی املاح معدنی بسیار متنوعی است که در جدول زیر مقدار آن‌ها در 100 گرم پودر زردچوبه را می‌بینید:

مضرات زردچوبه

در کنار تمام خواص ذکر شده برای زردچوبه، لازم است به عوارض مصرف بی‌رویه و اشتباه این ادویه هم توجه داشته باشید:

• مصرف زیاد زردچوبه می‌تواند تحریک رحم را به‌دنبال داشته باشد. بنابراین در دوره بارداری یا شیردهی، هرگز از زردچوبه به صورت جداگانه و خارج از میزان عادی مصرف در غذاها، استفاده نکنید.
• زردچوبه ممکن است با داروهای ضد انعقاد خون، داروهای کاهنده فشار خون، داروهای ضد افسردگی و ضد التهابات غیراستروئیدی (NSAIDs) تداخل داشته باشد.
• ممکن است مصرف بیش از اندازه زردچوبه با عوارض ناخوشایندی مثل حالت تهوع شدید، افت فشار خون، سردردهای شدید و مزمن، افزایش قند خون، بروز مشکلات باروری، خونریزی، فقر آهن، سنگ کلیه و… همراه شود.
• لازم است افراد مبتلا به ناراحتی‌های گوارشی، دیابت، فشار خون و سنگ کلیه، در مصرف زردچوبه احتیاط بیشتری داشته باشند و درباره میزان مصرف این ادویه با پزشک خود مشورت کنند.

• کورکومین موجود در این ادویه می‌تواند عملکردی شبیه هورمون استروژن در بدن داشته باشد. این ویژگی با داروهای خاص حساس به هورمون تداخل دارد و لازم است پیش از استفاده از زردچوبه، درباره نحوه استفاده و دوز مصرف با پزشک خود مشورت کنید.
• مصرف زردچوبه، قابلیت‌های بدن برای جذب آهن را ضعیف می‌کند. بنابراین زیاده‌روی در مصرف آن برای مبتلایان به فقر آهن، مناسب نیست.
• زردچوبه حاویاگزالات Oxalate زیادی است و مصرف اگزالات زیاد، خطر شکل‌گیری سنگ‌های کیسه صفرا را افزایش می‌دهد. بنابراین، اگر مبتلا به مشکلات مربوط به کیسه صفرا هستید، دور استفاده از این ادویه را خط بکشید.
• دقت داشته باشید که زیاده‌روی در مصرف زردچوبه، نه تنها برای کبد مفید نیست، بلکه عملکردهای عادی کبد را هم مختل می‌کند.

سفارش زردچوبه مرغوب از اسنپ فود

در بالا به معرفی زردچوبه پرداخته و خواص، مضرات و موارد مصرف آن را برای شما توضیح دادیم. حال، اگر به فکر تهیه زردچوبه ای اصل و مرغوب هستید، از اسنپ فود کمک بگیرید. عطاری آنلاین اسنپ فود مرجعی مطمئن برای تهیه انواع ادویه‌های باکیفیت است و به شما امکان می دهد که با صرف کمترین وقت و انرژی، خریدی به‌صرفه داشته باشید.