شاید درباره کاربرد زاج سفید برای رسوب‌زدایی استخرها شنیده باشید و شاید هم این ماده را به‌عنوان نوعی سفید‌کننده طبیعی دندان‌ها بشناسید. این‌ها موارد درستی هستند، اما تنها فواید زاج محسوب نمی‌شوند. دامنه استفاده از این ماده بی‌نظیر، آنقدر گسترده است که در صنایع مختلفی مثل داروسازی، رنگرزی، دباغی، مرکب‌سازی و… به کمک شما می‌آید. همچنین در آشپزی و نظافت هم می‌توانید روی آن حساب کنید و دود کردن مقداری از آن، موش‌ها و مگس‌ها را فراری می‌دهد.

جالب است بدانید که در گذشته اعتقاد بر این بود که ریختن مقداری زاج سفید در اسپند، باعث دور شدن چشم نظر می‌شود. حال اگر کنجکاو هستید که درباره این ماده طبیعی، کاربرد زاج سفید و نحوه استفاده از آن، بیشتر بدانید، در ادامه این مطلب از مجله اسنپ فود همراه ما باشید تا به این سوال پاسخ دهیم که زاج چیست و چه کاربردی دارد؟

زاج سفید چیست؟

پیش از آشنایی با کاربرد زاج سفید ، ابتدا باید بدانیم که زاج سفید چیست؟ زاج، ماده‌ای بلوری شکل و درخشان است که به رنگ‌های مختلفی در طبیعت وجود دارد. اما آنچه مدنظر ما است، یکی از رایج‌ترین و شناخته‌شده‌ترین انواع زاج، یعنی زاج سفید است که به آن زمه، آلوم، سولفات آلومینیوم، زی سفید و… هم می‌گویند. این بلورها، طی فرایند تبخیرِ آب‌های زیرزمینی شکل می‌گیرند و اساسا کلمه زاج یا ویترول، به خاطر همین شکل شیشه‌ای، به این ماده اطلاق شده است. زاج سفید در طب سنتی کاربرد زیادی دارد و خواص آنتی‌باکتریال و ضد‌میکروب این ماده، باعث بهبود و درمان مشکلات مختلف می‌شود. البته موارد استفاده از زاج به امور پزشکی ختم نمی‌شود و در صنایع دباغی، نساجی، کاغذسازی و عکاسی هم قابل استفاده است. به‌علاوه، این ماده برای افزایش ماندگاری میوه و سبزیجات و همچنین تصفیه آب و فاضلاب هم کارایی فوق‌العاده‌ای دارد.

زاج سفید، طبیعتی گرم و خشک و طعمی شور و کمی گس دارد. به علاوه، در ترکیب با آب، محلولی اسیدی با pH 2 می‌سازد، اما قابلیت حل شدن در الکل را ندارد. زاج در اکثر نقاط جهان وجود دارد، البته اگر به دنبال مشهورترین نقاط وجود این ماده در ایران هستید، باید به زاکان قزوین، طارم و زاگون تهران بروید. برای مثال در منطقه آب اسک تهران، حوضچه‌ای کوچک حاوی آب زاج وجود دارد و افرادی که مشکلات پوستی دارند، می‌توانند از آن استفاده کنند.

روش تشخیص زاج سفید خالص

یکی از چالش‌ها پس از تهیه زاج سفید، اطمینان از خالص بودن زاج است تا مطمئن شویم که آیا کیفیت لازم را دارد یا خیر! بدین منظور، برای ارزیابی درصد خلوص زاج سفید، مقداری زاج را روی کاغذ تورنسل بریزید و کمی صبر کنید. اگر زاج به رنگ قرمز دربیاید، یعنی خلوص بالایی دارد و باکیفیت است.

شرایط نگهداری زاج

اگر در فکر بیشترین استفاده از کاربرد زاج سفید هستید، باید آن را به شیوه اصولی نگهداری کنید. برای نگهداری زاج، نکات زیر را به خاطر بسپارید:

1. بسته زاج را در مکانی خشک و خنک و دور از سایر ترکیبات قرار دهید.
2. برای نگهداری زاج، از ظروف ضد‌خوردگی مانند فایبرگلاس، فولاد ضد‌زنگ، پلاستیک یا استیل مقاوم استفاده کنید.
3. به یاد داشته باشید که این ماده، اشتعال‌پذیر است و قرار‌گیری آن در معرض گرما و دمای بالا، آتش‌سوزی و خطر انفجار را به دنبال خواهد داشت.
4. زاج، ماده‌ای به شدت اسیدی است و محلول آن هم همین خاصیت را دارد. بنابراین تماس طولانی‌مدت آن با بدن، آسیب‌زننده است. حتی استنشاق این ماده هم می‌تواند مشکلات تنفسی و ریوی را به دنبال داشته باشد و تماس آن با چشم، باعث سوزش و درد شدید خواهد شد.

انواع زاج

به طور کلی، زاج انواع مختلف و رنگ‌های متنوع با خواص منحصر‌به‌فرد دارد. از معروف‌ترین انواع این ماده می‌توان به زاج سفید (شوغار)، اخضر (سبز)، زاج الاساکفه، اصفر (زرد)، اسود (سیاه)، بلوری، قبرسی، انگلیسی، شیری، لاری، مقطر و احمر (قرمز) اشاره کرد.

البته انواع زاج سفید هم در 3 دسته کلی قرار می‌گیرد که کاربرد زاج سفید در هر دسته متفاوت و به شرح زیر است:

1. زاج سفید خالص که در صنایع داروسازی کاربرد دارد.
2. زاج سفید آزمایشگاهی که به‌عنوان معرف در تجزیه‌های شیمیایی استفاده می‌شود.
3. و زاج سفید صنعتی که استفاده از آن در رنگ‌های صنعتی متداول است.

زاج در چه غذاهایی استفاده می شود؟

یک کاربرد زاج سفید ، استفاده از آن در فرایند تهیه بعضی از غذاها است. از زاج خوراکی می‌توان برای درست کردن انواع ترشیجات و خیارشور استفاده کرد. این ماده باعث ترد و شکننده شدن مواد ترشی مانند خیارشور یا کرفس می‌شود. البته باید مراقب مقدار زاج استفاده شده در ترشی باشید و برای مثال، استفاده از یک نخود زاج برای یک دبه متوسط ترشی کافی است. علاوه بر این، برخی آشپزهای قدیمی و خبره، یک تکه کوچک زاج (به اندازه یک فندق) را می‌کوبیدند و در آب برنج در حال جوش می‌ریختند تا برنج سفیدتر شود.

البته علاوه بر مصارف خوراکی می‌توان از جوشانده زاج سفید برای سفید کردن ظروف آلومینیومی هم استفاده کرد.

نحوه استفاده از زاج سفید برای درست کردن خیارشور

همان‌طور که گفته شد، علت استفاده از زاج در خیارشور ، ترد و شکننده شدن بافت خیارشور است. برای استفاده از این کاربرد زاج سفید باید مقدار کمی زاج (یک نخود برای یک دبه متوسط) تهیه کنید. در طرز تهیه خیارشور با زاج، ابتدا خیارها را به همراه سبزی‌های معطر، فلفل و سیر، داخل ظرف بریزید و محلول آب و نمک را به آن‌ها اضافه کنید. حالا زاج را روی ظرف خیارشور قرار دهید و درب آن را ببندید. خیارشور را در جایی خنک و به دور از تابش نور خورشید قرار دهید تا آماده شود.

نکته: روش‌های بهتر و مطمئن‌تری هم برای ترد شدن خیارشور وجود دارد و استفاده از زاج سفید به دلیل خطرات احتمالی، چندان توصیه نمی‌شود.

خواص زاج سفید

کاربرد زاج سفید و خواص درمانی آن، سابقه‌ای طولانی مدت در طب سنتی دارد و به‌عنوان یک ماده ضد‌عفونی‌کننده و ضد‌باکتری، در درمان بسیاری از امراض و بیماری‌ها، گره‌گشا است.

خواص زاج سفید برای تصفیه آب

زاج سفید، ماده‌ای فوق‌العاده برای تصفیه آب است. بدین منظور، 1 گرم پودر زاج سفید را به 1 لیتر آب آلوده اضافه کنید و 10 تا 15 دقیقه منتظر بمانید. پس از گذشت این مدت، آلودگی‌ها و ناخالصی‌های آب در ته سطل ته‌نشین شده و آب تمیز در بالای سطل باقی می‌ماند.

خاصیت زاج سفید برای قطع خونریزی

خاصیت قابض زاج سفید، خونریزی را به سرعت کنترل می‌کند. به همین دلیل این ماده در سالن‌های آرایشی برای کنترل خونریزی ناشی از بریدگی‌های کوچک بعد از اصلاح مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین برای قطع خونریزی بینی هم می‌توان از این خاصیت زاج سفید استفاده کرد تا خونریزی قطع شود.

خواص زاج برای درمان زخم‌های دهان و سفید کردن دندان‌ها

استفاده از پودر زاج سفید، روشی مؤثر برای درمان زخم‌های دهانی است. ترمیم زخم‌های دهان به دلیل محیط مرطوب دهان، کندتر پیش می‌رود و استفاده از زاج سفید می‌تواند نقشی موثر برای افزایش سرعت درمان این زخم‌ها داشته باشد.

همچنین می‌توان از زاج سفید برای سفید کردن دندان‌ها و جلوگیری از پیشرفت پوسیدگی دندان هم استفاده کرد. البته برای درمان پوسیدگی‌ها و آسیب‌های دندانی باید به دندانپزشک مراجعه کنید و زاج سفید، یک روش موثر برای درمان و ترمیم آسیب دندان‌ها نخواهد بود!

فواید زاج برای سلامت و شادابی پوست

از کاربرد زاج سفید برای درمان مشکلات پوستی و همچنین سلامت و شادابی پوست غافل نشوید. زاج سفید، پوست را سفت می‌کند و باعث جوانی و شادابی آن می‌شود. همچنین زاج سفید برای جوش صورت هم موثر است و درمانی طبیعی برای برطرف کردن جوش و آکنه به حساب می‌آید.

زاج سفید برای روشن شدن پوست هم کاربرد دارد و می‌توانید به عنوان یک لایه‌بردار طبیعی پوست، از زاج سفید استفاده کنید. همچنین این ماده فوق‌العاده، تاثیر چشمگیری برای از بین بردن سلول‌های مرده پوست دارد و باعث جوان‌سازی و لطافت پوست می‌شود.

تاثیر زاج سفید برای اصلاح موهای زائد

جالب است بدانید که زاج سفید در فرایند اصلاح موهای زائد هم ماده مفیدی است، اما چگونه؟ پودر زاج سفید، ماده‌ای مؤثر برای تسکین درد ناشی از اصلاح موهای زائد با موم گرم یا سرد محسوب می‌شود. همچنین در صورت استفاده طولانی‌مدت و ادامه‌دار، رشد موهای زائد را نیز کاهش می‌دهد، البته دقت کنید که زیاده‌روی در مصرف زاج سفید توصیه نمی‌شود.

فواید زاج سفید برای رحم

زاج سفید برای خانم‌ها نیز ماده‌ای مفید شناخته می‌شود و یک کاربرد زاج سفید ، استفاده از آن برای درمان مشکلات رحم در خانم‌ها است. ترکیب زاج سفید و عسل، یکی از بهترین درمان‌های طبیعی برای رفع عفونت‌های دستگاه تناسلی زنان شناخته می‌شود و استفاده واژینال از آن می‌تواند به درمان فیبروم رحم هم کمک کند.

خواص زاج برای کیست تخمدان

از دیگر خواص زاج سفید می‌توان به درمان کیست تخمدان اشاره کرد. زاج سفید خواص آنتی باکتریال دارد و می‌تواند برای درمان کیست تخمدان موثر باشد. البته برای درمان قطعی کیست تخمدان حتما باید به پزشک متخصص مراجعه کنید. بعد از مراجعه به پزشک می‌توانید درباره استفاده از زاج سفید برای تخمدان، از پزشک خود سوال بپرسید.

خاصیت زاج سفید برای از بین بردن بوی بد بدن

اگر با مشکل بوی بد ناشی از تعریق بدن درگیر هستید، از خواص زاج سفید برای از بین بردن این بوی بد غافل نشوید. برخی افراد از مام و رول‌های ضد تعریق استفاده می‌کنند، اما پودر زاج سفید یک دئودورانت طبیعی فوق‌العاده است که باکتری‌های عامل بوی بد بدن را از بین می‌برد. با مصرف زاج سفید، دیگر نیازی به محصولات شیمیایی نخواهید داشت.

خواص زاج سفید از بین بردن شپش سر

دیگر کاربرد زاج سفید ، استفاده از آن برای درمان شپش سر است. شپش‌ها موجودات ریزی هستند که به تارهای مو در نزدیکی ریشه می‌چسبند و نوعی انگل محسوب می‌شوند. ابتلا به شپش سر در کودکان شایع‌تر است و زاج سفید به عنوان یک ماده طبیعی، تاثیر چشمگیری در برطرف کردن شپش سر دارد.

خواص زاج برای چشم‌ها

آخرین مورد از خواص زاج سفید، تاثیر این ماده برای درمان برخی از مشکلات چشمی است. در مجموع برای درمان گل‌مژه و آبسه چشم می‌توان روی خواص زاج حساب کرد. البته با توجه به حساسیت چشم، استفاده مداوم از زاج سفید ممنوع است و همچین پیش از مصرف باید با پزشک خود مشورت کنید.

نحوه مصرف زاج سفید

در این بخش چند روش متداول استفاده از پودر زاج سفید را معرفی می‌کنیم که به طور معمول و در شرایط عادی، مشکلی ایجاد نمی‌کنند. البته در صورت ابتلا به هر نوع بیماری؛ به ویژه بیماری‌های پوستی، قبل از استفاده از زاج، پزشک خود را مطلع سازید و با او مشورت کنید.

روش تهیه ماسک صورت با زاج سفید

همان‌طور که گفته شد، طرز استفاده زاج سفید برای صورت ، تهیه ماسک صورت است. بدین منظور، 1 قاشق غذاخوری پودر زاج سفید را با مقداری خاک رنگ‌بر و 2 قاشق غذاخوری گلاب ترکیب کنید تا خمیر نرمی به دست آید که برای درمان جوش و آکنه عالی است. این خمیر را به مدت 10 تا 15 دقیقه روی صورت خود بمالید و سپس آن را با آب ولرم شستشو دهید. استفاده از این روش را باید 1 بار در هفته و حداقل به مدت 2 ماه ادامه دهید تا اثرات آن ظاهر شود.

اگر به دنبال روشی دیگر از مصرف زاج سفید برای صورت و یک ماسک طبیعی ضد چین و چروک هستید، 1 قاشق غذاخوری پودر زاج سفید را با 1 قاشق غذاخوری عسل ترکیب کنید، به مدت 15 دقیقه روی پوست قرار دهید و در نهایت، پوست را با آب ولرم بشویید.

روش استفاده از زاج برای از بردن سوزش بعد از اصلاح موهای زائد

کاربرد زاج سفید برای رفع سوزش پوست بعد از اصلاح هم مورد توجه قرار می‌گیرد. برای استفاده از این خاصیت زاج سفید باید ۱ قاشق غذاخوری پودر زاج سفید را با 2 قاشق غذاخوری گلاب ترکیب کنید و آن را روی نواحی اصلاح شده با موم سرد یا گرم بگذارید تا سوزش پوست این نواحی را کاهش دهد.

کاربرد زاج سفید برای از بین بردن سیاهی دور چشم‌ها

برای برطرف کردن حلقه تیره دور چشم‌ها، 1 قاشق غذاخوری پودر زاج سفید را با 2 قاشق غذاخوری گلاب یا آب معمولی ترکیب کنید، آن را دور چشم‌ها بمالید و سپس پوست این نواحی را به آرامی بشویید.

نکته: موقع استفاده از این روش بسیار مراقب باشید، زیرا حالت اسیدی زاج باعث سوزش شدید چشم‌ها می‌شود و نباید این روش را برای مدت طولانی ادامه دهید.

روش درمان زخم‌های دهانی با پودر زاج

در بخش‌های قبل، به کاربرد زاج سفید برای درمان زخم‌های دهانی اشاره کردیم، اما چگونه می‌توان از این خاصیت زاج سفید بهره‌مند شد؟ برای درمان زخم‌های دهانی، مقداری پودر زاج سفید را به مدت 10 دقیقه مستقیما روی زخم داخل دهان بگذارید و سپس دهان خود را بشویید. انجام این کار بسته به شدت زخم می‌تواند 2 تا 3 بار در طول روز باشد و به مدت 3 تا ۴ روز هم ادامه یابد.

نکته: دقت کنید که روش بالا به خاطر ایجاد سوزش زیاد روی زخم، برای کودکان مناسب نیست و بنابراین بهتر است برای کودکان از دهان‌شویه زاج استفاده کنید.

نحوه تهیه دهان‌شویه با زاج سفید

زاج سفید یک ماده طبیعی با خاصیت آنتی باکتریال است که می‌تواند باکتری‌های دهان را از بین ببرد و به عنوان یک دهان‌شویه مورد استفاده قرار گیرد. برای درست کردن دهان‌شویه، 1 لیوان آب را بجوشانید و 2 قاشق غذاخوری زاج سفید را در آن حل کنید. پس از ولرم شدن آب، محلول زاج را از صافی بگذرانید و از آن برای شستن دهان استفاده کنید.

نحوه کنترل خونریزی با زاج سفید

زاج سفید می‌تواند خونریزی ناشی از بریدگی‌های کوچک در سطح پوست را متوقف کند و روند بهبود زخم را تسریع دهد. برای کنترل خونریزی بریدگی‌های کوچک بعد از اصلاح، یک تکه سنگ زاج سفید را روی محل بریدگی بگذارید و حدود 5 دقیقه به آرامی بمالید. در نهایت 10 دقیقه بعد، صورت خود را با آب ولرم شستشو دهید.

کاربرد زاج سفید برای درمان ترک پا

برای برطرف کردن ترک پاشنه پا، 2 قاشق غذاخوری پودر زاج سفید را با 1 قاشق غذاخوری روغن نارگیل یا روغن زیتون و 1 قاشق غذاخوری عسل ترکیب کنید و پاشنه پاهای خود را 5 دقیقه با این ترکیب ماساژ دهید. 10 تا 15 دقیقه بعد، پاها را با آب ولرم بشویید و این کار را حداقل 2 تا 3 بار در هفته تکرار کنید. پس از گذشت چند ماه، ترک‌های پاشنه پا به طور کامل از بین می‌روند و پوستی صاف و نرم خواهید داشت.

نحوه از بین بردن بوی بد عرق با زاج سفید

پودر زاج برای زیر بغل هم استفاده می‌شود و می‌تواند بوی بد عرق را از بین ببرد. برای رفع بوی عرق، مقداری سنگ زاج سفید را مرطوب کرده و به زیر بغل خود بمالید و در نهایت با آب ولرم، آبکشی کنید. البته ترکیب پودر زاج سفید با مقداری گلاب هم اثر مشابهی دارد. فراموش نکنید که استفاده از زاج برای از بین بردن بوی عرق باید یک یا دو روز در میان باشد تا به پوست آسیبی نرسد.

کاربرد زاج سفید برای درمان قارچ پای ورزشکاران

برای بهبود قارچ پای ورزشکاران، 4 قاشق غذاخوری پودر زاج سفید را در یک سطل آب ولرم حل کنید و پاهای خود را به مدت 15 دقیقه داخل این محلول قرار دهید. سپس پاها را آبکشی و خشک کنید. انجام این کار باید به صورت یک روز در میان و در یک بازه زمانی مشخص ادامه پیدا کند تا اثرات درمانی آن ظاهر شود.

روش مصرف زاج سفید برای از بین بردن شپش مو

اگر دچار شپش سر هستید، 4 گرم پودر زاج سفید را در نیم لیتر آب حل کنید. سپس، این محلول را روی سر خود بریزید و اجازه دهید تا 30 دقیقه باقی بماند. در نهایت موهای خود را با شامپوی گیاهی بشویید و این کار را در یک بازه زمانی مشخص ادامه دهید تا شاهد کاهش شپش‌ها باشید.

کاربرد زاج سفید برای درمان گل مژه

در صورت ابتلا به گل مژه، 1 قاشق غذاخوری پودر زاج سفید را با 1 قاشق غذاخوری پودر چوب صندل و 2 قاشق غذاخوری گلاب مخلوط کنید و ماده خمیری را روی گل‌مژه قرار دهید. پس از چند دقیقه، چشم خود را با آب ولرم بشویید و این کار را حداقل روزی یک‌بار و به مدت 3 تا 4 روز ادامه دهید تا اندازه گل‌مژه کوچک‌تر شود.

مضرات زاج سفید

پس از آشنایی با خواص و کاربرد زاج سفید ، اکنون به این سوال می‌رسیم که استفاده از زاج سفید، چه خطرات و مضراتی دارد؟ در شرایط عادی، استفاده از زاج در حد تعادل مشکلی ایجاد نمی‌کند؛ اما در صورت زیاده‌روی یا استفاده از نمونه‌های نامرغوب، ایجاد عوارض نامطلوب، دور از انتظار نخواهد بود. در این مورد، نکات زیر را به خاطر داشته باشید:

• زاج، ماده‌ای گرم، خشک و قابض است. به همین دلیل زیاده‌روی در مصرف این ماده برای افرادی که پوست‌های حساس و خشک دارند، عوارضی مثل التهاب، لایه‌لایه شدن یا قرمزی پوست را به دنبال دارد.
• دقت کنید که زاج سفید، جذب پوستی بسیار بالایی دارد. بنابراین استفاده طولانی‌مدت از آن توصیه نمی‌شود و می‌تواند موجب عوارضی مانند تحریک و سوختگی پوست شود.
• خوردن زاج تاثیرات مخربی بر سیستم گوارش دارد و ممکن است فرد حالاتی مانند تهوع، استفراغ و دردهای شدید شکمی را تجربه کند. حتی خوردن مقدار زیاد این ماده، باعث خراش، تحریک و ورم معده و روده‌ها می‌شود که بسیار خطرناک است.
• مضرات زاج سفید در خیارشور با مقادیر زیاد آلومینیوم در این ماده طبیعی در ارتباط است که می‌توان تاثیری مضر بر فعالیت سیستم گوارش و کلیه‌ها داشته باشد. پس برای ترد شدن خیارشور تنها از مقادیر بسیار کم زاج سفید استفاده کنید یا به سراغ روش‌های دیگر بروید.
• عوارض زاج برای زیر بغل شامل التهاب و ایجاد حساسیت‌های پوستی است و در افرادی روی می‌دهد که پوست حساس‌تری دارند. همچنین استفاده از زاج سفید در مناطقی از زیر بغل که زخم باز یا سوختگی پوستی دارد، ممنوع است.

آیا برای سفارش یک بسته زاج باکیفیت، آماده هستید؟

حالا که با خواص و مضرات زاج و همچنین کاربرد زاج سفید آشنا شدید و روش‌های مختلفی برای استفاده از آن را فراگرفتید، موقع تهیه یک بسته زاج باکیفیت و مرغوب است. یکی از ساده‌ترین راه‌ها که شما را از زحمت خرید حضوری بی‌نیاز می‌کند، مراجعه به سایت اسنپ فود است. برای این کار باید وارد بخش عطاری آنلاین سایت شوید تا به صورت اینترنتی با عطاری‌های طرف قرارداد اسنپ فود ارتباط برقرار کنید و اقلام مورد نظر خود را به صورت اینترنتی سفارش دهید. امیدواریم خرید اینترنتی خوب و رضایت‌بخشی داشته باشید و از فواید زاج سفید استفاده کنید.