ارتباط اسراف مواد غذایی با عدم امنیت غذایی

اسراف مواد غذایی و عدم امنیت غذایی دو مساله مهمی هستند که انسان‌ها را در سرتاسر جهان تحت فشار قرار داده‌اند. اسراف مواد غذایی، دور ریختن مواد غذایی قابل خوردن در هر مرحله از زنجیره تامین مواد غذایی است و عدم امنیت غذایی، به عدم دسترسی افراد به مواد غذایی کافی و مغذی  گفته می‌شود. هرچند شاید در نگاه اول اینگونه به نظر نرسد اما این دو مشکل ارتباط تنگاتنگی با یکدیگر دارند.

مشکل اسراف مواد غذایی به دلیل حجم بالای آن و تاثیری که بر محیط زیست و اقتصاد می‌گذارد، در سال‌های اخیر بسیار مورد توجه بوده است. به گفته سازمان غذا و دارو (FAO)، حدود یک سوم از مواد غذایی که هر ساله در جهان تولید می‌شود دور ریخته می‌شود، چیزی در حدود ۱/۳ میلیارد تن. این ضایعات تاثیر قابل توجهی بر محیط زیست می‌گذارد، که شامل تولید گازهای گلخانه‌ای، آلودگی منابع آبی و استفاده بی رویه از منابع خاکی می‌باشد. علاوه بر همه این‌ها هزینه‌های اقتصادی اسراف مواد غذایی نیز بسیار بالاست، تخمین زده می‌شود اسراف مواد غذایی سالانه ۱/۳ تریلیون دلار برای جهان هزینه داشته باشد.

هرچند که اسراف مواد غذایی مشکلات زیست محیطی و اقتصادی به همراه دارد، موجب تشدید مشکل عدم امنیت غذایی نیز می‌شود. به گفته برنامه جهانی غذا (WFP)، بیش از ۶۹۰ میلیون نفر در جهان با مشکل گرسنگی دست و پنجه نرم می‌کنند و این رقم احتمالا به دلیل پاندمی کرونا و سایر مشکلات جهانی در سال‌های آتی افزایش خواهد یافت. علاوه بر این سیستم جهانی غذا با مشکلات متعددی مواجه شده است که شامل تغییرات اقلیمی، تخریب زمین‌ها و از دست رفتن تنوع زیستی می‌شود که احتمالا بر تولید و توزیع مواد غذایی در آینده اثر خواهند گذاشت.

یکی از اصلی‌ترین نقاطی که اسراف مواد غذایی بر عدم امنیت غذایی اثر می‌گذارد، بالا رفتن قیمت مواد غذایی است. وقتی غذایی دور ریخته می‌شود، هزینه تولید و توزیع آن به مصرف کنندگان منتقل خواهد شد، که در نهایت منجر به افزایش قیمت مواد غذایی می‌شود. این افزایش قیمت مواد غذایی به طور نامتناسبی بر خانوارهای کم درآمد تأثیر می گذارد که ممکن است منابع مالی لازم برای خرید مواد غذایی کافی برای تامین نیازهای اولیه خود را نداشته باشند. علاوه بر این اسراف مواد غذایی موجب کاهش مواد غذایی موجود برای مصرف نیز می‌شود که بیشتر مشکل عدم امنیت غذایی را تشدید می‌کند.

کاهش اسراف مواد غذایی می‌تواند به شکل‌های مختلفی به مشکل عدم امنیت غذایی کمک کند. اول اینکه موجب افزایش مواد غذایی موجود برای مصرف می‌شود، در نتیجه تعداد افرادی که از گرسنگی رنج می‌برند کاهش خواهد یافت. با کاهش اسراف مواد غذایی، غذای بیشتری برای توزیع بین نیازمندان موجود خواهد بود. برای مثال برنامه‌های جمع آوری غذا از خانه‌ها و رستوران‌ها که غذاهای باقیمانده و اضافی را جمع آوری کرده و بین نیازمندان توزیع می‌کنند.

دوم، با کاهش اسراف مواد غذایی، قیمت مواد غذایی کاهش می‌باید و در نتیجه افراد با درآمد پایین‌تر نیز خواهند توانست نیازهای غذایی خود را برطرف کنند. وقتی اسراف مواد غذایی کاهش یابد، هزینه تولید و توزیع آن نیز کاهش می‌یابد که در نهایت به کاهش قیمت مواد غذایی برای مصرف کننده‌ها منجر خواهد شد. این امر می‌تواند برای افرادی که منابع مالی محدودی برای خرید غذا دارند بسیار مفید باشد.

سوم، کاهش اسراف مواد غذایی تاثیرات مثبتی بر محیط زیست دارد که می‌تواند به طور غیر مستقیم بر امنیت غذایی نیز تاثیرگذار باشد. برای مثال، کاهش اسراف مواد غذایی موجب کاهش تولید گازهای گلخانه‌ای می‌شود که تاثیر بسزایی در تغییرات اقلیمی دارند. تغییرات اقلیمی خود عامل مهمی در کاهش تولید و توزیع مواد غذایی است که موجب کاهش مواد غذایی و افزایش قیمت آن‌ها می‌شود. لذا با کاهش اسراف مواد غذایی، ما می توانیم به کاهش اثرات تغییرات آب و هوایی بر سیستم غذایی جهانی کمک کنیم و در نتیجه امنیت غذایی را افزایش دهیم.

روش‌های زیادی برای کاهش اسراف مواد غذایی و در نتیجه افزایش امنیت غذایی وجود دارد که در مطالب قبلی بررسی کردیم. روش‌هایی مانند بهبود سیستم‌های ذخیره‌سازی و نقل و انتقال مواد غذایی که موجب کاهش خرابی و از دست رفتن محصولات تولید شده می‌شوند و … . در نهایت آنچه مشخص است مهار پدیده اسراف مواد غذایی می‌تواند در بخش‌های مختلفی که حتی گاهی تصور آن را هم نمی‌کنیم تاثیرات مثبتی داشته باشد و به همین جهت حرکت به سمت ایجاد یک سیستم غذایی پایدارتر که هم به داشتن سیاره‌ای پاک‌تر کمک کرده و اثرات اقتصادی و اجتماعی مثبتی دارد ضروری به نظر می‌رسد.