آش دندونی یکی از آش‌های سنتی و مقوی ایرانی است که مواد اولیه مفصلی دارد. در طرز تهیه آش دندونی با گوشت، ابتدا باید گندم و حبوبات را بخیسانید و سپس گندم را همراه برنج، بلغور جو و عدس بپزید. در ادامه کار، حبوبات را هم به صورت جداگانه بپزید و گوشت و قلم را نیز داخل قابلمه‌ای دیگر بریزید تا پخته شوند. در ادامه گوشت پخته و کوبیده‌شده را همراه آب قلم با گندم و بقیه مواد مخلوط کنید و بعد از یک ساعت، حبوبات پخته‌شده را هم اضافه کنید و صبر کنید تا آش جا بیفتد. در صورت استفاده نکردن از گوشت، حبوبات و گندم را با هم نیم‌پز کنید و آب قلم را به آن‌ها بیفزایید؛ در نهایت نیز پیازداغ و ادویه‌ها را داخل آش بریزید. پخت این آش سنتی به روش تبریزی هم طرفداران زیادی دارد که می‌توانید جزئیات آن را در این مقاله از اسنپ فود بخوانید.

در ادامه جدول مشخصات غذایی آش دندونی را با هم می‌بینیم:

طرز تهیه آش دندونی با گوشت

طرز تهیه آش دندونی خوشمزه به روش سنتی کمی وقت‌گیر است و شبیه طرز تهیه آش شله قلمکار مجلسی به مواد اولیه نسبتا مفصلی نیاز دارد. با ‌این‌حال طعم این آش واقعا خستگی آشپزی را از تن شما بیرون می‌آورد. از آنجا که اش دندونی یا همان آش دندونک، معمولا به مناسبت دندان درآوردن نوزاد در خانه مادر کودک تهیه می‌شود، به همین دلیل بهانه خوبی برای دورهمی شیرین فامیلی است. در ادامه مواد لازم و مراحل طرز تهیه این آش خوشمزه و مقوی را با هم می‌خوانیم:

مواد لازم برای تهیه آش دندونی با گوشت

مواد اولیه برای تهیه این آش سنتی و خوش‌طعم را به ترتیب جدول زیر فراهم کنید. اضافه می‌کنیم که منظور از لیوان، لیوان‌های دسته‌دار فرانسوی است.

مراحل پخت آش دندونی با گوشت

رسپی زیر یکی از دستورهای متداول و همه‌پسند پخت آش دندونی است:

• مرحله اول: ابتدا گندم‌ها را خوب بشویید و به مدت 3 روز با مقداری آب بخیسانید. در طول این مدت، چندین بار آب گندم‌ها را عوض کنید تا جایی که درنهایت رنگ آب گندم شفاف شود.
• مرحله دوم: تمام حبوبات هم باید شسته شوند و از یک روز قبل در آب خیس بخورند تا نفخ آن‌ها گرفته شود. البته فراموش نکنید که آب حبوبات هم باید چندین بار عوض شود.
• مرحله سوم: پس از آماده شدن گندم و حبوبات، آب آن‌ها را خالی کنید. سپس نخود و لوبیاها را به‌صورت جداگانه بپزید.
• مرحله چهارم: گندم را با برنج، بلغور جو، عدس و مقداری آب در قابلمه‌ای دیگر بریزید و اجازه دهید با حرارت ملایم بپزند و حسابی لعاب بیندازند.

نکته: دقت کنید که آب حبوبات و گندم در هنگام پخت باید سطح این مواد را بپوشاند.

• مرحله پنجم: در ادامه قلم گوساله و گوشت گوسفندی را همراه با 2 عدد پیاز چهار قاچ‌شده داخل قابلمه‌ای مناسب بریزید. سپس 1 قاشق مرباخوری دارچین و 1 قاشق چای‌خوری زردچوبه را همراه با مقداری آب اضافه کنید.
• مرحله ششم: قابلمه را روی حرارت زیاد بگذارید و وقتی آب آن شروع به جوشیدن کرد، حرارت زیر قابلمه را کم کنید و درب آن را بگذارید. گوشت باید کاملا بپزد و قلم عصاره خود را به آب پس بدهد.
• مرحله هفتم: حالا مواد داخل قابلمه گوشت را از صافی عبور دهید و عصاره گوشت را کنار بگذارید. گوشت قلوه‌گاه را هم در ظرفی دیگر با گوشت‌کوب دستی یا برقی کاملا بکوبید.
• مرحله هشتم: در ادامه این گوشت کوبیده‌شده را همراه با آب گوشت داخل قابلمه حاوی گندم بریزید و هم بزنید. اجازه دهید مواد آش دندونی به مدت 1 ساعت با حرارت ملایم بپزد تا طعم مواد به خورد هم برود.
• مرحله نهم: پس از یک ساعت حبوباتی را که به‌صورت جداگانه پخته‌اید، آبکش کنید و داخل قابلمه آش بریزید. اگر احساس کردید آب قلم کافی نیست، کمی هم آب جوش اضافه کنید.
• مرحله دهم: حالا که از پختن حبوبات و گندم مطمئن هستید، نمک و فلفل غذا را اندازه کنید و همه مواد را خوب هم بزنید.
• مرحله یازدهم: 2 عدد پیاز باقیمانده را به‌صورت خلالی و سیرها را به‌صورت ریز خرد کنید. سپس در تابه‌ای دیگر، پیاز و سیر و نعنا را جداگانه با مقداری روغن تفت دهید.
• مرحله دوازدهم: درنهایت آش دندونی را در ظرفی مناسب بکشید و روی آن را با کشک سفید و زعفرانی، پیاز‌داغ، سیر‌داغ و نعنا‌داغ تزئین کنید.

طرز تهیه آش دندونی بدون گوشت

این آش خوشمزه سنتی را بدون گوشت هم می‌توان طبخ کرد. در این صورت باید از آب گوشت یا آب قلم استفاده کنید که زمان طبخ آش را کوتاه‌تر هم می‌کند. در ادامه مواد لازم و مراحل دستور پخت آش دندونی بدون گوشت آمده است:

مواد لازم برای تهیه اش دندونی بدون گوشت

مواد اولیه آش دندونی را مطابق جدول زیر آماده کنید:

مراحل پخت آش دندونی بدون استفاده از گوشت

برای تهیه آش دندونی بدون گوشت باید طبق روش زیر پیش بروید:

• مرحله اول: طبق دستور قبل، گندم و حبوبات را از چند ساعت قبل بخیسانید و چند بار آب آن‌ها را عوض کنید.
• مرحله دوم: در ادامه حبوبات را همراه گندم در قابلمه‌ای مشترک بریزید و با افزودن مقداری آب روی حرارت ملایم قرار دهید تا نیم‌پز شوند.
• مرحله سوم: پس از نیم‌پز شدن مواد آش، آب گوشت را اضافه کنید و آش را مدام هم بزنید تا ته نگیرد.
• مرحله چهارم: پس از اینکه مواد آش دندونی به‌طور کامل پخت و لعاب داد، پیاز سرخ‌شده را همراه با ادویه‌ها و نمک به آن اضافه کنید و اجازه دهید آش برای 45 دقیقه دیگر بپزد.

نکته: پیش از اضافه کردن زردچوبه، مقداری آن را در روغن تفت دهید.

درنهایت آش دندونی را در ظرف مناسب بکشید و روی آن را به سلیقه خود تزئین کنید.

طرز تهیه آش دندونی تبریز (دیشلیق تبریزی)

«دیشلیق» یا «دیش ده نی» لغتی آذری به معنای «آش دندان فشان» یا همان آش دندونی است. فلسفه پخت این آش آن است که دندان‌های نوزاد راحت و بدون درد رشد کنند. برخلاف طرز تهیه آش رشته و بسیاری از آش‌های دیگر، در این آش خبری از سبزیجات نیست، اما تا دلتان بخواهد مغزهای مقوی گیاهی مثل مغز بادام و گردو در آن یافت می‌شود. گندم آش دندونی هم نمادی از برکت و فراوانی است و با  آرزوی عمر با‌برکت برای نوزاد در این آش استفاده می‌شود. در ادامه مواد لازم و مراحل طرز تهيه آش دندوني تبریزی را با هم می‌خوانیم:

مواد اولیه برای تهیه آش دندونی تبریزی

مواد اولیه این نوع آش دندونی کمی متفاوت و شامل موارد زیر است:

مراحل دستور پخت آش دندونی تبریز

برای تهیه اش دندونی بچه به روش تبریزی‌ها مطابق دستور زیر عمل کنید:

• مرحله اول: گندم را از چند روز قبل در مقداری آب بخیسانید. چند بار آب آن را عوض کنید تا رنگ آب شفاف شود. سپس یک روز قبل از تهیه آش دندونی، گندم را با شیر بخیسانید و در یخچال قرار دهید.
• مرحله دوم: حبوبات را هم از روز قبل در آب بخیسانید و چند بار در طول شبانه‌روز آب آن‌ها را عوض کنید تا هم نرم‌تر شوند و هم نفخ آن‌ها گرفته شود.
• مرحله سوم: قلم را همراه با مقداری آب داخل قابلمه‌ای مناسب بریزید و چند ساعت بجوشانید تا عصاره قلم کاملا وارد آب شود. حبوبات را هم آبکش کنید.
• مرحله چهارم: گندم و شیر را همراه با حبوبات آبکش‌شده داخل قابلمه‌ای دیگر بریزید و آن را روی حرارت متوسط قرار دهید تا بجوشند.
• مرحله پنجم: حالا حرارت شعله را ملایم‌تر کنید و آب قلم صاف‌شده را هم به قابلمه بیفزایید. نیم ساعت بعد، مغزها را هم داخل قابلمه بریزید و اجازه دهید آش دندونی کاملا لعاب بیندازد و قوام پیدا کند.
• مرحله ششم: درنهایت آش دندونی را در ظروف سرو بریزید و روی آن را با مقداری خامه و مغزهای گیاهی تزئین کنید.

نکات پخت آش دندونی

برای طرز تهیه آش دندونی این نکات مهم را به یاد داشته باشید:

• آش دندونی را باید مدام در حین پخت هم بزنید تا ته نگیرد.
• برای لعاب بیشتر بهتر است از برنج نیم‌دانه استفاده کنید.
• در صورت استفاده از عصاره گوشت، مراقب میزان نمک باشید. زیرا عصاره گوشت تا اندازه‌ای نمک غذا را تأمین می‌کند.
• به یاد داشته باشید که گندم پوست‌کنده انتخاب بهتری است و زمان پخت کوتاه‌تری دارد.
• در صورت تمایل به ‌جای کوبیدن گوشت، آن را به‌صورت ریش‌ریش درآورید و داخل آش بریزید.
• بعد از پخت قلم، چربی جمع‌شده روی آب قلم را جدا کنید تا آش شما بیش از اندازه چرب نشود.
• برخی از افراد ترجیح می‌دهند که مقداری از پیازداغ و نعنا داغ آش دندونی را در اواخر پخت، داخل آش بریزند تا عطر و طعم بهتری ایجاد شود.
• می‌توانید با تفت دادن مقداری پیاز در کره، عطر و طعم بهتری به آش دندونی بدهید.
• جالب است بدانید که آش دندونی تبریزی در گذشته با هفت نوع حبوبات درست می‌شد و در پخت آن از سیرابی هم استفاده می‌کردند.

اصول نگهداری از آش دندونی

آش دندونی واقعا مقوی و خوشمزه است و بعید است که چیزی از آن به آشپزخانه برگردد. اما در‌ هر‌حال اگر مقداری از آش باقی ماند، آن را را داخل ظروفی محفوظ و درب‌دار بریزید و داخل یخچال بگذارید.

جلوگیری از خراب شدن آش دندونی

اگر می‌خواهید آش دندونی را برای مدت طولانی‌تری در یخچال نگهداری کنید، کشک را با همه آش مخلوط نکنید. همچنین دقت داشته باشید که این آش به‌خاطر استفاده از گوشت ماندگاری زیادی ندارد و بهتر است باقیمانده آن را هرچه زودتر مصرف کنید.

بهترین جایگزین ها در طرز تهیه آش دندونی

شما می‌توانید در طرز تهیه این آش به‌جای گوشت قرمز از مرغ استفاده کنید که زمان پخت کوتاه‌تری دارد. با ‌این‌حال بهتر است آب قلم یا آب گوشت را حذف نکنید تا طعم آش دندونی بهتر شود. همچنین در بعضی دستورهای آش دندونی آذری به‌جای آب قلم از شیر محلی استفاده می‌شود.

نکات تزئین آش دندونی

دست شما برای تزئین آش دندونی نوزاد کاملا باز است. برای مثال به موارد زیر دقت کنید:

• می‌توانید مانند آش اوماج ساده از مقداری کشک و پیازداغ استفاده کنید یا مواد دیگری مثل سیرداغ و نعنا داغ را هم به آن بیفزایید.
• یک شیوه رایج این است که با کشک نقشی شبیه دندان روی آش ایجاد کنند. انواع تزئین‌های فانتزی و کودکانه هم برای سرو این آش رایج است.
• همچنین می‌توان شبیه طرز تهیه آش رشته کرمانی ، آش دندونی تبریز را هم با خلال بادام و پسته تزئین کرد. البته در کنار این دو، در بعضی رسپی‌های دیشلیق تبریزی از کشمش تفت‌خورده هم استفاده می‌شود.

خواص آش دندونی

آش دندونی یکی از بهترین غذاها برای تقویت دندان‌های نوزاد است؛ زیرا آب قلم سرشار از کلسیم است و به تقویت دندان‌ها و استخوان‌ها کمک می‌کند. علاوه بر این آش دندونی بچه منبعی عالی از پروتئین، فیبر و انواع آنتی‌اکسیدان‌هاست. زیرا شبیه طرز تهیه آش شولی یزد، در دندونی نوزاد هم از انواع حبوبات و گوشت یا آب آن استفاده می‌شود. این آش مقوی مقادیر قابل‌توجهی از آهن، فسفر، پتاسیم و روی را در خود جای داده است و منبعی غنی از ویتامین A، B، C و D محسوب می‌شود. این آش سنتی به تحریک گردش خون، خواب آرام و جلوگیری از بیماری‌های مزمن کمک کند. همچنین دندونی نوزاد از سیستم ایمنی بدن هم به‌خوبی محافظت و به تقویت ماهیچه‌ها کمک می‌کند.

سفارش آنلاین آش دندونی از اسنپ فود؛ راه حلی ساده و فوری

سعی کردیم در این مقاله 3 روش متداول برای پخت آش دندونی نوزاد را با تمام جزئیات برایتان شرح دهیم. اما اگر به هر دلیلی احساس می‌کنید طبخ این آش سنتی در منزل برایتان دشوار و وقت‌گیر است، سری به اسنپ فود بزنید. با سفارش آنلاین غذا از این سایت می‌توانید آش دندونی مقوی و خوشمزه جشن دندونی را با صرف کمترین زحمت و انرژی، به‌صورت اینترنتی سفارش دهید. امیدواریم دورهمی شیرین و خاطره‌انگیزی داشته باشید.

سوالات متداول

مواد اصلی تشکیل‌دهنده دیشلیق تبریزی چیست؟

برای تهیه آش دندونی یا دیشلیق تبریزی از حبوبات، گندم، شیر، آب قلم و مغزهای گیاهی استفاده می‌شود.

آش دندونی چه فوایدی دارد؟

این آش برای تقویت دندان‌ها، استخوان‌ها و ماهیچه‌ها بسیار عالی است و به بهبود گردش خون و تقویت سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند.

در طرز تهیه آش دندونی چقدر گندم را بخیسانیم؟

از 3 روز قبل گندم را بخیسانید و چند بار آب آن را عوض کنید تا آب گندم شفاف شود.