از نظر طب سنتی، هرکدام از انسان‌ها مزاج‌های متفاوتی دارند و شما برای داشتن یک زندگی سالم، باید با مزاج خود آشنایی داشته باشید. عدم آگاهی از مزاج، می‌تواند مشکلات شایعی از جمله سردی بدن، یبوست، سردرد و حتی احساس خستگی را ایجاد کند. چهار مزاج اصلی، شامل صفراوی، دموی، سوداوی و بلغم هستند که در ادامه این متن، اطلاعات کاملی را در مورد هر یک از این مزاج‌ها در اختیار شما می‌گذاریم. اگر می‌خواهید بدانید که مزاج چیست ، در ادامه این مقاله از اسنپ فود همراه ما باشید.

مزاج چیست؟

وقتی که به پزشک یا متخصص طب سنتی مراجعه می‌کنید، اولین سوالی که در مورد شروع درمان بیماری از شما می‌پرسد، نوع مزاج یا همان طبع ها است. شناختن نوع مزاج علاوه بر حفظ سلامتی، حتی می‌تواند به درمان بیماری‌ها کمک کند؛ زیرا هر انسانی مزاج متفاوتی دارد. اما مزاج چیست ؟ در اصل مزاج یک وضعیت تعیین‌کننده عمومی و روانی بدن است که بر سلامت و روحیه فرد تاثیر زیادی می‌گذارد.

انواع مزاج ها

در بخش قبلی به این سوال پاسخ دادیم که مزاج یا اخلاط چیست ، اما آشنایی با انواع طبع یا مزاج می‌تواند به شما کمک کند که بدن خود را بهتر بشناسید. در واقع، شناخت طبع سرد و گرم بدن می‌تواند در حفظ سلامتی‌ و داشتن یک سبک زندگی سالم موثر باشد. مزاج‌های اصلی چهارگانه یا همان اخلاط چهارگانه شامل مزاج صفراوی (گرم و خشک)، مزاج دموی (یا همان گرم و ‌تر)، مزاج سوداوی (طبع سرد و خشک) و مزاج بلغمی (سرد و ‌تر) هستند که در ادامه هرکدام را توضیح می‌دهیم.

۱. مزاج دموی یا مزاج گرم و تر

مزاج دموی یکی از رایج‌ترین نوع مزاج‌ها است که افراد با این طبع، معمولا پوست سفید و سرخ دارند. ریسک بروز بیماری‌های قلبی و فشار خون در افراد با مزاج گرم و تر بیشتر است و باید به این موضوع توجه داشته باشند. در ادامه در مورد ویژگی‌های اخلاقی، پرهیز مواد غذایی یا رژیم غذایی افراد دموی، توضیحات بیشتری را بیان می‌کنیم.

رژیم غذایی مناسب برای افراد دموی

مواد غذایی مناسب مزاج گرم و تر عبارت‌اند از:

• میوه‌جات: سیب، انار، لیمو شیرین، پرتقال، گلابی، نارنگی، آلبالو و شاه‌توت
• صیفی‌جات: گوجه فرنگی
• سبزیجات: سیب‌زمینی و سبزی‌ها (جعفری، نعناع، ​​گشنیز و پیازچه)
• حبوبات: لوبیا، نخود، جو، عدس، ماش و برنج
• نوشیدنی‌ها: عرق شاه‌تره و کاسنی، آب زرشک و آب انار، چای و قهوه
• گوشت: گوشت ماهی، سفیده تخم‌مرغ، گوشت گاو، گوشت مرغ و گوشت خروس
• مواد غذایی دیگر: ذرت، بادام زمینی، نان جو، سوپ جو، روغن زیتون، کشک و ماست غیر چکیده

پرهیز غذایی برای مزاج دموی

افراد با مزاج دموی باید شیرینی‌ها و غذاهای سرخ‌کردنی و پرکالری را کنار بگذارند. همچنین مصرف بیش از حد گوشت قرمز، تخم مرغ و لبنیات (شیر، ماست چکیده و کره) به گرم مزاجی ها توصیه نمی‌شود. در ادامه به دیگر مواد غذایی نامناسب برای مزاج گرم و تر اشاره می‌کنیم:

• میوه‌جات: انگور، موز، انبه و بادمجان
• سبزیجات: کرفس، جعفری، کنگر فرنگی و گل کلم
• نوشیدنی‌ها: آب یخ و نوشابه
• ادویه‌جات: زنجبیل، انواع فلفل، دارچین و هل
• خشکبار: خرما، انجیر، توت و کشمش
• گوشت: جگر، گوشت بوقلمون، گوشت گوسفند و گوشت بره
• مواد غذایی دیگر: ماکارونی، لازانیا، ترشی، سرکه، سیر و آویشن

۲. مزاج بلغمی یا مزاج سرد و تر

پیش از فکر کردن به درمان مزاج بلغمی ، ابتدا باید با این مزاج آشنا شوید و بدانید که مزاج سرد و تر چگونه است. بلغمی‌ها معمولا اضافه وزن دارند و پوست سفید و موهای کم‌پشت از جمله ویژگی‌های ظاهری آن‌ها است. این افراد دیر تشنه می‌شوند و تمایل کمتری به مصرف آب در طول روز دارند. همچنین، باید گفت که زنان بلغمی مزاج معمولا به مصرف خوراکی‌های گرم، شیرینی و ادویه‌ها علاقه بیشتری نشان می‌دهند. در ادامه، در مورد ویژگی‌های اخلاقی، مواد غذایی مناسب برای این افراد و پرهیز غذایی آن‌ها صحبت خواهیم کرد.

پیشنهاد می کنیم بلاگ طرز تهیه معجون بلغم زدا را از بلاگ اسنپ فود بخوانید.

رژیم غذایی مناسب برای مزاج بلغمی

اینکه بلغمی ها چه بخورند، سوال رایجی است که معمولا پرسیده می شود. از جمله مواد غذایی مناسب برای افراد بلغمی می‌توان از موارد زیر نام برد:

• میوه‌جات: سیب، گلابی، نارگیل و انجیر
• سبزیجات: کرفس، هویج، تربچه، تره فرنگی و سبزی‌ها (نعنا، جعفری، شوید، ترخون و ریحان)
• خشکبار: کشمش، مویز، توت خشک، خرمای خشک، بادام (شور یا بو داده)، پسته و انجیر
• گوشت: گوشت کبوتر، گوشت گوسفند، گوشت بره و گوشت بوقلمون
• مواد غذایی دیگر: موسیر، دارچین، تخم خربزه، عسل، شیره انگور، زعفران و آویشن

پرهیز غذایی برای مزاج بلغمی

افراد با مزاج بلغمی باید از خوردن مواد غذایی زیر پرهیز کنند:

• میوه‌جات: هلو، هندوانه، خیار، نارنگی، توت‌فرنگی، کیوی، زردآلو و مرکبات
• سبزیجات: گشنیز، اسفناج، کاهو، کدو، سیب‌زمینی و قارچ
• محصولات لبنی: شیر، ماست، پنیر و کشک
• حبوبات: عدس و جو
• ادویه‌جات: سماق، لیمو عمانی و غوره
• گوشت: گوشت گاو، گوشت گوساله، ماهی و گوشت مرغ
• نوشیدنی‌ها: دوغ، آب یخ و شربت آلبالو
• موارد دیگر: مواد غذایی ترش و انواع سس

۳. مزاج سوداوی یا مزاج سرد و خشک

افرادی که سوداوی هستند، معمولا پوست سفید رنگی دارند. افراد با مزاج سودا به‌شدت سرمایی هستند و فصل زمستان، سخت‌ترین فصل برای آن‌ها است. در ضمن، این افراد بیشتر به خوردن غذاهای گرم و شیرینی‌جات تمایل دارند. در ادامه، در مورد ویژگی‌های اخلاقی، پرهیز مواد غذایی و رژیم غذایی مناسب افراد سوداوی صحبت خواهیم کرد:

رژیم غذایی مناسب برای افراد سوداوی

سوداوی‌ها به دلیل مزاج خشکی که دارند، باید مایعات زیادی مصرف کنند؛ در غیر این صورت، ممکن است با مشکلاتی مانند یبوست یا حتی هضم کندتر غذا مواجه شوند. همچنین، مواد غذایی افراد با مزاج سوداوی باید فیبر بیشتری نسبت به سایر مزاج‌ها داشته باشد. در ادامه، رژیم غذایی مناسب برای افراد سوداوی آمده است:

• میوه‌جات: خربزه، سیب، انگور و به
• سبزیجات: کرفس، کنگر و سبزی‌ها (جعفری، تره، ترخون، مرزه، نعناع و ریحان)
• گوشت: گوشت گوسفند، جگر و تخم مرغ
• خشکبار: مویز، کشمش، پسته، گردو، بادام، انجیر و فندق
• ادویه‌جات: هل و دارچین
• حبوبات: نخود، لوبیا، لپه و ماش
• مواد غذایی دیگر: فرنی بادام، جوانه گندم، نمک دریایی، برنج قهوه‌ای، زنجبیل و عسل

بهترین دمنوش برای غلبه بر سودا را برای مطالعه بیشتر از مجله ما بخوانید.

پرهیز غذایی برای مزاج سوداوی

غذاهای تند و شیرینی‌ها باعث کاهش عملکرد بدن در افراد سوداوی خواهد شد. بهتر است افراد با طبع سرد و خشک، از مصرف مواد غذایی زیر نیز خودداری کنند:

• میوه‌جات: خیار، کیوی، موز و میوه‌های ترش
• سبزیجات: کاهو، بادمجان، گل کلم، قارچ، کلم و گوجه‌فرنگی
• گوشت: گوشت گاو، گوشت گوساله و ماهی‌های شور و دودی
• حبوبات: عدس، ذرت و جو
• نوشیدنی‌ها: نوشابه، دلستر، سرکه، آبلیمو و آبغوره
• محصولات لبنی: پنیر شور، ماست و کشک
• مواد دیگر: سس، سوسیس و کالباس، ماکارونی و غذاهای کنسروی

۴. مزاج صفراوی یا مزاج گرم و خشک

یکی از انواع مزاج‌ها، مزاج صفراوی است. در جواب این سوال که مزاج صفرا چیست و صفراوی‌ها چه ویژگی‌هایی دارند، باید بگوییم که این افراد، دارای پوستی سفید مایل به زرد، اندامی لاغر و استخوان‌بندی درشت هستند. راستی، برخی افراد در مورد مزاج صفراوی بلغمی هم صحبت می‌کنند؛ باید گفت با وجود اینکه هرکدام از این مزاج‌ها خصوصیات خاص خود را دارند، در برخی از موارد، شاید فرد ترکیبی از دو مزاج را باهم نشان دهد.

در ادامه به ویژگی‌های اخلاقی، مواد غذایی نامناسب و رژیم غذایی مناسب افراد صفراوی اشاره شده است:

رژیم غذایی مناسب افراد صفراوی

مصرف این مواد غذایی به افراد با مزاج صفراوی توصیه می‌شود:

• میوه‌جات: شاتوت، سیب، خیار، پرتقال، کیوی، انار، آلبالو و گیلاس
• سبزیجات: گشنیز، اسفناج، کدو، نخود فرنگی و سیب‌زمینی
• حبوبات: جو، عدس، لوبیا، ماش و برنج
• گوشت: گوشت ماهی
• لبنیات: شیر، ماست و دوغ با مصلح آن‌ها
• نوشیدنی‌ها: عرق شاه‌تره، عرق کاسنی و شربت عسل با آب و لیمو ترش
• مواد غذایی دیگر: زرشک، نان جو، روغن زیتون، رب انار و تمر هندی
• مایعات به‌اندازه کافی

پیشنهاد می کنیم دمنوش مناسب صفراوی ها را از بلاگ اسنپ فود بخوانید.

پرهیز غذایی برای مزاج صفراوی

این افراد باید از مصرف غذاهای سرخ‌شدنی، محرک‌های غذایی مانند کافئین و گیاهان محرک خودداری کنند. در ادامه به مواد غذایی نامناسب برای صفراوی‌ها اشاره می‌کنیم:

• میوه‌جات: آناناس، خربزه، طالبی و موز
• نوشیدنی‌ها: نوشیدنی‌های یخی
• گوشت: گوشت قرمز
• ادویه‌جات: زعفران، فلفل، زنجبیل و دارچین
• خشکبار: فندق، پسته، بادام زمینی و گردو
• مواد غذایی دیگر: بستنی، سیر و پیاز

بهترین مزاج چیست؟

حال که می‌دانید مزاج چیست ، ممکن است این سوال در ذهن شما ایجاد شود که بهترین مزاج، کدام یک از آن‌ها است؟ در اصل نمی‌توان در طب سنتی و حتی از نظر علمی، همه افراد را به سمت یک مزاج برد! در واقع، چیزی به اسم بهترین مزاج وجود ندارد و فرد باید اعتدال مزاج داشته باشد. اگر کسی به دنبال زندگی بهتر و سالم‌تری می‌گردد، باید اول از همه مزاج خود را بشناسد. در ضمن اگر به سبب این مزاج، مشکلاتی برای کسی به وجود آمده و تمایل به تعادل مزاج داشته باشد، باید به پزشک طب سنتی مراجعه کند. مزاج‌های چهارگانه با تغییر در رژیم غذایی و ورزش، قابل‌کنترل هستند و به مرور زمان می‌توانند بهبود پیدا کنند.

مزاج شناسی از روی زبان

رنگ زبان می‌تواند اطلاعات زیادی در مورد طبع بدن یا مزاج‌شناسی در اختیار شما قرار دهد. به همین منظور، در ادامه نکاتی را در ارتباط با مزاج‌ها و رنگ زبان بیان می‌کنیم:

• اگر رنگ زبان، صورتی کم‌رنگ و مرطوب باشد، تعادل در بدن فرد وجود دارد.
• اگر زبان، خیس و آبکی باشد و رگه‌هایی روی آن دیده شود، یعنی فرد دچار سرد مزاجی است.
• رنگ سفید زبان به معنی مزاج بلغمی است.
• اگر زبان تیره باشد، یعنی فرد سودایی است.
• اگر روی زبان سفید باشد و طعم گس یا بی‌مزگی در دهان احساس شود، یعنی بلغم فرد زیاد است.
• اگر روی زبان زرد و همراه با احساس تلخ‌مزگی باشد، یعنی صفرای بدن زیاد است.
• اگر روی زبان سیاه و خاکستری باشد و فرد احساس مزه شوری کند، یعنی سودای زیادی در بدن وجود دارد.

تشخیص طبع بدن؛ طبع بدن من چیست؟

حالا که می‌دانید مزاج چیست شاید بپرسید که چطور می‌توان طبع بدن یا مزاج را تشخیص داد؟ با لمس قسمتی از ساعد دست راست فرد، می‌توان طبع بدن او را تشخیص داد. اگر ساعد خود را لمس می‌کنید و احساس گرما دارید، احتمالا گرم مزاج هستید. اگر با لمس ساعد دست خود احساس سرما دارید، مزاج شما سرد است.

اگر با لمس ساعد علاوه بر احساس گرما، متوجه شدید که قسمتی از انگشت شما در گوشت ساعد دست فرو می‌رود، احتمالا مزاج دموی یا همان گرم و مرطوب دارید. اگر بافت بدنی شما خشک و سفت بود، به‌احتمال زیاد صفراوی هستید و طبع گرم و خشک دارید.

نکته: برای حفظ تعادل بدن، بهتر است بین غذای طبع گرم و غذای طبع سرد تعادل برقرار کنیم تا از خواص هر دو بهره‌مند شویم.

تشخیص مزاج بر اساس ویژگی های ظاهری فرد

ساده‌ترین راه تشخیص مزاج، چهره فرد است. ویژگی‌های ظاهری مانند رنگ پوست، قد بلند یا قد کوتاه، هیکل و… می‌تواند به‌نوعی نشان‌دهنده مزاج فرد باشد.

تشخیص بلغمی ها از روی ظاهر

بلغمی‌ها را می‌توان با ویژگی‌های ظاهری زیر تشخیص داد:

• افراد بلغمی پوست روشن دارند.
• همیشه در دست و پای خود احساس سرما می‌کنند.
• طعم بی‌مزگی در دهان خود احساس می‌کنند.
• این دسته از افراد معمولا درشت‌هیکل هستند و موهای پرپشتی دارند.
• خواب‌آلودگی در اکثر مواقع از روی چهره این افراد مشخص است.
• بلغمی‌ها ترشحات بینی فراوانی دارند و با علائمی مانند زانودرد، کمردرد، ضعف بدنی، نقرس و حتی تپش قلب مواجه هستند.
• عدم تمرکز و فراموشی هم به‌وفور در بلغمی‌ها دیده می‌شود.

نشخیص صفراوی ها از روی ظاهر

برای تشخیص مزاج صفراوی با توجه به ظاهر، نکات زیر را مدنظر قرار دهید:

• افراد صفراوی یا طبع گرم و خشک، پوست سفید مایل به زردرنگ دارند و معمولا لاغر اندام هستند.
• گاهی اوقات لکه‌های بدنی هم در افراد صفراوی مشاهده می‌شود.
• این افراد در فصل‌های گرم، دچار تشنگی زیاد و خشکی دهان می‌شوند.
• قد بلند، کمبود موی بدن و صورت کشیده از مهم‌ترین ویژگی‌های افراد صفراوی است.

تشخیص سوداوی ها از روی ظاهر

تشخیص مزاج سودا، با توجه به ویژگی‌های ظاهری زیر آسان‌تر می‌شود:

• افراد سوداوی پوست تیره‌تری دارند.
• این افراد لاغر اندام هستند و لکه‌های پوستی تیره دارند.
• سوداوی‌ها با مشکلاتی مانند خشکی پوست هم دست‌وپنجه نرم می‌کنند.

تشخیص دموی ها از روی ظاهر

از نشانه‌ها و ویژگی‌های ظاهری افراد دموی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• افراد با مزاج گرم یا دموی ظاهر بدنی درشت و پوست سفید و سرخ دارند.
• موهای پرپشت یکی از اصلی‌ترین ویژگی‌های این افراد است.
• دموی‌ها‌ پوست مرطوبی دارند و معمولا راحت می‌خوابند.

با شناخت مزاج بدن، به سلامت بیشتر خود کمک کنید…

در این مقاله به بررسی این موضوع پرداختیم که مزاج چیست و هر مزاج چه نشانه‌هایی دارد. مزاج بر سلامتی جسمی و روانی ما تاثیر می‌گذارد و شناخت طبع بدن یا مزاج می‌تواند حتی به درمان بیماری‌های مختلف هم کمک کند. مزاج‌های اصلی شامل مزاج صفراوی (گرم و خشک)، مزاج دموی (گرم و‌تر)، مزاج سوداوی (طبع سرد و خشک) و مزاج بلغمی (سرد و‌ تر) هستند که هرکدام خصوصیات و ویژگی‌های خاص خود را دارند. با داشتن رژیم غذایی مناسب، ورزش و حتی مشاوره با متخصصان، می‌توانید یک سبک زندگی بهتری را بر اساس مزاج خود دنبال کنید.