از هزاران سال پیش تاکنون، گیاه آویشن در خدمت بشر بوده و استفاده از آن سابقه‌ای طولانی در طب سنتی دارد. این گیاه از گذشته‌های دور به دلیل خواص ضد باکتریایی خود، برای جلوگیری از فاسد شدن گوشت و ابتلا به بیماری‌های مختلف استفاده شده و امروزه هم مصارف متنوعی در صنایع غذایی، دارویی، آرایشی و بهداشتی دارد. این مقاله از اسنپ فود، حاوی اطلاعات مفیدی درباره گیاه آویشن است و به شما کمک می‌کند به نحو مؤثرتری استفاده از این گیاه ارزشمند را در سبک زندگی خود بگنجانید. پس با ما همراه باشید.

معرفی آویشن

آویشن سرده‌ای از تیره نعنائیان با نام علمی «Thymus» است. این نام، ریشه در کلمه یونانی «Thyme» به معنای بوی خوش و ملایم دارد. این گیاه بومی مناطق معتدل آسیا، اروپا و شمال آفریقا است. شباهت زیادی به مرزنگوش دارد و به صورت خودرو در مناطق کوهستانی می‌روید. از لحاظ ظاهری، ساختاری بوته‌ای با ساقه‌هایی مستقیم و پرشاخه دارد که ارتفاع آن‌ها به 10 تا 40 سانتی‌متر می‌رسد. آویشن، برگ‌هایی کوچک و همیشه سبز به فرم بیضی دارد که طعمی تند و تیز دارند. گل‌های کوچک این گیاه هم معمولا به رنگ ارغوانی کم‌رنگ یا سفید و به شکل لوله‌ای است. گیاه آویشن دارای اثرات ضد قارچی، ضد باکتریایی و آنتی اکسیدانی است و علاوه بر مصارف دارویی و بهداشتی، ادویه‌ای محبوب و پرکاربرد در آشپزی محسوب می‌شود.

شرایط نگهداری از آویشن

نحوه نگهداری آویشن بسته به نوع آن متفاوت است. در این باره، موارد زیر را در نظر داشته باشید:

• برگ‌های تازه آویشن نسبت به نوع خشک آن، ماندگاری کمتری دارند و تا حدود 1 هفته در یخچال می‌مانند. البته می‌توان آویشن تازه را منجمد کرد تا ماندگاری بیشتری داشته باشد.
• آویشن خشک‌شده تا 2 سال در دمای محیط سالم می‌ماند. بهتر است آویشن خشک را در ظروف خشک و درب دار نگهداری کنید؛ هرچند که معمولا بعد از گذشت 1 سال، عطر و بوی خود را از دست خواهد داد.
• کپسول آویشن که به طور میانگین حاوی 250 تا 500 میلی‌‌گرم از پودر خشک این گیاه است، ماندگاری بالایی دارد و در شرایط عادی می‌توان به مدت طولانی از آن نگهداری کرد.
• دقت داشته باشید که اسانس آویشن در برابر نور مستقیم خورشید آسیب‌پذیر است و باید داخل یخچال یا در اتاقی خشک و خنک نگهداری شود. این اسانس‌ها به طور معمول، در بطری‌هایی به رنگ آبی کبالتی یا کهربایی به فروش می‌رسند و باید در نگهداری از آن‌ها دقت کرد.

انواع آویشن

آویشن حدود 350 گونه مختلف دارد که 14 گونه آن در ایران شناسایی شده است. رایج‌ترین گونه‌ها در ایران، آویشن کوهی و آویشن شیرازی هستند. پراکندگی گونه‌های ایرانی بیشتر در قسمت‌های شمال و غرب کشور است. از میان این 14 گونه، 11 گونه در استان‌های غربی، 10 گونه در استان‌های شمالی، 7 گونه در استان‌های مرکزی، 2 گونه در کرمان و 1 گونه در استان فارس شناسایی شده است و در مناطق مختلف ایران نام‌های مختلفی از جمله، اشمه کوهی، آذربه، آذر روبه، سیسنبر، آویشم، اوشن و صعتر دارند.

فهرست زیر به شما کمک می‌کند که با نام برخی گونه‌های دیگر این گیاه ارزشمند هم آشنا شوید:

• آویشن اوراسیایی Thymus pannonicus
• آویشن زیره‌ای Thymus herba-barona
• آویشن پشمی Thymus pseudolanuginosus
• آویشن لیمویی Thymus pulegioides
• آویشن خزنده Thymus praecox
• آویشن معمولی Thymus vulgaris
• آویشن دنایی”Thymus Dena”
• آویشن مورودر Thymus moroderi
• ثومون Thymus serpyllum
• سوسنبر Thymus capitatus

برگ و ادویه آویشن در چه غذاهایی استفاده می شود؟

احتمالا اولین گزینه‌ای که در مورد خوراکی‌ها به ذهن می‌رسد، یک فنجان دمنوش آرام‌بخش آویشن است که با عطر و بوی استثنایی خود، روز شما را حسابی می‌سازد. با این حال، باید بدانید که استفاده از برگ‌های تازه یا خشک این گیاه، برای تهیه غذاهای زیادی به کارتان می‌آید و عطر و مزه فوق‌العاده‌ای به غذاها خواهد داد. برای مثال، به موارد زیر توجه کنید:

• برگ‌ تازه آویشن می‌تواند جزئی از یک سالاد خوشمزه باشند و به هضم بهتر غذاها کمک کند.
• شما می‌توانید از پودر آویشن روی انواع پیتزا، پاستا، ماکارونی، اردوها، ماست و… استفاده کرده و ارزش غذایی آن‌ها را بالا ببرید.
• بهتر است در طبخ مرغ از آویشن خشک‌شده استفاده کنید، اما برای گرفتن بوی بد ماهی، استفاده از آویشن تازه مناسب‌تر است.
• همچنین اضافه کردن مقداری پودر آویشن به انواع سوپ‌ها و خوراک‌ها هم متداول است و عطر و مزه این غذاها را به مراتب لذیذتر می‌کند.

دقت داشته باشید که برگ تازه آویشن دیرپز است و در صورت استفاده از آن در غذاها، بهتر است از همان ابتدا برگ‌ها را اضافه کنید تا عطر و طعم خود را بیشتر آزاد کنند. همچنین توجه داشته باشید که آویشن با طبع گرم و خشک خود می‌تواند طبع غذاهای سرد را تعدیل کند که این موضوع از نظر طب سنتی قابل توجه است.

خواص آویشن

آویشن گیاهی معطر با خواصی شگفت‌انگیز است و در درمان بیمای‌های بسیاری به بشر کمک می‌کند. آنچه در ادامه می‌خوانید، تنها بخشی از مهم‌ترین خواص آویشن است که برایتان گرد آورده‌ایم:

• آویشن یک خلط‌‌آور طبیعی است و با خاصیت ضد‌عفونی‌کننده خود، به درمان عفونت‌های تنفسی کمک می‌کند. دمنوش این گیاه گزینه‌ای عالی برای بهبود اختلالات تنفسی، گلودرد، سرماخوردگی و برونشیت است.
• رایحه‌درمانی با آویشن تا حد زیادی گرفتگی بینی را بهبود می‌بخشد.
• مصرف این گیاه به هضم بهتر غذا کمک می‌کند و در درمان مشکلاتی مانند نفخ، معده‌درد و روده‌درد بسیار مؤثر است.
• خاصیت آنتی‌اکسیدانی آویشن بسیار قوی است و آنتی‌اکسیدانی‌های فنولی موجود در این گیاه، جلوی فعالیت‌های مخرب رادیکال‌های آزاد در بدن را می‌گیرند.
• آویشن گیاهی فوق‌العاده برای تحریک جریان خون است. افزایش گردش خون در بدن، باعث اکسیژن رسانی بهتر به اندام‌ها و بهبود سلامت عمومی بدن خواهد شد.
• این گیاه یک مسکن طبیعی برای بهبود دردهای روماتیسمی، مفصلی وعضلانی محسوب می‌شود.
• یکی از خواص مهم این گیاه، اثرات مطلوب آن روی پوست و موی شما است. برای این منظور می‌توانید از اسپری آویشن استفاده کرده یا آن را به صورت خوراکی مصرف کنید. مصرف این گیاه مفید، مشکلاتی مانند آکنه، لک و تیرگی را برطرف کرده و سلول‌های پوست را بازسازی و ترمیم می‌کند. همچنین در تحریک رشد موها و کنترل چربی مو هم بسیار مؤثر است.

• مصرف آویشن به درمان گرفتگی عضلات در دوران قاعدگی کمک می‌کند. همچنین گیاهی مفید برای برطرف کردن عفونت‌های واژن است.
• آویشن منبعی غنی از انواع مواد معدنی و ویتامین‌های مفید برای بدن است. به علاوه با وجود ترکیبات فوق‌العاده‌ای مانند تیمول، به خوبی سیستم ایمنی بدن را تقویت می‌کند.
• گیاه آویشن سرشار از پتاسیم است. بنابراین مصرف آن به کنترل ضربان قلب و فشار خون کمک می‌کند.
• خواص آویشن برای لاغری هم قابل توجه است. این گیاه فوق‌العاده با طبع گرم خود، سوخت و ساز بدن را افزایش داده و باعث کاهش وزن می‌شود.
• آویشن مقادیر بالایی کلسیم، منگنز، آهن و پتاسیم را در خود جای داده است. بنابراین مصرف آن در تقویت سلامت استخوان‌ها و دندان‌ها بسیار مؤثر است و جلوی پوکی استخوان را می‌گیرد.
• این گیاه مفید، یک خوشبوکننده طبیعی دهان است و می‌تواند با خاصیت میکروب‌زدایی و ضد‌عفونی‌کننده خود، عفونت‌های دهان و لثه را بهبود بخشد.
• آویشن خاصیت ضد تومور و ضد‌ سرطان دارد. ترکیب کارواکرول موجود در این گیاه، از رشد و گسترش مولکول‌های سرطانی در بدن جلوگیری کرده و مانع تشکیل توده‌های جدید خواهد شد.
• دمنوش آویشن یک آرام‌بخش طبیعی است که یک خواب راحت شبانه را برایتان به ارمغان خواهد آورد.

ارزش غذایی آویشن

هر 100 گرم آویشن تازه، 101 کیلوکالری انرژی دارد و کالری این گیاه در حالت پودر‌شده، 276 کیلو کالری است. از آنجا که معمولا استفاده از آویشن پودر شده متداول‌تر است و دسترسی راحت‌تری دارد، در ادامه جدول ارزش غذایی آن را برایتان آورده‌ایم:

مضرات ادویه

مصرف هر گیاه دارویی به موازات اثرات درمانی، ممکن است عوارضی را هم به دنبال داشته باشد. این موضوع در موارد استفاده بی‌رویه و در مورد افرادی که دچار بیماری‌های مزمن و زمینه‌ای هستند، نمود بیشتری پیدا می‌کند. آویشن هم از این قاعده مستثنی نیست و برای مصرف آن باید محدودیت‌های زیر را در نظر داشته باشید:

• مصرف آویشن برای افرادی که دچار ناراحتی‌های شدید قلبی هستند، ممنوع است.
• اگر به خانواه نعنائیان حساسیت دارید، از مصرف این گیاه هم پرهیز کنید. همچنین مصرف روغن آویشن برای افرادی که دچار حساسیت‌های پوستی هستند، مناسب نیست و ممکن است باعث ایجاد التهاب‌های پوستی در این افراد شود.
• آویشن گیاهی قاعده‌آور است و مصرف آن در زنان باردار می‌تواند موجب سقط جنین و مشکلات جدی شود. همچنین بانوان شیرده هم باید از مصرف این گیاه پرهیز کنند.
• مصرف این گیاه برای افرادی که دچار اختلالات تیروئید هستند و از داروهای ضد‌تیروئید استفاده می‌کنند، ممنوع است.

• استفاده از آویشن حتی در قالب دهانشویه لیسترین که حاوی این گیاه است، برای کودکان زیر 10 سال خطرناک بوده و باید از آن اجتناب شود.
• برخی بیماری‌ها مانند اندومتریوز، سرطان تخمدان، سرطان سینه، سرطان رحم و فیبروم، حساس به هورمون هستند. در چنین شرایطی، قرار گرفتن در معرض هورمون استروژن می‌تواند اوضاع بیماری را حادتر کند. از آنجا که این گیاه ممکن است عملکردی شبیه استروژن در بدن داشته باشد، در چنین مواردی از مصرف آن خودداری کنید.
• آویشن رقیق‌کننده طبیعی خون است و میزان لخته شدن خون را کمتر می‌کند. بنابراین حداقل 2 هفته قبل از یک جراحی برنامه‌ریزی‌شده، باید مصرف آن را متوقف کنید.
• استفاده بی‌رویه و دوز بالا از این گیاه می‌تواند عوارضی مانند سردرد، سرگیجه، تهوع، استفراغ، سوزش سر دل، ناراحتی معده و اسهال را به‌دنبال داشته باشد.

تهیه آویشن با کیفیت را با اسنپ فود تجربه کنید…

اگر قصد تهیه این ادویه معطر را دارید، کافی است سری به قسمت عطاری آنلاین اسنپ فود بزنید. در این بخش، شما می‌توانید فروشگاه‌های مختلف عطاری را مشاهده کرده، منوی محصولات آن‌ها را ببینید و سفارش خود را ثبت کنید. به این ترتیب، سفارش شما در کمترین زمان ممکن به درب منزل یا محل اقامت‌تان می‌رسد و تجربه یک خرید اینترنتی خوب و به‌صرفه را به فهرست تجارب خرید خود اضافه خواهید کرد.